کیانا تصدیق‌مقدم، خبرنگار: «تاپ‌تن» به معنای 10 مورد برتر است که در حوزه‌های مختلف در دنیا کاربرد دارد. در اکثر کشورها بهترین‌ها در قالبی ده‌گانه دسته‌بندی می‌شوند و در معرض دید مخاطب قرار می‌گیرند. این نام عنوانی برای ارزیابی پروژه‌های متفاوت علمی، فرهنگی، هنری، اقتصادی و... است. درواقع نشانی از بهترین‌ها را در این جنس از مجموعه می‌توان دید. حالا یک کارگردان داخلی براساس همین ارزیابی مجموعه‌ای از 10 رتبه اول حوزه‌های مختلف در جهان تولید کرده و نام آن را «ده» گذاشته است. نکته قابل‌توجه این است که اکثر این ویدئوهای تاپ‌تن با مدت‌زمانی کوتاه تولید می‌شوند و تفاوتی که این برنامه با سایر مجموعه‌های شبیه به خودش دارد این است که مدت‌زمانش طولانی و بین 20 تا 30 دقیقه است.
برنامه تلویزیونی «ده» به ۱۰ رتبه اول حوزه‌های مختلف مثل 10 زلزله بزرگ تاریخ و 10 ترور مهم دنیا و سایر موضوعات می‌پردازد. این مجموعه به کارگردانی مصطفی فتاحی و تهیه‌کنندگی صادق فتاحی و با اجرای محمدرضا تاجداری تولید شده است و هر هفته جمعه‌ها ساعت ۲۲:30 از شبکه مستند پخش می‌شود. برای معرفی این مجموعه با صادق فتاحی، تهیه‌کننده آن صحبت کردیم.
تاپ‌تن یک قالب معروف در دنیاست
فتاحی ابتدا در رابطه با ساختار «ده» گفت: «این کار یک مجموعه تلویزیونی محسوب می‌شود و یک مستند به حساب نمی‌آید. مجموعه تلویزیونی «ده» با محوریت نشان‌دادن 10 اتفاق مختلف در زمینه‌های گوناگون در دنیا تولید شده است. مثل 10 اسلحه بزرگ دنیا، 10 ترور مشکوک دنیا، 10 شهر پرجمعیت دنیا و... همچنین این برنامه با حضور مجری و آرشیوهای باکیفیت روی آنتن می‌رود.»
وی در ادامه درباره عدد 10 گفت: «تاپ‌تن یک قالب معروف در دنیاست. این کار در زمینه‌های مختلف و گسترده‌ای انجام می‌شود اما با مدت زمان کوتاه و در حد پنج‌دقیقه، ما این 10 عنوانی که دغدغه‌اش را داشتیم و فکر می‌کردیم به درد تلویزیون خودمان می‌خورد را با مدت‌زمان طولانی‌تری تولید کردیم.»
ترور حاج‌قاسم را نشان دادیم
وی در پاسخ به اینکه هدف از تولید مجموعه‌ای با این موضوع چیست، گفت: «شما اگر فضای مجازی را ببینید تاپ‌تن معروف است و بیشتر هدف سرگرمی و اطلاع‌رسانی دارد و کار دیگری نمی‌خواهد انجام دهد. هم قسمت‌های فان و هم اطلاع‌رسانی در برنامه وجود دارد و ما بعضا اهداف خودمان را هم پیگیری کردیم. مثلا در قسمت 10 ترور دنیا، موضوع ترور حاج‌قاسم را نمایش دادیم. در 10 مکان مقدس هم کربلا را نشان دادیم و بومی‌سازی کردیم.»
این تهیه‌کننده در رابطه با دغدغه‌اش برای تولید این مجموعه گفت: «با مشورت دوستان حوزه هنری و جمع‌بندی‌ای که داشتیم به این نتیجه رسیدیم که این مدل برنامه در فضای جامعه کم دیده می‌شود و خوب است که از برنامه‌های تنش‌زا فاصله بگیریم و به سمت برنامه‌های فان برویم.»
دنبال چهره جدید بودیم
فتاحی درباره معیارش برای انتخاب مجری گفت: «آقای تاجداری هم پیشنهاد خود حوزه هنری بود و هم قبلا کار اجرای کوتاه در برنامه «هفت» انجام داده بود. ما دنبال چهره جدیدی می‌گشتیم که یک مقدار بامزه هم باشد و بتوانیم روی آن سرمایه‌گذاری کنیم تا بعدها بیشتر از آن استفاده کنیم. بنابراین با آقای تاجداری صحبت کردیم و قبول کردند که کنار ما باشند. او آدم شوخ‌طبع و توانمندی است و روحیات‌مان هم به یکدیگر نزدیک بود. هر مجری که بخواهد انتخاب شود و کاری را شروع کند باید خاک میدان بخورد تا جا بیفتد و ما این را پذیرفتیم. درکل فیدبک‌های خوبی هم داشتیم.»
فتاحی در رابطه با میزان مخاطب برنامه گفت« «آمار دقیق ندارم ولی فیدبک‌هایی که به گوش‌مان رسید واقعا درست بود. یک مقدار به مجری نقد شد و ما در این زمینه هم به خودمان و هم به بینندگان حق می‌دهیم ولی درکل راضی بودند و ما پرقدرت ادامه می‌دهیم.»
سازمان ممیزی‌های خودش را دارد
این تهیه‌کننده راجع به مدت‌زمان تولید هر قسمت از این مجموعه گفت: «روند نگارش و پژوهش این مجموعه و جست‌وجو برای یک آرشیو، طولانی شد و پنج ماه زمان برد. هنوز چهار قسمت برای تولید مانده است و این موضوع به دلیل نگارش و دسترسی سخت به آرشیوها بود. تقریبا هر قسمت پژوهش و نگارش نزدیک به یک هفته و جست‌وجوی آرشیو هم نزدیک به دو هفته برایمان زمان می‌برد. اوایل یک مقدار سخت‌تر بود تا بچه‌ها دست‌شان بیاید که چگونه آرشیو پیدا کنند. بخشی از تصاویر را از آرشیو سازمان و بعضی‌ها را هم از فضای مجازی و اینترنت دانلود کردیم و از سایت‌های مختلف و با روش‌های گوناگون کمک گرفتیم و بهترین تصاویر را قرار دادیم.»
وی در ادامه در پاسخ به اینکه آیا «ده» حذفیاتی داشته یا خیر، گفت: «بالاخره سازمان هم یک ممیزی‌هایی دارد اما کلیت و استخوان‌بندی کار اصلا دست نخورده است زیرا که قدم به قدم با حوزه و تلویزیون جلو رفتیم. اما شاید یک بخش و یک پلان کوتاه مشکل پخشی داشته است در ساختار.»
بیشتر موضوعات را در سطح جهان بررسی کردیم
وی در ادامه راجع به معیارها و چگونگی انتخاب موضوعات گفت: «فکر می‌کنم موضوعاتی که به آن پرداخته شده کمتر برای ایران بوده است و ما بیشتر کل دنیا را در نظر گرفتیم. چند مساله وجود دارد. به دلیل اینکه این کار تصویربرداری خاصی به جز مجری در استودیو ندارد و ما ضعف آرشیو در تصاویر داخلی داریم و آرشیو خوبی در فضای مجازی نمی‌توان پیدا کرد، به همین دلیل بیشتر به موضوعات جهانی پرداختیم، البته جاهایی که احساس کردیم جزء آن 10 تای برتر قرار می‌گیریم از خود ایران هم به کار اضافه کردیم.»
در فصل بعدی تغییراتی در دکور و مجری ایجاد می‌کنیم
این تهیه‌کننده در پاسخ به اینکه آیا در فصل جدید ساختار ساده مجموعه را تغییر می‌دهید یا خیر، گفت: «شما اگر مدل ساختاری این مدل برنامه‌ها را در دنیا ببینید معمولا به همین شکل است. یعنی معمولا همه از دکور ساده و مجری با همین سبک استفاده می‌کنند. در موارد مشابه خیلی آیتم‌ها کوتاه است و ما این را گسترش دادیم که بتوانیم اطلاعات بیشتری دراختیار مخاطب قرار بدهیم. ساختار برنامه همین شکلی است و ما امیدواریم برای فصل بعد اگر قرار بر تولید بود تغییراتی در مدل دکور و مجری داشته باشیم.»
جامعه نیاز به شادابی دارد
فتاحی درباره ضرورت تولید برنامه‌هایی با این موضوع گفت: «دو نکته دارد. اول اینکه مردم به بحث اطلاع‌رسانی علاقه‌مند هستند و در دنیا دوست دارند اطلاعات جزئی و کلی از هر موضوعی داشته باشند. بخش دوم هم به دلیل اینکه درصد شادابی برنامه بیشتر باشد. به‌واسطه شرایط الان جامعه که نیاز به خنده و شادابی است به نظر می‌رسد برنامه‌هایی که یک مقدار تنش‌زا نباشند برای شبکه‌های تلویزیونی لازم‌تر هستند.»
وی در آخر درباره میزان همکاری شبکه مستند گفت: «عوامل شبکه مستند پای کار ما بودند و بعضی وقت‌ها پیشنهادهایی برای موضوع به ما می‌دادند و گاهی با هم مشورت می‌کردیم که می‌شود بعضی از موضوعات را پخش کرد یا خیر و بعضی جاها ما فکر می‌کردیم برخی موضوعات خطرناک هستند و نباید سمت‌شان برویم اما آقای یزدی و تیم‌شان می‌گفتند شما تولید کنید ما پشت‌تان هستیم و حمایت می‌کنیم.»
در همین رابطه مطلب زیر را بخوانید: