نرگس چهرقانی، روزنامه‌نگار: با سیدرضا صدرالحسینی، کارشناس مسائل بین‌الملل پیرامون روند مذاکرات هسته‌ای در دو هفته اخیر به گفت‌وگو پرداختیم. متن گفت‌وگوی «فرهیختگان» با او را در ادامه می‌خوانید.

با توجه به اینکه از هفته گذشته تا به الان دو دور مذاکرات در وین داشته‌ایم، به‌نظر شما روند مذاکرات به چه سمتی است؟ آیا می‌توان به روند مذاکرات امیدوار بود و به‌اصطلاح گفت رو به ‌جلو است؟

با توجه به اینکه مهم‌ترین طرف مذاکره، یعنی جمهوری اسلامی با یک عزم راسخ و حسن‌نیت برای این مذاکرات از تهران به‌صورت کامل آماده شده بود و به وین رفت، به‌نظر می‌رسد مذاکراتی که قرار است در دور دوم آن –که نشست اول آن هم انجام شده- برگزار شود، بسیار جدی تلقی شده و برای انجام مذاکره و رسیدن به نتایج مطلوب است. با عنایت به آماده شدن و دراختیار قرار دادن دو سند درخصوص رفع تحریم‌ها و موضوعی به‌نام گفت‌وگوهای هسته‌ای که به طرف مقابل تحویل داده شده و همه مسائل و موضوعات مدنظر جمهوری اسلامی ایران نیز نگاشته شده، به‌نظر می‌آید هیچ جای شک و شبهه‌ای بر جدی بودن و حسن‌نیت و واقعیت در تصمیم و عزم جمهوری اسلامی برای به نتیجه رساندن این مذاکرات وجود ندارد؛ اما اینکه همه طرف‌های مذاکره‌کننده این حسن‌نیت را در مذاکرات داشته باشند، تا حدودی قابل شک و شبهه است. درواقع نوع تعاملات رسانه‌ای کشورهای مذاکره‌کننده غربی موضوعی خلاف این را نشان می‌دهد. درواقع به‌نظر می‌رسد غرب علاقه‌مند نیست تا در مذاکرات به یک نتیجه قابل‌قبول برسد و اصرار بر موضوعی دارد به نام توافق –توافق نانوشته روی 6 دور مذاکرات قبلی- که هیچ توافقی در این رابطه صورت نگرفته است. بلکه یک پیش‌نویس برای آن توافق آماده شده بود که جمهوری اسلامی هم با احترام به مذاکره‌کنندگان قبلی خود و با احترام به متن مذاکرات قبلی انجام‌شده، علاقه‌مند است ضمن احترام به آن متن موضعی به‌نام شرایط واقعی و حقیقی برای رسیدن به مطلوب جمهوری اسلامی که همان منافع ملی است در این متون مورد توجه قرار بگیرد. براین اساس می‌توانیم بگوییم ما یک پیش‌نویس از 6 دور مذاکرات قبلی دراختیار داریم و نظراتی که در این دور جدید از مذاکرات به‌صورت مکتوب در دو بخش برداشته شدن تحریم‌ها و مسائل مربوط به هسته‌ای به طرف مقابل داده شده است. درواقع این کلونی و مجموعه غرب و کشورهای غربی هستند که باید نسبت به این مساله اظهارنظر نهایی را کنند. با توجه به اینکه شرایط موجود 2015 با 2021 بسیار متفاوت است، تصمیم نهایی را اتخاذ کند و اجازه ندهد که مذاکرات طولانی و بی‌نتیجه از سر گرفته شود.

یک مورد که اشاره کردید این بود که طرف غربی بر ادامه 6 دور مذاکرت وین اصرار دارد. با توجه به این گزاره و اینکه غربی‌ها طی چند روز گذشته معتقد بودند مذاکرات روبه‌جلو بوده، نمی‌شود این تفسیر را کرد که ایران خواسته آنها مبنی‌بر ادامه 6 دور مذاکرات قبلی را پذیرفته است؟

به‌نظرم این موضوع قابل تحلیل نیست که بشود آن را به شیوه‌های مختلف تحلیل کرد. واقعیت امر این است که ما به آنچه در 6 دور مذاکرات قبلی به‌عنوان پیش‌نویس بیان شده، احترام می‌گذاریم اما اصلاحاتی را هم در بخش‌هایی از آن داریم. اگر طرف غربی می‌گوید مذاکرات روبه‌جلو است، به‌نظر می‌رسد استدلال‌های فنی و منطقی و حقوقی و عقلی جمهوری اسلامی ایران، در دو سندی که به آنها ارائه داده، به‌گونه‌ای بوده است که آنها نمی‌توانند مستدل بودن آن را نادیده بگیرند. براین اساس به‌نظر می‌رسد هر دو طرف در اظهارنظر خودشان موضوعات را درست بیان کردند. جمهوری اسلامی به‌دلیل اینکه مطالب را مستدل بیان کرده و به‌صورت مکتوب مطالب خودش را ارائه کرده است، طرف غربی هم در یک هفته بین دو گفت‌وگو فرصت داشته آن را مطالعه کند و در این دور از مذاکرات –نشست اول از دور دوم- هر دو طرف اذعان دارند که مذاکرات روبه‌جلو است و این نشان‌دهنده این است که چشم‌انداز آینده تیره و تار نیست.

همزمان هم طرف غربی گفته مذاکرات روبه‌جلو است، هم طرف ایرانی. اینکه طرف ایرانی این صحبت را کرده، علتش را چه می‌دانید؟ به‌نظر شما آن 3.5میلیارد دلاری که اخیرا صفری، معاون اقتصادی وزارت امور خارجه اعلام کرد که آزاد شده، می‌شود گفت از سمت اروپا آزاد شده و به همین جهت ایران گفته مذاکرات روبه‌جلو است؟ البته این را هم بگویم که گویا آمریکا این آزادسازی را تکذیب کرده است.

آمریکایی‌ها با اعلام این مساله به‌گونه‌ای فرار روبه‌جلو کردند و می‌خواستند بگویند ما در همه جزئیات مسائل مربوط به ایران هستیم.

نکته دوم این است که این پول آزادشده چون مشخص نیست از کجاست و قرار نیست که درحال حاضر آزادکننده پول و دریافت‌کننده پول و مکان آن مشخص شود، به‌نظر می‌آید ارتباطی با موضوعاتی که در سوالات قبل ذیل مذاکرات گفتم ندارد، یعنی این موضوع پول‌های آزادشده با آن دو سندی که جمهوری اسلامی داده ارتباطی ندارد و این دو موضوع جدا از هم هستند که ارتباطی هم به آمریکایی‌ها ندارد.

اروپایی‌ها چطور؟ چون آن‌طور که در رسانه‌ها مطرح‌شده، گویا معاون اقتصادی وزیر امور خارجه کشورمان گفته که در سفر به یکی از کشورهای اروپایی و در مذاکره با کشور مقابلی که باید پول‌های ما را آزاد کنند نتایج خوبی حاصل شد و به‌زودی می‌توانیم آزادسازی ارزی خوبی داشته باشیم. به‌نظرتان نمی‌شود این صحبت‌ها را مبنی‌بر این بگیریم که طرف اروپایی در مذاکرات کوتاه آمده است؟

به‌نظرم این آزاد شدن پول‌ها به اروپایی‌ها هم ارتباطی ندارد، این تحلیل‌هایی است که رسانه‌ها انجام می‌دهند که اگر صفری به اروپا سفر کرده، پس پول‌های آزادشده از سمت اروپا آزاد شدند. اروپایی‌ها که همزمان دارند به کمک آمریکایی‌ها ما را تحریم می‌کنند، در همین هفته گذشته که اروپایی‌ها برای تحریم‌های آمریکا علیه ایران سکوت کردند، پس این امتیازی نیست که اروپا به جمهوری اسلامی می‌دهد. به‌عبارتی، با توجه به تداوم و افزایش تحریم‌ها از جانب آمریکا علیه ایران، سکوت اروپایی‌ها برای جمهوری اسلامی سوال‌برانگیز است و می‌تواند تیم مذاکره‌کننده ما در گفت‌وگوهای وین چرایی سکوت اروپایی‌ها درقبال این نوع تحریم‌ها را مطالبه کند.