در ارتباط با وضعیت شیوع کرونا و سویه اُمیکرون در ایران و همچنین تصمیمات اتخاذشده اخیر درباره بازگشایی‌ها به‌علاوه واکسیناسیون کودکان با سیدعلیرضا ناجی، رئیس مرکز ویروس‌شناسی بیمارستان مسیح دانشوری و عضو کمیته علمی ستاد ملی مقابله با کرونا گفت‌وگویی انجام دادیم.
بازگشایی در شرایط موجود، اصلا منطقی نیست، اسفندماه در اوج پیک جدید خواهیم بود
ناجی ناظر به شرایط موجود به «فرهیختگان» گفت: به‌طورکلی واریانت‌های جدید نمای اپیدمیولوژیک آنها تغییر کرده است. هم در زمانی که دلتا آمد، آلفا هم آمد و هرچه جلوتر رفت شاهد بودیم نمای اپیدمیولوژیک تغییر کرده است. به‌دلیل اینکه ویروس این مزیت را کسب کرده که می‌تواند هم طبیعی‌تر وارد شود و بیشتر سرایت یابد. چون این کار را انجام می‌دهد، هر چقدر می‌گذرد در پیک‌های اخیر به‌خصوص پیک چهارم و پنجم که دلتا بود درگیری بچه‌ها را بیشتر می‌بینیم. درمورد اُمیکرون نیز اینچنین است. با توجه به اینکه میزان شیوع بالایی دارد و هم تکثیر بالایی دارد، احتمال اینکه بچه‌ها در پیک پیش‌رو، در اسفند که زمینه‌های آن اکنون دیده می‌شود درگیر شوند، وجود دارد. شروع پیک پیش‌رو از دهم اسفندماه پیش‌بینی می‌شود، اگر کارهای پیشگیرانه انجام نشود با شیوعی که در کشور چین ایجاد شد و این میزان داستان‌سرایی کردند که زامبی آمده است، به‌واسطه همان سناریو چین لاک‌داون انجام می‌دهد و دو هفته بعد که می‌خواهد بازی‌های آسیایی را برگزار کند، با توجه به مواردی که دیده، شهر بزرگی را قرنطینه کرده و همه روزی یک‌بار تست می‌دهند که بتوانند تمام موارد را شناسایی کنند و اجازه ندهند این واریانت پخش شودکه اقدام درستی است. احتمال دارد این شیوع را در ایران هم داشته باشیم.
وی ادامه داد: وقتی به اُمیکرون اجازه دهیم که بچرخد و شیوع بالایی داشته باشد مطمئنا بچه‌ها را نیز درگیر می‌کند. در شرایط موجود، بازگشایی‌ها اصلا و ابدا منطقی نیست. یکی از مواردی که من کمی درباره آن ناراحت هستم، همان مشکلی است که قبلا داشتیم، عدم ارتباط وزارت بهداشت و ستاد کرونا و این رویه همچنان ادامه دارد. امید ما این بود که این رابطه در دولت جدید محکم‌تر شود و توصیه‌هایی که وزارت بهداشت و کمیته علمی انجام می‌دهند و برمبنای مستندات علمی است، بپذیرند ولی این اتفاق نمی‌افتد. همین حالت را در کشورهای اروپایی و آمریکا می‌بینید، در آمریکا شیوع بسیار بالا و تعداد مبتلایان روزانه بسیار بالاست و در این هفته اخیر 40درصد میزان مرگ‌ومیر نیز افزایش یافته و همه به‌خاطر اُمیکرون است. در هرصورت این واریانتی است که وجود دارد و هم شیوع و سرعت انتقال بالایی دارد و هم ایمن‌گریز است. اگر اجازه دهیم پخش شود، شیوع افزایش می‌یابد و می‌دانیم تا کرونا وجود دارد، پیک خواهیم داشت. می‌دانیم تا جامعه به آن حالت واکسیناسیون خیلی منطقی و درست دست نیابد، این پیک‌ها را داریم اما علم اپیدمیولوژی و پیشگیری به ما می‌گوید اگر کنترل‌ها را داشته باشیم می‌توانیم پیک‌ها را کوتاه کنیم نه همانند پیک‌های اخیر کشور که بسیار بلند و پردامنه بود و در جهاتی فشار زیادی به بیمارستان‌ها وارد کرد و تلفات بالایی داشت. اگر به استقبال این بازگشایی‌ها برویم با توجه به چیزی که اُمیکرون در دنیا انجام می‌دهد، مطمئنا ما را نیز درگیر می‌کند.
ستاد ملی تکلیف خود را با نظرات وزارت بهداشت و کمیته علمی روشن کند
یکی دیگر از سوالات و شبهات این روزها، عدم واکسیناسیون کودکان است. اینکه علت این تعلل کمبودهاست یا تشکیک در انتخاب نوع واکسن، همچنان محل ابهام است. با این اوصاف، ناجی در این‌باره گفت: این هم یکی از موارد اختلاف بین وزارت بهداشت و ستاد کروناست. واکسیناسیون در کودکان مساله‌ای است که همه روی آن بحث می‌کنند. در سه جنبه کودکان باید واکسیناسیون شوند؛ هم اینکه هدف کووید هستند، هم واریانت‌های جدید بیشتر بچه‌ها را تحت‌تاثیر قرار می‌دهند. با توجه به ظرفیت بیمارستان‌ها این موضوع می‌تواند ضایعاتی نیز بدهد. تجربیات درمورد بیماران و کودکان و ظرفیت ICU و... وجود دارد و از نظر عاطفی بچه‌ها حساس‌تر هستند. همچنین به غیر از اینکه هدف هستند، می‌توانند عامل انتقال بین خانواده‌ها باشند. همچنین اگر بخواهیم به ایمنی جمعی واکسن که حدود 90-80 درصد است، برسیم، خواه‌ناخواه جمعیت جوان جزء این موارد هستند. پس واکسیناسیون در کودکان خیلی مهم است که انجام شود. مساله به این برمی‌گردد که با چه واکسنی واکسیناسیون را انجام دهیم. الان در دنیا واکسن فایزر با ترایال‌های کمی که انجام شده، مجوز برای کودکان بالای 5 سال را گرفته است. در هرصورت نه به‌صورت اجباری بلکه اختیاری وجود دارد.
وی گفت: درمورد کشور ما، فایزر نداریم ولی فکر می‌کنم از عوارض طولانی‌مدت فایزر در کودکان هم خیلی خبر نداریم و هر چقدر می‌گذرد درمورد واکسن‌ها هرچند عوارض نادر است، این را شاهد هستیم. در کشور ما دو واکسن داریم که درمورد بچه‌ها می‌توان استفاده کرد؛ واکسن سینوفارم به مقدار زیادی در تمام دنیا در بزرگسالان انجام شده و عوارض مربوط به آن را می‌شناسیم و ترایال یک و دو کودکان در چین انجام شده و الان ترایال سوم در امارات و بحرین انجام می‌شود و یکی از انتخاب‌های خوب است. دومین واکسن پاستوکووک که محصول ایران و کوباست، به‌واسطه اطلاعاتی که از کوبا وجود دارد، قابل استفاده است و پلتفرم پروتئینی است. واکسن هپاتیت بی و... را براساس همین پلتفرم‌ها استفاده می‌کنیم و مشکلی هم نیست. با موسسه‌ای این کار را انجام می‌دهیم که تجربه خیلی زیادی در واکسیناسیون کودکان دارد و الان آمارهایی که من شنیدم این است که نزدیک دو میلیون کودک سه سال به بالا را واکسیناسیون کرده است و اطلاعات حاصل از این را می‌توانیم از کوبا دریافت کنیم و اطلاعات مربوط به سینوفارم نیز موجود است که در پیشرفت فاز سه می‌توان انجام داد. به نظر من از نظر شکاف اطلاعاتی خیلی با فایزر تفاوت ندارد. تفاوت افرادی که ترایال شدند و عوارضی که ممکن است داشته باشند با فایزر چندان نیست و می‌توان از این واکسن‌ها استفاده کرد. ولیکن چیزی که وجود دارد، نتیجه‌ای که وزارت بهداشت و کمیته علمی به آن رسیدند وقتی به ستاد کرونا رفت مورد پذیرش واقع نشد. این موضوع تضاد و عدم قبول اینکه وزارت بهداشت یک مغز متفکر باید باشد در این دولت هم دیده می‌شود که درست نیست. یا باید این موضوع را قبول کنیم که اگر به وزارت بهداشت انتقاد داریم این ساختار رئیس‌جمهور باید اصلاح شود نه اینکه نظرات علمی که از کمیته علمی دریافت می‌شود، نادیده گرفته شود. کمیته علمی از افرادی هستند که توانمند و علمی هستند. وقتی به نتیجه‌ای رسیدند نظر آنها را قبول نکنیم و در سطح کلان به این موضوع بپردازیم که اگر مشکلی با نظر آنها داریم بهتر است از وزارت بهداشت سوال کنیم و جواب بگیریم. مخالفت سریع با این تصمیم و این موضوع را در جامعه وارد کردن درست نیست. خوب است که ستاد کرونا و وزارت بهداشت جلسات مشترک کامل داشته باشند و افراد را دعوت کنند و بگویند شما تصمیم گرفتید واکسن کودکان را تزریق کنید و دو نفر مشاور در وزارت بهداشت آمدند، درصورتی‌که آنها می‌گویند این درست نیست، سوالات را بپرسند و جواب بگیرند، نه اینکه این را در صحنه عمومی وارد کنیم. این باز به نظر من درست نیست. من معتقد هستم ساختار وزارت بهداشت باید تقویت شود و باید اقدام کنیم.
رئیس مرکز ویروس‌شناسی بیمارستان مسیح دانشوری تاکید کرد: تزریق واکسن در کودکان یکی از واجبات است. با چه معیاری باید این کار انجام شود؟ به‌خاطر خلأ کلی اطلاعات ما درباره واکسن و آنهایی که در گروه سنی کودکان است به‌صورت تکه‌تکه جلو ببریم و این کار را انجام دهیم. هر برنامه‌ای وجود دارد باید این را در خود حل کنیم و بعد این موضوع را اعلام کنیم و کار انجام دهیم. این هماهنگی بین ستاد کرونا و کمیته علمی در وزارت بهداشت اهمیت دارد. با این اوصاف، بازگشایی مدارس هم منطقی نیست. ویروس موجود، اُمیکرون است و انتقال بالایی دارد و البته جزء کشورهایی هستیم که استقبال خوبی درباره 12سال به بالا در حوزه واکسیناسیون داشتیم. در گروه سنی زیر 12سال ممکن است حساسیت بیشتر شود. درباره این موضوع از طریق مشورت با وزارت بهداشت، وزارت آموزش‌وپرورش و... می‌توان تصمیم‌گیری کرد. نگرانی والدین نیز باید درنظر گرفته شود و در جلسه مشترک می‌توان تصمیم مناسب گرفت.
* نویسنده: کمیل ایمانجانی، خبرنگار