سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت امورخارجه کشورمان، ظهر دیروز و در واکنش به خبر تمدید «یک مورد» از معافیت‌های تحریمی توسط آمریکا، با اشاره به اینکه این اقدامات کافی نیست، گفت: «آنچه ایالات‌متحده باید انجام دهد در تمامی ابعاد رفع تحریمی و همچنین ابعاد هسته‌ای است.» در این‌باره و با هدف بررسی اهداف آمریکا از این اقدام، گفت‌وگویی با فواد ایزدی، کارشناس مسائل بین‌الملل داشتیم که در ادامه می‌خوانید.
این اقدام آمریکا در تمدید تنها «یک مورد» از موارد معافیت‌های تحریمی علیه ایران را در چه جهتی و دنبال‌کننده چه اهدافی می‌دانید؟
اتفاقی که افتاده، دادن امتیاز نیست. این اقدام آمریکا، بیشتر با توجه به جنجال‌های سیاسی داخلی این کشور انجام شده است. چیزی که در برجام شاهد آن بودیم این بود که بخشی از اورانیوم و آب‌سنگین تولیدشده در داخل کشور به روسیه رفت و بخش دیگر آن به عمان. درحال‌حاضر اگر قرار باشد مجدد همان توافق‌ها صورت گیرد، این روند دوباره طی می‌شود که درنتیجه آن، اورانیوم تولیدشده و آب‌سنگین، مجدد از کشور خارج می‌شود؛ آمریکا هم به‌دنبال همین است. اما قصد دارد با اقداماتش این‌طور القا کند که چنانچه بخواهید اقدامی در حوزه هسته‌ای انجام دهید باید از ما اجازه بگیرید؛ حتی اگر آن کار به نفع ما باشد. مثالش هم همین خروج اورانیوم غنی‌شده از کشور است. به نفع آنان است اما می‌خواهند این‌طور نشان دهند که با اجازه آنان انجام می‌شود. اقدام جدیدشان هم از این جهت است که بگویند ما اجازه دادیم و حالا شما می‌توانید این کارها را بکنید. بنابراین، هیچ‌گونه امتیازدهی به ایران محسوب نمی‌شود. این حرکت، صرفا با هدف پیشبرد کار خودشان است، به این جهت که ادعا کنند می‌توانند فعالیت‌های هسته‌ای ایران را مدیریت کنند. برخی پایگاه‌های خبری طوری این اقدام آمریکا را پوشش دادند که گویی امتیازی به ایران داده شده، درصورتی‌که چنین چیزی نیست. این رویکرد چه از سر نادانی و چه به‌عمد و به‌خاطر مسائل سیاسی باشد، باعث تاسف است.
درنهایت اینکه برای شرکت‌های خارجی معافیت‌هایی درنظر گرفته شود تا در پرو‌ژه‌های صلح‌آمیز هسته‌ای ایران مشارکت داشته باشند هم بیشتر تامین‌کننده منافع آمریکا [جهت بازسازی وجهه خود دربرابر کارشناسان خارجی] است و برای ایران، امتیازی محسوب نمی‌شود.
آیا با توجه به اذعان مقامات آمریکایی درباره شکست‌خوردن سیاست‌های فشار حداکثری علیه جمهوری اسلامی ایران، سیاست‌های دولت بایدن در مواجهه با کشورمان، نسبت به ترامپ، تغییری هم داشته است؟
نکته این است که آمریکایی‌ها در مواجهه با ایران، همچنان دارند سیاست‌های ترامپ را ادامه می‌دهند. اگر جایی اثر تحریم‌ها کمتر شده، به این خاطر بوده که دست‌شان نرسیده و افزایش فشار در آن موارد از توان‌شان خارج بوده است. ایران درحال‌حاضر دارد نفت می‌فروشد، به میزان زیادی هم می‌فروشد. آمریکایی‌ها همان‌طور که خودشان هم گفته‌اند دست‌شان برای اعمال فشار بیشتر علیه ایران بسته است. هر روشی که شده است علیه کشورمان به کار گرفته و به نتیجه نرسیده‌اند. نمونه تلاش‌های آنان را چندوقت پیش درمورد سفر مقامات اماراتی به ایران شاهد بودیم. چند روز بعد از آن دیدار بود که معاون سیاسی وزارت خارجه آمریکا اعلام کرد سفری به امارات خواهد داشت. در توضیح دلیل آن سفر گفته بود با توجه به سفر اخیر مقام اماراتی به ایران، می‌خواهیم مطمئن شویم در نتیجه این سفر، ارتباطی بین ایران و این کشور ایجاد نخواهد شد. یعنی تلاش‌های آمریکا برای جلوگیری از گشایش‌های احتمالی در این حد است. نگران آن هستند که نکند در فشار حداکثری علیه ایران، خللی ایجاد شود.
اینکه فشار حداکثری شکست خورده است و سیاست غلطی بوده بارها گفته‌اند، اما آن‌چیزی که در عمل نشان داده‌‌اند این است که هم جمهوری‌خواهان و هم دموکرات‌ها تا توان دارند به سیاست‌های فشار حداکثری علیه ایران ادامه می‌دهند. اگر جایی هم بحث از کاهش تحریم‌ها مطرح کنند با این هدف است که امتیازات گسترده‌ای بگیرند. در اینجا و مواجهه با ایران چون امتیازی نگرفته‌اند و فرآیند بازگشت‌شان به برجام دچار مشکل شده و در داخل آمریکا با چالش‌هایی مواجه هستند، تصمیم گرفته‌اند این‌گونه عمل کنند. درنتیجه اگر در حوزه‌هایی هم گشایشی برای ایران اتفاق افتاده، به عملکرد آمریکایی‌ها مربوط نبوده است.