حسن خیری، رئیس مرکز مطالعات، برنامه‌ریزی و تعالی علوم انسانی و هنر دانشگاه آزاد اسلامی و رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان قم نیز در گفت‌وگو با «فرهیختگان» درخصوص وحدت حوزه و دانشگاه توضیح داد: «دانشگاه آزاد اسلامی در دوران مدیریت جدید خود به‌دنبال ایجاد ارتباط و انعقاد تفاهمنامه با حوزه‌های علمیه در عرصه‌های مختلف علمی و تربیتی برای ایجاد وحدت حوزه و دانشگاه است که در همین راستا تفاهمنامه‌ای بین این دانشگاه و مرکز مدیریت حوزه علمیه قم تفاهمنامه‌ای در ارتباط با وحدت حوزه و دانشگاه آزاد اسلامی به امضا رسید.» او با بیان اینکه این تفاهمنامه می‌تواند وحدت حوزه و دانشگاه را به ظهور برساند، اضافه کرد: «براساس این تفاهمنامه دبیرخانه‌ای نیز شکل گرفت و با حکم مشترک دکتر طهرانچی رئیس دانشگاه آزاد اسلامی و اعرافی مدیر حوزه علمیه، مرادخانی به‌عنوان رئیس دبیرخانه تفاهمنامه همکاری مشترک حوزه و دانشگاه آزاد اسلامی انتخاب شد.»
او اضافه کرد: «درحال‌حاضر کارگروه تمدن‌سازی این تفاهمنامه با حضور نمایندگان دانشگاه آزاد اسلامی و نمایندگان حوزه علمیه جلساتی مشترک را برگزار کرده و راهکارهای عملیاتی‌سازی این تفاهمنامه در دستور کار قرار گرفته تا این تفاهمنامه در ابعاد مختلف آموزشی، پژوهشی و مسائل ترویجی اجرایی شود.»
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان قم در ادامه سخنان خود با بیان اینکه با انعقاد این تفاهمنامه درحال‌حاضر زمینه خوبی فراهم شده تا دانشگاه و حوزه علمیه از این هم‌افزایی استفاده کنند، اظهار کرد: «خوشبختانه دانشگاه آزاد اسلامی در تمام کشور حضور فعال دارد و با ارتباط با حوزه علمیه هم‌افزایی خوبی شکل گرفته است.»
استفاده بهینه از میراث عظیم علمی حوزه‌های علمیه
او در ادامه خاطرنشان کرد: «درحال‌حاضر رویکرد دانشگاه آزاد اسلامی در استفاده بهینه از میراث عظیم علمی حوزه‌های علمیه است، در سوی مقابل حوزه علمیه نسبت به دانشگاه آزاد اسلامی با رویکرد جدید دانشگاه اقبال دارد، بنابراین از این پس شاهد وحدت حوزه و دانشگاه به شکل عملیاتی خواهیم بود.» خیری در ادامه سخنان خود درخصوص نقش معاونت علوم انسانی و هنر دانشگاه آزاد اسلامی برای وحدت حوزه و دانشگاه بیان کرد: «گرچه مصادیق همکاری و حوزه‌های مشترک در حوزه علوم انسانی و هنر منحصر نمی‌شود و در عرصه‌های دیگر بین‌رشته‌ای حتی رشته‌های فنی، مهندسی و پزشکی جایگاهی در این تفاهمنامه دارند اما قطعا می‌توان گفت سهم علوم انسانی و هنر در این هم‌افزایی و به‌دنبال آن وحدت حوزه و دانشگاه بیشتر است.» او توضیح داد: «حوزه‌های علمیه درحال‌حاضر غالبا بر پایه مباحث علوم انسانی استوار است، بنابراین ما درخصوص ایجاد رشته‌های جدید و استفاده از سرفصل‌ها و نخبگان دو مجموعه برای تالیف کتاب‌های درسی، نشریات مشترک، برگزاری کرسی‌های ترویجی و نظریه‌پردازی مشترک، نشست‌های تخصصی و... استفاده کرده‌ایم. درواقع اینها حوزه‌هایی مرتبط با علوم انسانی و هنر است و این تفاهمنامه می‌تواند زمینه را برای استفاده بهینه از ظرفیت دو مجموعه فراهم کند.»
رئیس مرکز مطالعات، برنامه‌ریزی و تعالی علوم انسانی و هنر دانشگاه آزاد اسلامی و رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان قم افزود: «حضور شخص معاون علوم انسانی و هنر به‌عنوان یک شخصیت فرهیخته حوزوی و دانشگاهی می‌تواند تاثیر زیادی در ارتباط حوزه و دانشگاه ایجاد کند، هم‌افزایی که در عرصه‌های مختلف انجام می‌شود هم شاهد این مدعاست.»
وحدت در هدف به‌عنوان یک مبنا در نظر گرفته شود
او درخصوص معانی وحدت و نقش دانشگاه آزاد اسلامی گفت: «تلقی و معانی مختلفی می‌توان از وحدت حوزه و دانشگاه داشت اما آنچه به نظر می‌رسد می‌تواند به‌عنوان یک مبنا برای وحدت تلقی شود، وحدت در هدف است. به‌عبارت بهتر هدف مجموعه‌های علمی در تعالی جامعه و استفاده از میراث فرهنگی و ظرفیت‌های موجود در عرصه‌های علمی چه در حوزه علمیه و چه در دانشگاه مورد نظر قرار گرفته است.»
خیری با بیان اینکه دانشگاه آزاد اسلامی خود را به‌عنوان یک دانشگاه اجتماعی و حل مساله در جامعه تعریف کرده است، گفت: «طبیعتا این جامعه برمبنای فرهنگ و ارزش‌های اسلامی و معارف اسلامی استوار است. دانشگاه‌ها از بدو تاسیس با یک رویکرد اقتباسی به وجود آمده و تاسیس شده‌اند و طبیعی است این احتمال وجود دارد که بسیاری از منابع و داشته‌های آنان متعلق به این فرهنگ و معارف و مورد نیاز جامعه ایرانی و اسلامی باشد.» او بیان کرد: «بنابراین زمانی که اهداف مشترک باشد و اینکه می‌خواهند براساس انسان‌شناسی، هستی‌شناسی و مبانی ارزشی اسلام سنگ بنای علمی کشور و مشکلات کشور را حل‌وفصل کنند، طبیعی است که این دو مجموعه به یکدیگر بسیار نزدیک شود. البته ممکن است در شاخه‌های علمی یک بخش اساسی حوزه علمیه بر پایه علوم انسانی باشد و دانشگاه در عرصه‌های دیگر نیز وارد شود اما آن عرصه‌ها در حوزه‌های فنی و مهندسی و پزشکی هم طبیعتا مبنای علوم انسانی داشته و می‌تواند در جهت‌دهی به این علوم و کارآمدی علوم و حتی رویکرد تاسیسی نسبت به این علوم نقش ایفا کند.»
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی قم در ادامه اضافه کرد: «آنچه مهم است این است که جامعه ایرانی و اسلامی به جایگاه خود برگردد که همان تمدن‌سازی است، زیرا ما دارای میراث عظیم علمی در عرصه‌های مختلف علوم انسانی، فنی و پزشکی هستیم و از قدیم این دوگانگی را که امروز ایجاد شده است، وجود نداشت.»
خیری با تاکید بر اینکه در گذشته شرایط آموزش در مدارس ما شکل دیگری داشت، گفت: «در گذشته مدارس ما مدارس جامع بودند، یعنی در آن از همه علوم به محصلان آموزش داده می‌شد، به همین دلیل است که می‌بینیم افرادی مانند ابن‌سیناها که هم فیلسوف و هم حکیم و پزشک بودند، در آن برهه تربیت می‌شدند. خواجه‌نصیرالدین طوسی نیز علاوه‌بر متکلم بودن، جامعه‌شناس و نجوم‌دان هم بود و افرادی ازاین‌دست در برهه‌های کشور تربیت شده‌اند اما امروز چنین وضعیتی را شاهد نیستیم.»
او ادامه داد: «درست است که امروز علوم در همه حوزه‌ها پیشرفت‌های قابل‌توجهی کرده و تخصصی‌تر شده‌اند و ممکن است همه اطلاعات را نتوان به یک فرد منتقل کرد، بااین‌حال وجود چنین مدارس جامعی می‌تواند وحدت هدف را ایجاد کند و آن زمان برقراری وحدت میان این دو نهاد امکان‌پذیر خواهد بود، از این رو باید به این سمت حرکت کنیم.»
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی قم به دانشگاه علوم انسانی اسلامی اشاره و خاطرنشان کرد: «قطعا این دانشگاه که هدف اصلی آن تولید محتوای آموزشی، فرهنگی و پژوهشی است، می‌تواند نقش موثری در برقراری وحدت میان این دو نهاد ایفا کند. طبیعی است دانشگاه‌هایی که به‌صورت تخصصی فعالیت می‌کنند، شرایط متفاوتی خواهند داشت.»