نرگس چهرقانی، خبرنگار گروه سیاست: ظهر دیروز نامه احمد توکلی، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام و رئیس دیده‌بان شفافیت و عدالت به روسای قوای سه‌گانه و خطاب به کلیه مقامات و سیاستمداران کشور منتشر شد. توکلی در نامه خود به کلیه سیاستمداران و مقامات کشور پیشنهاد داده است میزان دریافتی خود را (براساس حداکثر حقوق و مزایا) در سال جدید بین 5 تا 30درصد کاهش دهند. او در بخش دیگری از این نامه تاکید کرده است مشمولان این پیشنهاد خانه دارند، خودرو دارند، پس‌انداز هم دارند و با حدود 15میلیون تومان که 4برابر حداقل حقوق کارگری است، می‌توانند یک زندگی نسبتا راحت، همراه با قناعت را بگذرانند. آن‌طور که به‌نظر می‌رسد توکلی این پیشنهاد را با هدف هم‌دردی بیشتر مسئولان با مردم مطرح کرده است. البته این پیشنهاد احمد توکلی به سیاستمداران کشور اگر اجرایی شود، تبعات بسیاری ازجمله اجتماعی و اقتصادی خواهد داشت که تبعات اجتماعی بسیار بیشتر و قابل‌توجه‌تر از تبعات اقتصادی آن است. پیرامون همین مساله با چند تن از کارشناسان و صاحب‌نظران اقتصادی و سیاسی و اجتماعی به گفت‌وگو پرداختیم.
مسئولان تحول را از خودشان شروع کنند
پیشنهاد کاهش حقوق مقامات کشور بیشتر از آنکه بر شرایط اقتصادی مردم تاثیرگذار باشد، اعتماد عمومی را افزایش می‌دهد. مهدی موحدی‌بک‌نظر، عدالت‌پژوه و کارشناس اقتصادی نیز ضمن تاکید بر اینکه کاهش حقوق مسئولان و مقامات نوعی اصلاح ساختار اجتماعی است، گفت: «به‌نظر من احمد توکلی با این نامه‌ای که نوشته، به‌دنبال یک اثر به‌اصطلاح اجتماعی است والا چنین اتفاقی اثر اقتصادی چندانی را به‌دنبال ندارد. بالاخره بله، درست است که ما تعداد قابل‌توجهی مدیر در کشور داریم که این مدیران حقوقی نزدیک به سقف 33میلیون تومان را دریافت می‌کنند، اما به هر روی شرایط این‌گونه است که نمی‌شود انتظار داشت با کاهش حقوق مسئولان، ما انتظار تحول اقتصادی داشته باشیم. آقای توکلی احتمالا بیشتر بحث‌شان بعد اجتماعی است.» از موحدی‌بک‌نظر خواستیم بیشتر درباره تاثیرات اجتماعی کاهش حقوق مسئولان توضیح دهد. او در پاسخ گفت مسئولان با کاهش حقوق خود این پیام را به مردم می‌دهند که ما همراه با شما برای تحولات، برای مقابله با تحریم‌ها و برای حل مشکلات جامعه آماده‌ایم. او گفت: «بحث این است که اگر شما می‌خواهید یک اتفاقی یا تحولی را در این شرایط بد اقتصادی رقم بزنید -که طبیعتا کارمندهایی داریم که حقوق خیلی پایینی دریافت می‌کنند، افراد کارگری داریم که اصلا در دولت نیستند و حقوق بسیار کمتری را دریافت می‌کنند- این افراد باید احساس کنند کسانی که مسئول نظام هستند، کسانی که تحولی را دنبال می‌کنند، این تحول را اصطلاحا از خودشان شروع و از کاهش حقوق خودشان شروع کرده‌اند تا به‌واسطه حقوق کمتر خودشان این پیام را به مردم بدهند که ما همراه با شما برای تحولات آماده‌ایم، برای مقابله با تحریم‌ها آماده‌ایم، برای حل مشکلات آماده‌ایم و این‌گونه نیست که شما فقط مشکلات را تحمل کنید. این هم سهم ما از این مشکل است.»
موحدی‌بک‌نظر در ادامه به اهمیت اصلاح ساختار اجتماعی و اقتصادی نیز پرداخت و گفت: «اگر بخواهیم این پیشنهاد احمد توکلی را به‌عنوان اصلاح ساختار اقتصادی و ساختار اجتماعی درنظر بگیریم، واقعیتش شروع این اصلاحات از اینجا نیست بلکه نظام پرداخت‌ها باید به‌گونه‌ای اصلاح شود که از آن اصلاح ما بتوانیم تعبیر عادلانه‌بودن را در این منطق بیاوریم و پیدا کنیم و به این معنی نیست که لزوما با کاهش درآمد کسانی که بیشترین درآمد را می‌گیرند یا کاهش درآمد مسئولان بخواهیم به این برسیم بلکه باید در ساختار تعریف‌شده‌ای این صحبت آقای توکلی قابلیت طرح پیدا کند؛ به‌گونه‌ای که ما بگوییم بله، این نظام پرداخت عادلانه است که چه کسی به چه اندازه‌ای بگیرد. حداقل این منطق باید مشخص شود و بعدا به‌سراغ کاهش حقوق‌ها برویم.» موحدی‌بک‌نظر در پایان با تاکید بر اینکه برش اجتماعی نامه احمد توکلی را پررنگ‌تر می‌‌بیند، گفت: «برش اجتماعی نامه احمد توکلی را پررنگ‌تر از هر برش دیگری که ناظر به اصلاح ساختاری است یا ناظر به اصلاح اقتصادی این قضیه است، می‌بینم.»
شباهت زندگی مسئولان به مردم واجب است
به‌سراغ کارشناس دیگری رفتیم تا از بعد عدالت اجتماعی کاهش حقوق مسئولان را بررسی کنیم. از سیدمجید حسینی، کارشناس مسائل سیاسی و اجتماعی راجع به کاهش حقوق مسئولان و تاثیری که بر عدالت اجتماعی دارد، پرسیدیم. او در پاسخ گفت: «ما هرچه مسئولیت‌مان بالاتر و سنگین‌تر می‌شود، باید شباهت زندگی‌مان به مردم بیشتر شود. من با این موافقم و شکی در این نیست. به‌عنوان مصداق، الان زندگی شخصی‌ای که مقام معظم رهبری دارند، از همه مسئولان شباهتش به زندگی مردم بیشتر است، ولی این در بقیه رده‌ها رعایت نمی‌شود. به‌عنوان مثال اگر شما منازل مسئولان را در 30سال اخیر بررسی کنید، اغلب در منطقه یک یا منطقه دو یا منطقه سه ساکن هستند، یعنی ما از یک انقلابی که محمدعلی رجایی رئیس‌جمهورش بوده -که معلم و قابلمه‌فروش بوده- رسیدیم به حسن روحانی! این نشان‌دهنده این است که شباهت مسئولان با صحبت امام‌خمینی(ره) کم شده است. امام‌خمینی(ره) می‌فرمودند: «مردم سرور مسئولان هستند.»»
حسینی در ادامه ضمن تاکید بر اینکه شباهت زندگی مسئولان ارشد به مردم واجب است و شکی در آن نیست، به عدم تقلیل مساله عدالت در جامعه اشاره کرد و گفت: «اما از طرف دیگر تقلیل مساله عدالت ساختاری و مسلط‌شدن قواعد به‌نفع طبقات بالا و درحقیقت دیدن قواعد به‌نفع یک دهک بالای جامعه، کار صحیحی نیست. اگر اصلاح قواعد عدالت را به مساله کاهش حقوق مسئولان تقلیل دهیم، غلط است. نباید مساله رده دوم و سوم تبدیل به مساله یک شود. در عین حال که کاهش حقوق مسئولان مساله‌ای درست است اما باید توجه کنیم که نباید اصلاح عدالت ساختاری را به کاهش حقوق‌ها تقلیل دهیم.»