176 عددی است که این روزها شاید کمتر کسی آن را نشنیده باشد؛ این عدد شنیده شده، اما شاید داستان آنهایی که جزئی از آن 176 نفر بودند، به گوش کسی نخورده باشد. در میان مسافران، نام 52 نفر از دانش‌آموختگان دانشگاه‌های ایران به چشم می‌خورد که بعد از ایران، از کی‌ف اوکراین قصد رفتن به کانادا را داشتند. بیشترشان فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌های تهران، صنعتی‌شریف، علم‌وصنعت و تربیت‌مدرس بودند که برای برگزاری مراسم ازدواج و نامزدی یا دیدار با خانواده به ایران برگشته بودند. در ادامه به پاسداشت یاد برخی از این نخبگان جان‌باخته خواهیم پرداخت.
محمدحسین ساکت، فاطمه کازرانی
شهید ساکت دکتری و کارشناسی‌ارشد خود را در رشته مهندسی راه‌آهن در دانشگاه علم‌وصنعت گذرانده بود. متولد اراک بود و با همسرش، فاطمه کازرانی عازم اوکراین. این نخبه ایرانی، در لیست نخستین دانش‌آموختگان رشته مهندسی ریلی در ایران و جزء نخستین پذیرفته‌شدگان دکتری در این رشته است. در کارنامه شهید ساکت شاهد بسیاری از اقدامات سازنده برای توسعه و آبادانی ایران هستیم مانند طراحی و مهندسی بسیاری از خطوط ریلی شهری در مشهد و شیراز.
پدرام موسوی‌بفرویی، مژگان دانشمند
پدرام موسوی به‌همراه دو فرزند و همسرش، مژگان دانشمند در هواپیمای 737 اوکراینی حضور داشتند. دانشمند و موسوی هر دو لیسانس خود را در رشته مهندسی برق از دانشگاه علم‌وصنعت دریافت کرده بودند. آنها پس از اتمام تحصیل در ایران، به کانادا رفته و عضو هیات‌علمی دانشگاه آلبرتا در آنجا شدند. به گفته پدر شهید موسوی، او و همسرش دو اختراع داشتند. یکی از این اختراعات آنتنی بود که امکان تماشای تلویزیون روی سقف هر ماشینی در هر کجای دنیا را فراهم می‌کرد.
زهرا حسنی‌سعدی، محمد صالحه
هر دو متولد استان قم بودند، دانش‌آموخته دانشگاه صنعتی‌شریف هم؛ حسنی‌سعدی در رشته فیزیک و صالحه در مهندسی کامپیوتر. شهیده حسنی‌سعدی، فرزند شهید حجت‌الاسلام حسنی‌سعدی، فرمانده اسبق بسیج استان کرمان بود. شهید صالحه نیز یکی از قوی‌ترین برنامه‌نویسان ایرانی بود که درحال تحصیل در مقطع دکتری در دانشگاه تورنتوی کانادا بود و قصد داشت پس از اتمام دکتری به ایران بازگردد. این شهید نخبه، سال‌ها مدیر فنی شرکتی بود که در تولید محصولات دانش‌بنیان نقش کلیدی داشت. او افتخارات دیگری ازجمله مقام هفتم مسابقات ACM منطقه‌ای غرب آسیا، مقام سوم مسابقات جهانی روبوکاپ شبیه‌سازی فوتبال سال 2004 و مقام دوم مسابقات جهانی روبوکاپ شبیه‌سازی امداد سال 2007 هم برای ایران به ثبت رسانده بود. این دو شهید نخبه، همان شهدایی هستند که تصویرشان در کنار حاج‌قاسم مدتی بعد از شهادت‌شان در فضای مجازی وایرال شد.
فائزه فلسفی
نخبه‌ای 46ساله که لیسانس مهندسی مکانیک خود را از دانشگاه صنعتی‌شریف گرفته بود. شهید فلسفی به‌همراه همسرش علیرضا قندچی در ایران شرکتی تاسیس کردند که در زمینه طراحی نرم‌افزارهای لوله‌های نفت و گاز فعال است. این زوج نخبه با آن که ساکن کانادا بودند اما زمان بسیاری برای توسعه و رونق این شرکت گذاشتند.
امیر اشرفی‌حبیب‌آبادی، فاطمه قاسمی
شهید حبیب‌آبادی اصفهانی بود، دانش‌آموخته رشته مهندسی از دانشگاه صنعتی اصفهان و کارشناسی‌ارشد در رشته مهندسی مکانیک از دانشگاه صنعتی‌شریف. او از فعالان دانشجویی بود که دبیری انجمن اسلامی دانشجویان زوریخ را برعهده داشت. همسرش مهندس فاطمه قاسمی هم در این پرواز همراه او بود که هر دو با هم جان باختند.
محمدحسین اسدی‌لاری، زینب اسدی‌لاری
محمدحسین 24ساله و زینب 22ساله هر دو در پرواز 737 هواپیمای اوکراینی حضور داشتند. این خواهر و برادر نخبه در دانشگاه بریتیش‌کلمبیا تحصیل می‌کردند. این دو شهید، فرزندان محسن اسدی‌لاری عضو هیات‌علمی دانشگاه ایران و مدیرکل همکاری‌های بین‌الملل وزارت بهداشت بودند.
محمدامین جبلی
جبلی دانش‌آموخته پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران و دانشجوی دانشگاه تورنتوی کانادا بود. این پزشک شهید، فرزند دکتر جبلی عضو هیات‌علمی گروه قلب و رئیس بخش قلب بیمارستان شریعتی بود. دکتر جبلی می‌گوید پسرش، محمدامین همیشه می‌گفت، می‌خواهم به لحاظ حرفه‌ای و عمومی کاری بکنم که متفاوت باشد، اهدافی داشت که متفکرانه پیگیری می‌کرد. همچنین خاطره‌ای از دکتر محقق نقل شده که می‌گوید مرحوم محمدامین جبلی در روز آخر و قبل از رفتن به فرودگاه، خطاب به مادرش گفته بود که چقدر شبیه شهدا شده‌ام.
شکوفه چوپان‌نژاد و دو دخترش
شکوفه چوپان‌نژاد متخصص زنان و زایمان بود که به‌همراه دختران خود که دانشجوی دانشگاه آلبرتای کانادا بودند، قصد برگشت به کانادا را داشتند. دختر بزرگ او، صبا سعادت 23ساله و دانشجوی پزشکی، دختر کوچک‌ترش سارا سعادت 21ساله و دانش‌آموخته رشته الهیات دانشگاه تهران و دانشجوی روان‌شناسی بالینی بود.
رزگار رحیمی، فریده غلامی
دیگر دانش‌آموخته‌های دانشگاه علم‌وصنعت؛ رزگار رحیمی و فریده غلامی هستند. رحیمی دانش‌آموخته مقطع کارشناسی رشته مهندسی برق و فریده غلامی، دانش‌آموخته کارشناسی رشته طراحی صنعتی بود. رحیمی برای ادامه تحصیل به کانادا سفر کرده و دانشجوی دکتری الکترونیک کانادا بود که به‌صورت دوره‌ای در دانشگاه اُنتاریو هم تدریس می‌کرد. فریده غلامی، همسر رزگار رحیمی هم در کانادا تکنسین یک شرکت برق بود.
پانیذ سلطانی
سلطانی نخبه‌ای 28ساله بود و مدرک کارشناسی خود در رشته مهندسی مواد و متالورژی را از دانشگاه علم‌وصنعت اخذ کرده بود. همچنین او از پژوهشگران انستیتوی علمی ماکس‌پلانک آلمان بود. شهید سلطانی موفق به دریافت مدرک کارشناسی‌ارشد علوم مواد از دانشگاه آویرو پرتغال و مدرک کارشناسی‌ارشد علوم مواد گرایش نانوتکنولوژی از موسسه FAME شده بود. این نخبه ایرانی، مدرک کارشناسی‌ارشد علوم مواد را هم از دانشگاه آگسبورگ آلمان و مدرک دکتری رشته علوم مواد را از موسسه ماکس‌پلانک دریافت کرده بود.
زهرا نقیبی، محمد عباسپور
شهیده زهرا نقیبی دانش‌آموخته کارشناسی‌ارشد رشته عمران بود. او فرزند جعفر نقیبی، رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان استان همدان بود. همسر او، محمد عباسپور نیز در این سانحه جان خود را از دست داد.
محمدمهدی الیاسی
مهندسی مکانیک خود را از دانشگاه صنعتی‌شریف گرفت. از سال 2015 میلادی برای ادامه تحصیل در مقطع فوق‌لیسانس به کانادا رفت. او دارای مدال نقره کشوری در المپیاد فیزیک نیز بود.
آروین مرتب، آیدا فرزانه
آروین مرتب و آیدا فرزانه؛ زوج سنندجی‌ای که هر دو در دانشگاه کبک کانادا مشغول تحصیل بودند. پیش از این، شهید مرتب دانش‌آموخته مقطع کارشناسی‌ارشد رشته مهندسی برق-کنترل از دانشگاه علم‌وصنعت بود. سپس در مقطع دکتری برای تحصیل به دانشگاه تکنولوژی کبک رفت. او مهندس ارشد شرکت ایتون کانادا بود. همچنین همسرش، آیدا فرزانه دانش‌آموخته دانشگاه کبک بود.
پریناز قادرپناه، ایمان قادرپناه
شهیده قادرپناه دهه 80 وارد دانشگاه صنعتی اصفهان شد و در رشته مهندسی نساجی تحصیل کرد. او همچنین دانش‌آموخته دانشگاه صنعتی امیرکبیر در همین رشته بود. پریناز قادرپناه مدیر یک شعبه بانک در تورنتو بود. او به‌همراه همسرش، ایمان قادرپناه مسافر این هواپیمای اوکراینی بودند. این زوج شهید به کارهای خیر و کمک داوطلبانه در تورنتو شناخته شده بودند.
حمیدرضا ستاره‌کوکب، سمیرا بشیری
شهید کوکب دانش‌آموخته مهندسی برق در مقطع کارشناسی‌ارشد بود که به‌همراه همسرش سمیرا بشیری در هواپیمای مرگ بودند؛ مرحوم ستاره‌کوکب استادیار دانشگاه ویندزور کانادا بود.
ایمان آقابالی
28 ساله و ورودی سال 89 رشته کارشناسی مهندسی برق شریف، که فوق‌لیسانس همین رشته را از دانشگاه تهران دریافت کرده بود؛ شهید آقابالی در مقطع دکتری دانشگاه مک‌مستر کانادا تحصیل می‌کرد.
پدرام جدیدی
شهید جدیدی 26ساله و دانشجوی انصرافی مقطع دکتری مهندسی عمران، ورودی 1397 دانشگاه علم‌وصنعت ایران بود که مدرک کارشناسی‌ارشد خود را در رشته مهندسی عمران از دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی دریافت کرده بود. او برای شرکت در سالگرد فوت پدرش، حسین جدیدی، رئیس سابق حسابداری سازمان آگهی‌های همشهری به ایران آمد و با این پرواز درحال بازگشت به کشور محل تحصیل خود بود. و در مقطع دکتری مهندسی عمران در دانشگاه ویندزور کانادا تحصیل می‌کرد.
دیگر شهدا
شهدای نخبه‌ای که اسامی‌شان در سطرهای قبل ذکر شد، تنها نخبگان هواپیمای 737 اوکراین نبودند. میلاد نهاوندی، دانش‌آموخته مهندسی شیمی در مقطع کارشناسی‌ارشد از دانشگاه صنعتی اصفهان و دانشجوی سال آخر دکتری شیمی از دانشگاه تورنتوی کانادا بود که در سانحه سقوط هواپیمای اوکراینی جان باخت. شیدا شادخو دانش‌آموخته مقطع کارشناسی در رشته مهندسی شیمی از دانشگاه شهیدبهشتی، فاطمه محمودی دانش‌آموخته دانشگاه علامه طباطبایی و دانشجوی یکی از دانشگاه‌های کانادا، آلما اولادی دانش‌آموخته مقطع کارشناسی رشته ریاضیات و کاربردها از دانشگاه علم‌وصنعت و کارشناسی‌ارشد ریاضی و علوم‌کامپیوتر دانشگاه صنعتی امیرکبیر، اردلان ابن‌الدین‌حمیدی دانش‌آموخته مهندسی عمران از دانشگاه علم‌وصنعت، سام ذکایی دانش‌آموخته مهندسی شیمی از دانشگاه علم‌وصنعت، بهاره کرمی‌مقدم دانش‌آموخته دانشگاه تهران، مهران ابطحی‌فروشانی دانش‌آموخته مهندسی عمران از دانشگاه تهران، شهرزاد هاشمی دانش‌آموخته روان‌شناسی از دانشگاه تهران، ساجده سرائیان دانش‌آموخته مدیریت کسب‌وکار از دانشگاه تهران، فروغ خادم دانش‌آموخته دانشگاه تهران و تربیت‌مدرس، سعید طهماسبی‌خادم‌اسدی دانش‌آموخته مهندسی عمران دانشگاه تهران، غنیمت اژدری دانش‌آموخته دانشگاه تهران، سوزان گل‌باباپور دانش‌آموخته رشته مهندسی شیمی دانشگاه تهران، منصور اثنی‌عشری‌اصفهانی دانش‌آموخته مهندسی عمران از دانشگاه صنعتی‌شریف، غزل نوریان دانش‌آموخته دانشگاه صنعتی‌شریف، مهدی اسحاقیان‌درچه دانش‌آموخته مهندسی مکانیک از دانشگاه صنعتی‌شریف، آرش پورضرابی و پونه گنجی دانش‌آموخته علوم کامپیوتر از دانشگاه آلبراتای کانادا، الناز نبیی دانش‌آموخته رشته مدیریت دانشگاه صنعتی‌شریف، محمدامین بیرونی دانش‌آموخته مهندسی کامپیوتر دانشگاه صنعتی‌شریف، فرید آراسته دانش‌آموخته مهندسی کشاورزی از دانشگاه تهران، الوند صادقی دانش‌آموخته دانشگاه تهران، بهاره حاج‌اسفندیاری دانش‌آموخته مهندسی عمران از دانشگاه تهران، سارا ممانی دانش‌آموخته مهندسی عمران دانشگاه تربیت‌مدرس، سیاوش غفوری‌آذر دانش‌آموخته دانشگاه کنکوردیا در کانادا، نسیم رحمانی‌فر دانش‌آموخته مهندسی پزشکی از دانشگاه صنعتی امیرکبیر، امیرحسین سعیدی‌نیا دانش‌آموخته مهندسی پزشکی دانشگاه امیرکبیر، معصومه قوی دانش‌آموخته دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی و مجتبی عباس‌نژاد دانش‌آموخته دانشگاه تهران نیز ازجمله نخبگانی بودند که در سانحه هواپیمایی جان خود را از دست دادند.