مهدی نوریه، پزشک عمومی: روز گذشته در تایید و تحلیل نسخه‌نویسی الکترونیکی گزارشی در همین صفحه منتشر شد. بعد از آن گزارش، یکی از پزشکان عمومی نکات و انتقاداتی را در اختیار «فرهیختگان» قرار داد که با رعایت اصل امانتداری و بدون قضاوت، متن ارسالی در ادامه آورده شده است.
قرن ۲۱ را سده ارتباطات نامیده‌اند. ارتباطی که مبنای آن اینترنت و حرکت حکومت‌ها به‌سوی دولت الکترونیک است. الکترونیکی شدن نهاد‌های حکومتی حتما شامل ارگان‌های سلامت کشورها هم می‌شود. کشور ما هم در راستای دولت الکترونیک که مزایای زیادی دارد باید حرکت کند. نکته قابل‌تامل و درواقع وضوی نماز دولت الکترونیک بستر مناسب فضای شبکه و اینترنت است. حال در راستای همین الکترونیکی شدن دولت، آرزوی پرونده الکترونیک سلامت با جزء کوچکی از آن با عنوان نسخه الکترونیک از اول دی‌ماه ۱۴۰۰ به‌صورت اجباری اجرا می‌شود. گفتنی است طرح نسخه‌نویسی الکترونیک از سال گذشته به‌صورت آزمایشی درحال اجراست و البته با گلایه‌ها و نقایص زیادی همراه بوده که تا روز اجبار این طرح هم حل نشده است. در میان مدافعان سینه‌چاک نسخه الکترونیک عمدتا ۲ قشر به چشم می‌خورند؛ کارشناسانی که حوزه سیاستگذاری را برعهده دارند و عمدتا از قشر غیرپزشک هستند و مدیران بیمه‌ها! درواقع هر دو طیف مدافع که پیش از این همدیگر را مورد نقد شدید قرار می‌دادند و کلیدواژه‌هایی مانند عدالت و شفافیت را به‌کار می‌بردند درخصوص نسخه الکترونیک به اشتراک رسیده‌اند و این از همان عجایب روزگار است که دو خط موازی که نه، حتی دو خط فکری و مدیریتی غیرهم‌جهت در این موضوع به اشتراک رسیده‌اند. البته اشتراک دیگر مدافعان سینه‌چاک که گوش‌شان را به نقدهای پزشکان بسته‌اند این است که مرد میدان نیستند و بیشتر بر اصل «راه‌بنداز جابنداز» باور دارند. دوستان کارشناس سلامت هیچ‌کدام اشاره نمی‌کنند که نسخه الکترونیک و پرونده الکترونیک طبق اسناد بالادستی پیش‌نیازهایی به اسم نظام ارجاع و پزشک خانواده دارد. آیا وضعیت نظام ارجاع و پزشک خانواده طی حداقل ۱۰سال گذشته در وضعیت مطلوبی است؟ آیا آمال و آرزوهای طراحان به نتیجه رسید؟ یا چون سیستم سلامت کشور براساس این می‌چرخد که با تغییر دولت‌ها کشتیبانی جدید می‌آید؛ سیاستی جدید را پیگیر می‌شود. طرح تحول نظام سلامت درحال‌حاضر در چه وضعیتی است؟ علت شکست هر ۳ طرح را به‌طور خلاصه می‌توان در این گزاره گفت که اول مناره را می‌دزدند سپس به فکر چاهش می‌گردند. یکی از نقدهای جدی پزشکان به‌عنوان مجریان مستقیم طرح، نابسامانی وضعیت اینترنت و حتی برق در کشور است. قطعی‌های مکرر در نواحی مختلف کشور و سرعت پایین و قطعی اینترنت در نقاط دورافتاده و حتی شهرستان‌ها سیستم نسخه‌نویسی الکترونیک را از دسترس خارج می‌کند. مدافعان اجرای نسخه الکترونیک به هر قیمتی، در رد این مشکل اعتقاد دارند مگر سیستم بانکی کشور تاکنون مشکلی پیدا کرده است یا هک شده؟! حافظه تاریخی هم چیز خوبی است! آبان‌ماه پمپ‌بنزین‌های یکی از سیارات راه شیری گویا مورد حمله قرار گرفت. جان و سلامت مردم باک بنزین نیست که بتوان آن را با کار رسانه‌ای و تغییر نرخ مدیریت کرد. از سوی دیگر کاش کسانی که عابربانک‌ها را مثال می‌زنند، آخر و اول ماه به سیستم بانکی سربزنند. ۲۷آذر وزیر ارتباطات در نشست خبری به وضعیت نابسامان اینترنت اشاره می‌کند و می‌گوید ۷۵۰۰ روستا اوضاع اینترنتی خوبی ندارند و ۴۵۰۰ روستا هم کلا دسترسی به شبکه ندارند. حال باید به اهالی شهرستان‌ها و روستاها بگوییم به جرم غیرتهرانی بودن باید هزینه اضافه پرداخت کنید. رئیس نظام پزشکی که به‌تازگی برای دیدار مراجع به قم سفر کرده بود، می‌گوید در بازدیدی که داشته، برق یکی از مناطق قم ۴ساعت قطع بوده است. می‌گویند خب در زمان قطعی برق نسخه کاغذی بنویسید! آقایان در جریان نیستند که طی چند روز اخیر چه پیامک‌هایی از سوی بیمه‌های کشور برای پزشکان ارسال شده است. برای نمونه ۳۰ آذر این پیامک برای نویسنده ارسال شده است: «پزشک محترم: پیرو اطلاع‌رسانی قبلی تاکید می‌شود از اول دی‌ماه 1400 فقط نسخ ثبت‌شده در سامانه نسخه الکترونیک قابل‌پذیرش است.» کاش ترجمه این پیامک را کارشناسان مدافع برای ما انجام دهند! در پرس‌وجو از داروسازان درخصوص اینکه اگر به‌صورت کاغذی نسخه بنویسیم، دارو چگونه ارائه می‌شود، گفتند به‌صورت آزاد محاسبه می‌شود. یعنی مردم هم حق بیمه بدهند و هم نسخه‌هایشان آزاد حساب می‌شود. البته که بزرگان نظام بارها تاکید کرده‌اند برای بیمار رنجشی به جز بیماری وجود نداشته باشد که این امر با وضعیت فشل نسخه الکترونیک زیر سوال می‌رود. هزینه دارویی که هر بیمار به‌خاطر اختلال در سیستم اضافه و از جیب بپردازد، حق‌الناس است. درحال‌حاضر با اجرای نسخه‌نویسی الکترونیک در مراکز بهداشتی و درمانی روستایی و شهر یک پزشک از نقش درمانی خارج و به اپراتوری تبدیل می‌شود که علاوه‌بر سامانه سیب باید نسخه را در یکی از سامانه‌های بیمه‌ای وارد کند و در بخش اورژانس‌های بیمارستانی شهرستان‌ها که حجم مراجعان زیاد می‌شود پزشک برای نسخه‌نویسی الکترونیک مجبور است نمونه نسخه و پارالمپیک درست کند تا بتواند اوضاع را مدیریت کند. طراحان و مدافعان درخصوص بیمه‌های تکمیلی و نقصانی که سیستم موجود برای آن دارد، هیچ اشاره‌ای نمی‌کنند. یا نمی‌گویند اگر این طرح کامل است چرا درحال‌حاضر بیمه‌های نیروهای مسلح هیچ سیستم نسخه‌نویسی الکترونیک را معرفی نکرده‌اند؟ آیا این سیستم نسخه‌نویسی الکترونیک در بهداری‌های پادگان‌های نظامی هم اجرا می‌شود و نهاد‌های نظامی و امنیتی به سیستم و شبکه نت متصل می‌شوند؟ مدافعان شفافیت را در راس اهداف این طرح می‌دانند ولی پاسخ نمی‌دهند هزینه صرفه‌جویی نیرو و کاغذ به جیب چه کسی می‌رود؟ پزشک به‌عنوان اپراتور باید نسخهها را در سیستم وارد کند و درآمدهای ماحصل طرح به جیب بیمه‌ها برود؟ نسخهها برای شرکت‌های طراح نرم‌افزار‌های نسخه‌نویسی مشخص است؛ آیا تضمینی وجود دارد اطلاعات نسخهها در اختیار شرکت‌های دارویی قرار نگیرد؟ شرکت‌های دارویی با دادن مزیت‌ها یا ایجاد محدودیت برای پزشکان می‌توانند تاثیرات بسزایی در نسخه‌نویسی داشته باشند. کلیدواژه‌های ذی‌نفع و تعارض منافع هم ازجمله حربه‌های نخ‌نمای کارشناسان امر سلامت است تا در هر موضوعی اظهارات پزشکان را رد کنند. زمانی علی دایی از وضعیت داوری و لیگ برتر گلایه داشت و هر نقد او را با توبیخ و ادعاهای عجیب‌وغریب منکوب می‌کردند تا جایی که دایی در نشست‌های خبری درباره آب‌وهوا حرف می‌زد. مدعیان تعارض منافع و شفافیت انتظار دارند پزشکان کشور درباره قیمت هندوانه و انار شب یلدا نظر بدهند یا نه کلا باید صدایی از آنها درنیاید تا به تعارض منافع و مافیایی بودن محکوم نشوند. واقعیت این است که سیستم نسخه‌نویسی الکترونیک در سازمان تامین اجتماعی سال‌ها اجرایی شد و نتیجه‌ای جز نارضایتی پزشک و بیمار به‌خاطر محدودیت‌ها نداشت و این خود دلیلی بود تا افراد تحت پوشش تامین اجتماعی به‌سمت مراکز درمانی غیرتامین اجتماعی بروند و حتی میان مردم و پزشکان این بیمه به تامین اشتباهی معروف شده بود. باقی دفاعیات سطحی از طرح کاریکاتوری پرونده الکترونیک سلامت که در نسخه الکترونیک خلاصه شده، حتی قابل‌طرح نیست؛ چراکه باعث رنجش چشمان خواننده این سطور می‌شود. دن‌کیشوت‌وار نیست اگر بپرسیم مدافعان این طرح که اتفاقا در موضوع ظرفیت پزشکی هم بوق افزایش‌شان به هوا بلند شد، درخصوص موضوع روز گرانی افسارگسیخته و چندبرابری داروها روزه سکوت گرفته‌اند؟ در پایان باید اشاره کنم که طراحان و مدافعان دکمه‌ای به اسم نسخه‌نویسی الکترونیک را مستمسک قرار داده‌اند تا کتی خوش‌قواره برای تن نحیف نظام سلامت کشور بدوزند.