زهرا رمضانی، خبرنگار گروه دانشگاه: نحوه سنجش و پذیرش داوطلبان برای ورود به مراکز آکادمیک کشور یکی از مباحث بحث‌برانگیز نظام آموزش عالی کشور است. بیش از 4دهه است که سازمان سنجش آموزش کشور، مسئولیت بررسی صلاحیت‌های علمی داوطلبان و همچنین نحوه پذیرش آنها در دانشگاه‌ها را برعهده دارد، موضوعی که نه‌تنها صدای اعتراض روسای دانشگاه‌ها را مبنی‌بر اینکه این شیوه باعث از بین رفتن استقلال آنها شده بلند کرده است، بلکه حتی چندسالی می‌شود که تصمیم‌گیران این عرصه تلاش دارند با تصویب طرح جدید، انحصار موجود در این عرصه را از بین ببرند به‌طوری که شهریورماه سال98، مرکز پژوهش‌های مجلس طرح جدایی سنجش از پذیرش را در 7محور ارائه کرد تا با تصویب آن بتوان مسیر جدیدی را پیش‌روی داوطلبان ورود به دانشگاه قرار داد. طرحی که به گفته علیرضا سلیمی، نماینده مردم محلات در مجلس هدف از آن جدایی سنجش از پذیرش به‌دنبال حذف کنکور و راه‌اندازی سازمان ملی سنجش و پذیرش بود. درکنار این طرح، سعیدرضا عاملی، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز آبان‌ماه سال گذشته از توافق برای تفکیک بین سنجش و پذیرش در کشور سخن به میان آورد و گفته بود: «برای پذیرش در دانشگاه بدون کنکور باید میان سنجش و پذیرش تفکیک قائل شویم و سازوکارهای متناسب با این شرایط را به‌کار گیریم.»
هوشمندسازی پذیرش تا سال 1403 به مرحله اجرا می‌رسد
اما به‌نظر می‌رسد با تصویب «سیاست‌ها و ضوابط ساماندهی و پذیرش متقاضیان ورود به آموزش عالی پس از پایان دوره متوسطه» در تیرماه امسال توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی، قرار نیست جداسازی سنجش از پذیرش در کشور صورت بگیرد؛ هرچند هنوز بسته‌بودن دست دانشگاه‌ها در پذیرش دانشجو یکی از مطالبات اصلی مراکز آکادمیک به‌شمار می‌رود. جالب اینجاست که هرچند هنوز سازمان سنجش متولی این مهم در کشور است، اما عبدالرسول پورعباس، رئیس سازمان سنجش کشور نظر دیگری در این خصوص دارد. او در نشست خبری خود که روز گذشته در محل این سازمان برگزار شد، در پاسخ به جدایی سنجش از پذیرش با تاکید بر اینکه درحال حاضر هم این اتفاق افتاده است، گفت: «شیوه اجرای آن متفاوت آن است. در عمل می‌بینیم در دوره دکتری این اتفاق رخ داده است؛ چراکه امروز فرد به دانشگاه‌ها درخواست می‌دهد و ازسوی چند دانشگاه برای وی پذیرش صادر می‌شود و درنهایت نیز فرد یکی را انتخاب می‌کند، اما نباید این مساله را فراموش کرد که چنین روشی در دنیا هم درحال منسوخ‌شدن است. به‌عبارت دیگر، شاهد هستیم گاهی 10دانشگاه یک فرد را پذیرش کرده و مقدمات جذب آن را هم انجام می‌دهند، اما درنهایت داوطلب به دلایلی مانند نزدیک‌بودن دانشگاه به محل زندگی‌اش، آن را انتخاب می‌کند، طبیعتا چنین شیوه‌ای درست نیست.» رئیس سازمان سنجش در همین زمینه افزود: «درحال آماده‌سازی یک سامانه هوشمند هستیم که با توجه و تعامل سازمان سنجش و دانشگاه‌ها ضوابط و مقرراتی را وضع و بر اساس آن اجازه انتخاب رشته داده شود، این کار باعث می‌شود داوطلبان به‌صورت هوشمند به‌سمت دانشگاه‌ها هدایت شوند؛ اما باید به این نکته توجه شود که استقلال دانشگاه‌ها حفظ شود، این سامانه و روند هوشمندسازی نیز تا سال1403 به مرحله اجرا می‌رسد.»
برگزاری ماهانه کنکور از سال 1403
پورعباس در بخش دیگری از صحبت‌هایش در نشست خبری با تاکید بر اینکه طی ۳سال آینده آزمون‌ها تمام هوشمند طراحی می‌شوند، گفت: «به کمک آزمون‌های هوشمند از سال۱۴۰۳، کنکور هوشمند و ماهی یک‌بار برگزار می‌شود. در اصل برگزاری کنکور از دوبار در سال به هرماه یک‌بار تغییر می‌کند و هر داوطلب می‌تواند در دو مورد از این آزمون‌ها شرکت کند. درست است که سنجش متعدد خواهد بود اما پذیرش یک‌مرتبه صورت می‌گیرد.» رئیس سازمان سنجش اظهار داشت: «در کنکور۱۴۰۲ زیرگروه‌ها از منطقه‌بندی حذف می‌شود. آزمون عمومی نخواهیم داشت و آزمون تخصصی هم گسترش پیدا کرده و زمان بیشتری پیدا می‌کند؛ همچنین تغییرات آزمون سراسری سال۱۴۰۱ برمبنای دو قانون مصوب سال۹۲ و اصلاحیه سال۹۵ مجلس و همچنین قانون اخیر شورای عالی انقلاب فرهنگی اجرا می‌شود.»
تغییر شکل پاسخنامه، مهم‌ترین تغییر کنکور ۱۴۰۱
پورعباس به مهم‌ترین تغییرات کنکور سراسری سال۱۴۰۱ اشاره و تصریح کرد: «سوالات به‌صورت محتوایی و از متن کتب درسی طرح خواهد شد. همچنین تعداد سوالات، تعداد دفترچه‌ها و تعداد پاسخنامه‌ها نسبت به گذشته متفاوت خواهد بود، به‌طوری‌که هر دفترچه یک پاسخنامه و هر درس یک ستون پاسخ‌دهی دارد. همچنین زمان دفترچه‌ها هم متفاوت خواهد شد که یا ۷۰دقیقه‌ای یا ۸۰دقیقه‌ای در نظر گرفته شده است. روند توزیع دفترچه‌ها نیز به این صورت است که دفترچه اول و پاسخنامه اول که داده می‌شود پس از پاسخگویی داوطلب جمع‌آوری می‌شود و بعد دفترچه دوم و پاسخنامه دوم دراختیار داوطلب قرار می‌گیرد.»
او با بیان اینکه مهم‌ترین تغییر کنکور۱۴۰۱، تغییر شکل پاسخنامه خواهد بود، گفت: «در اصل پاسخنامه ۳۲۰گزینه‌ای که تا سال۱۴۰۰ بود با تغییراتی به شکل پاسخنامه سال۱۳۸۸ تغییر می‌کند. پاسخنامه‌های فعلی استرس زیادی ایجاد می‌کنند؛ از این‌رو هدف‌مان این است که با پاسخنامه‌های جدید که بلوک‌بندی مشخصی دارند، هم امنیت آزمون را افزایش می‌دهیم و هم داوطلبان راحت‌تر پاسخ می‌دهند.» رئیس سازمان سنجش اظهار داشت: «قول می‌دهم با تغییراتی که ایجاد می‌شود امنیت دفترچه‌ها و پاسخنامه‌ها تا سه‌برابر ارتقا پیدا می‌کند. یک دفترچه عمومی و ۲دفترچه تخصصی و یک پاسخنامه عمومی و یک پاسخنامه تخصصی خواهیم داشت. با این حال تحولات اساسی در کنکورهای سراسری از ۱۴۰۲ تا ۱۴۰۳ اعمال می‌شود؛ چراکه در این برهه آزمون‌ها تمام‌الکترونیک و هوشمند خواهند بود.»