به گزارش «فرهیختگان»، شب چله، بلندترین شب‌نشینی سال و از قدیمی‌ترین رسوم ایرانی‌هاست که با چیدن بساط خوراکی های مختلف و خوردن آن و با حافظ خوانی با خداحافظی از ماه آذر به زمستان سلام می کنند.
هر ساله با نزدیک شدن شب یلدا، بازار رونق خاصی به خود می‌گیرد و این نشان از پایبندی ایرانی‌ها به رسوم گذشته خود دارد، اما تورم بالا و نوسانات نرخ ارز، ارزش خوراکی‌ها و تنقلات یلدای ۱۴۰۰ را تا حدی افزایش داده که به گفته فروشندگان آجیل و خشکبار و میوه، بازار همانند گذشته رونق ندارد و اگر خریدی هم می‌شود، بسیار کم و محدود شده و به اصطلاح کیسه‌های خرید شب یلدا امسال کوچک‌تر از پارسال شده است.
مهمترین خوراکی‌های شب یلدا انواع میوه از قبیل هندوانه، انار، خرمالو و آجیل، پسته و سبزی پلو با ماهی و ... است. با نزدیک شدن به این شب، شاهد افزایش قیمت‌ها حتی به طور ساعتی هستیم؛ گویی سودجویان و تورم نیز در این شب دست خود را از سفره یلدایی مردم بیرون نمی‌کشند و مردم برای یک دقیقه وقت اضافه در این شب‌نشینی باید بهای زیادی بپردازند.
آجیل یکی از تنقلات پرطرفدار شب یلداست که به گفته فروشندگان نوسانات نرخ ارز و دلار ۳۰ هزار تومانی بیشترین تأثیر را بر افزایش قیمت این خوراکی پرطرفدار دارد. بنابر مشاهدات خبرنگار ایسنا مردم به رسم شب یلدا، اگر خرید آجیل هم داشته باشند بیشتر از سوی خانواده‌هایی است که نوعروس و داماد دارند. به گفته یکی از فروشندگان آجیل در اصفهان، شاید تا چهار سال پیش و یک ماه قبل از شب یلدا، مردم به دلیلی شلوغی بازار، آجیل خرید می‌کردند، اما متأسفانه افزایش نرخ تورم و به خصوص افزایش قیمت انواع آجیل، رغبت افراد برای خرید را بسیار کم کرده و اگر خرید هم داشته باشند، محدود به پاکت‌های کوچک و یا تغییر نوع خرید تنقلات است. اگرچه تنقلاتی همچون، تخمه، برنجک و شکوفه نیز یلدای امسال با طعم گرانی به مردم عرضه می‌شود. با این وجود مشاهدات میدانی ایسنا از چند آجیل فروشی حکایت از آن دارد که به دلیل افزایش قیمت پسته به بیش از ۴۰۰ هزار تومان و دیگر اقلام آجیل همچون مغزبادام، فندوق و ... آجیل نرخ‌هایی بین ۲۵۰ تا ۴۰۰ هزار تومان را دارند.
درحالی‌که تنها سه روز تا شب یلدا باقی مانده در بازار اصفهان قیمت انواع پسته در بازار اصفهان بین ۲۵۰ تا ۴۰۰ هزار تومان، فندوق بین ۲۰۰ تا ۳۵۰ هزار تومان، مغز بادام بین ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار تومان، بادام هندی بین ۳۵۰ تا ۴۶۰ هزار تومان، نخودچی دو آتیشه بین ۶۰ تا ۸۰ هزار تومان، کشمش سبز بین ۹۰ تا ۱۲۰ هزار تومان، انجیر بین ۱۲۰ تا ۳۵۰ هزار تومان و در مجموع قیمت یک کیلو آجیل شب یلدا بین ۲۳۰ تا ۳۳۰ هزار تومان است، همچنین قیمت هر کیلو برنجک بین ۴۰ تا ۵۰ هزار تومان و شکوفه حدود ۶۰ هزار تومان است.
فروشندگان نه تنها از افزایش ۴۰ درصدی قیمت آجیل یلدا بلکه از افزایش عجیب و بالای تخمه در بازار می‌گویند که سنوات گذشته اگر خانواده‌ای توان خرید آجیل و پسته و ... را نداشت حداقل می‌توانست با خرید یک کیلو تخمه، دورهمی یلدایی خود را برگزار کند، اما امسال قیمت تخمه نسبت به سال گذشته بین ۲۵ تا ۳۰ درصد گران شده و هر کیلو تخمه ژاپنی بین ۱۵۰ تا ۲۱۰ هزار تومان، تخمه کدو بین ۱۱۰ تا ۱۸۰ هزار تومان، تخمه هندوانه حدود ۱۵۰ هزار تومان و تخمه گل آفتاب بین ۶۰ تا ۸۰ هزار تومان است.
از سوی دیگر بازار میوه هم از گرانی در امان نمانده و هر چه به شب یلدا نزدیک می‌شویم، با افزایش تقاضا برای خرید، قیمت میوه و به ویژه میوه‌های پرطرفدار یلدایی همچون انار و هندوانه نیز گران‌تر می‌شود. در حال حاضر قیمت هر کیلو هندوانه بین ۵ تا ۷ هزار تومان و انار نیز بین ۲۰ تا ۳۰ هزار تومان است، البته در برخی مغازه‌ها این میوه‌ها با نرخ‌هایی زیادتر عرضه می‌شود. همچنین قیمت پرتقال جنوب درجه یک بین ۲۰ تا ۲۵ هزار تومان، پرتقال شمال بین ۱۰ تا ۱۷ هزار و ۵۰۰ تومان، نارنگی بین ۱۲ تا ۲۰ هزار تومان، کیوی بین ۱۵تا ۲۰ هزار تومان، سیب سمیرم بین ۱۵تا ۲۰ هزار تومان، موز خارجی بین ۲۵ تا ۳۲ هزار تومان، خرمالو بین ۲۰ تا ۳۰ هزار تومان است.
در سمت شیرین بازار نیز با وجود قیمت‌های زاد، در آستانه شب یلدا برخی سفارش کیک‌ها به سمت کیک‌های انار و هندوانه برای نوعروسان و تازه دامادها رفته است. اگرچه یکی از شیرینی فروش‌ها به خبرنگار ایسنا می‌گوید: تقاضا برای سفارش کیک به دلیل افزایش قیمت‌ها و همچنین دهه فاطمیه کمتر از سال‌های گذشته است، از سوی دیگر کرونا موجب شده تا دورهمی‌های خانواده‌ها کوچک‌تر و محدود شود.
او می‌گوید: قیمت کیک نسبت به سال گذشته بین ۴۰ تا ۵۰ درصد گران شده و هر کیلو کیک به طور متوسط حدود ۱۲۰ هزار تومان است. البته علاقه اصفهان‌ها بیشتر به شیرینی‌های تر و دانمارکی است و هر کیلو شیرینی تَر بین ۷۰ تا ۸۰ هزار تومان، شیرینی دانمارکی بین ۵۵ تا ۶۰ هزار تومان و سایر شیرینی‌ها و کیک‌ها هم بین ۷۰ تا ۸۰ هزار تومان هستند، البته خریدهای مردم همانند گذشته نیست و خریدهای خود را به صورت مقتصد و با وزن کمتر انجام می‌دهند.
هزینه یک سفره یلدایی
اما با توجه به نوسانات قیمت در سال جاری باید دید یک خانواده چهار یا پنج نفری برای شب‌نشینی یلدا چقدر هزینه می‌کند؟ در صورت خرید معمولی، این خانواده با تهیه ۲ کیلوگرم انار و جداگانه یک کیلو پرتقال، نارنگی، خیار، سیب و یک هندوانه متوسط چهار کیلویی و پاکت یک تا نیم کیلوگرمی آجیل، برنجک، شکوفه و یک کیلوگرم شیرینی می‌تواند سفره یلدایی خود را پهن کند. براین اساس تنها قیمت میوه و بدون احتساب افزایش قیمت‌ها در ساعت‌های نزدیک شب یلدا به دلیل افزایش تقاضا، حدود ۱۴۰ هزار تومان، آجیل نیز به احتساب خرید تخمه گل آفتاب، شکوفه، برنجک حدود ۵۲۰ هزار تومان و یک کیلو شیرینی تَر ۸۰ هزار تومان است که سرجمع آن برای سفره شب چله یک خانواده پنج نفری حدود ۷۴۰ هزار تومان تمام می‌شود، البته اگر این خانواده تهیه و پخت شام را در برنامه شب یلدای خود قرار دهند به طور قطع، هزینه یک شب یلدا کمتر از یک سوم حقوق کارگر را دارد./ ایسنا