به گزارش «فرهیختگان»، آیین رونمایی از ۱۰ عنوان کتاب و دو نشریه و همچنین باغ میراث بهارستان (کتابخانه مجازی) و تور موزه مجازی، کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی پیش از ظهر امروز سه‌شنبه ۲۵ آبان با سخنرانی غلامعلی حدادعادل، رییس فرهنگستان زبان و ادب فارسی و حجت‌الاسلام غلامرضا قاسمیان، مدیر این کتابخانه و حضور آیت‌الله سیدمحمود مرعشی نجفی، کتابشناس و نسخه‌شناس و مدیر کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی، معاونان کتابخانه مجلس، سیدمحمدجواد شوشتری، رییس حوزه ریاست مجلس، حجت‌الاسلام علیرضا قائمی‌نیا، حجت‌الاسلام موسی قربانی، نماینده ادوار مجلس و… در محل موزه مجلس شورای اسلامی (تالار شهید مدرس) برگزار شد.

«ضوءالشهاب فی شرح الشهاب»، تصحیح مهدی سلیمانی آشتیانی، «الهیات سایبر» تألیف حجت‌الاسلام علیرضا قائمی‌نیا، «اخلاق درندگان» اثر سید حسین علوی، «شناختنامه روشنفکری» اثر گروه مطالعاتی و پژوهشی حکمت، «سکولاریسم نقابدار»، تألیف حجت الاسلام عبدالحسین خسروپناه، «تاریخ حدیث بحرین» نوشته مهدی سلیمانی، «نمایه‌نامه تحلیلی موضوعی سفرنامه‌های ترجمه شده سیّاحان انگلیسی درباره ایران» اثر آزاده حیدری، «چالش‌های قانونگذاری در ایران» (۳ جلدی) زیر نظر موسی قربانی و… از جمله کتاب‌هایی است که در این مراسم رونمایی شد. سخنان غلامعلی حدادعادل در این نشست را در ادامه بخوانید:

انتقاد از دیوارهای سیمانی امنیتی در محوطه کتابخانه مجلس

غلامعلی حدادعادل سخنان خود در این آیین را با یک انتقاد شروع کرد: من با علاقه‌ای که از ۶۰ سال پیش یعنی دوران دانش آموزی‌ام به کتابخانه مجلس داشتم، در این آیین حضور پیدا کردم. محیط بهارستان، این تالار و کتابخانه مجلس بخشی از میراث تمدنی و فرهنگی ما در عصر حاضر است و باید قدر آن را بدانیم. من این دیوارهای سیمانی و حائل‌های دل آزار را ندیده بودم و از دیدن آنها بسیار متاثر شدم. این کارهای حفاظتی و امنیتی تناسبی با محوطه‌های میراثی ندارد.

وی افزود: وجود کتابخانه‌ها در کنار مجالس‌های قانون‌گذاری در همه جای جهان ضرورتی انکارناپذیر بوده است. قانون‌گذاری امری دشوار است و با زندگی مردم سروکار دارد. سرنوشت مردم در دست قانون‌گذاران است و هرچه قانون مبتنی بر واقعیت باشد، بهتر می‌تواند به بهبود اوضاع مردم کمک کند. به همین دلیل نیز کتابخانه‌های مجالس تاسیس شده‌اند، چرا که نمایندگان باید پیش از قانون‌گذاری مطالعه کنند. نمونه بارز آن کتابخانه کنگره امریکاست که عظمتی دارد و در عالم کتابداری سرآغاز روش‌های نوین شده است.

حدادعادل ادامه داد: پس از تشکیل مجلس و نهاد قانون‌گذاری در ایران، کتابخانه‌ای نیز برای نمایندگان راه‌اندازی شد، اما آنچه نیت بود مبنی بر مددرساندن کتابخانه به نمایندگان، نه پیش و نه پس از انقلاب اتفاق نیفتاد. در همه سال‌های پس از تشکیل کتابخانه مجلس، کمترین تردد به این نهاد علمی و فرهنگی را قشر نمایندگان داشته‌اند. اما در هر حال این نهاد مبدل شد به کتابخانه‌ای در مقیاس ملی.

اعتباری که باعث شد شخصیت‌ها کتابخانه‌هایشان را اهدا کنند

حدادعادل بخش دیگری از سخنان خود را به تاریخ توسعه کتابخانه مجلس اختصاص داد و گفت: بسیاری از بزرگان و دانشمندان معاصر کتابخانه‌های خود را که در طول عمرشان با خونِ دل گردآوری کرده بودند، به کتابخانه مجلس اهدا کردند. پیش از کتابخانه مجلس بودند نهادهایی که کتابخانه داشته باشند، اما این شخصیت‌ها به دنبال جای معتبری بودند تا کتاب‌هایشان آنجا محفوظ بماند.

رییس بنیاد سعدی اضافه کرد: پس از به ثمر رسیدن مشروطه هیچ جایی معتبرتر و قابل اطمینان‌تر از مجلس در ایران نبود که کتابخانه داشته باشد. شخصیت‌های علمی و فرهنگی و سیاسی کشور اطمینان داشتند که بنیاد مجلس تغییر نخواهد کرد. حتی پس از پیروزی انقلاب هم که نظام اداری کشور زیر و رو شد، هیچکس نگفت که ما مجلس نمی‌خواهیم. معمار کبیر انقلاب نیز اشاره کرد که مجلس در راس امور است.

حدادعادل همچنین به ضرورت تدوین تاریخ کتابخانه مجلس اشاره کرد و گفت: دانشمندان بزرگی مجموعه‌های ارزشمند خود را به کتابخانه مجلس اهدا کرده‌اند. به دلیل اهمیت منابع من خواهش می‌کنم که اگر تاریخ کتابخانه مجلس هنوز تدوین نشده، پژوهشگران به نگارش آن اهتمام داشته باشند. برای اینکار ضرورت دارد که نطق‌های ارباب کیخسرو شاهرخ یعنی بانی کتابخانه مجلس، در مجلس شورای ملی بررسی شود. این کتابخانه یک صندوق امانات ملی بود و بسیاری از چیزها اینجا به ودیعه گذاشته شده است و این امانات باید شناخته و شناسانده شود.

اهمیت گنجینه کتابخانه مجلس سنا

حدادعادل که ریاست مجلس هفتم شورای اسلامی را نیز برعهده داشت، در بخش دیگری از سخنان خود به ذکر برخی اقداماتش در قالب رییس مجلس برای کتابخانه این نهاد اشاره کرد. وی گفت: من از اینکه قوه قانون‌گذاری کشور از بهارستان به محل مجلس سنا منتقل شده بود، ناراحت بودم و اصرار داشتم که مجلس به محل قبلی خود بازگردد، اما عجیب این بود که برخی نمایندگان مجلس هفتم مقابل این انتقال مقاومت می‌کردند، اما من با توجه به هویت تاریخی این مجموعه اصرار داشتم که اینکار حتماً انجام شود.

این عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام ادامه داد: پس از اتمام ساختمان جدید مجلس، برای اینکه نمایندگان مخالف مقاومت نکنند، چهارشنبه روزی پس از زدن زنگ پایانی مجلس اعلام کردم که جلسه بعدی شنبه در بهارستان خواهد بود. یکی از انگیزه‌های من این بود که آن دوران کتابخانه مجلس بالی جدا شده از پیکر شده بود و ضرورت داشت که به این کتابخانه از نزدیک رسیدگی شود.

حدادعادل همچنین به اهمیت کتاب‌های موجود در کتابخانه مجلس سنا اشاره کرد که پس از انقلاب به کتابخانه مجلس اضافه شد: کتابخانه مجلس سنا گنجینه عظیمی از منابع ایرانشناسی بود و بسیاری هنوز هم خبر ندارند که در این کتابخانه چه منابعی وجود داشته است. تعدادی از اشخاص دغدغه‌مند در کتابخانه مجلس سنا، در سطح دنیا جست‌وجو کرده و هرکتابی را که در هر کشوری درباره ایرانشناسی منتشر شده بود، خریداری کرده و به این کتابخانه منتقل می‌کردند. تا مجلس هفتم این کتاب‌ها صرفاً در کارتون‌هایی در انبار بود. ایده بازدید عموم از موزه مجلس نیز از مجلس هفتم کلید خورد که خوشبختانه امروز از موزه مجازی هم رونمایی می‌شود.

تلاش‌های حدادعادل برای حضور نمایندگان مجلس در کتابخانه

رییس هفتمین مجلس شورای اسلامی بخش دیگری از سخنان خود را به تلاش‌هایش برای حضور نمایندگان در کتابخانه مجلس شورای اسلامی و استفاده آنها از منابع این کتابخانه اشاره کرد. موضوع مطرح شده توسط حدادعادل اهمیت بسیاری دارد و ضرورت دارد تا در مجلس فعلی به جد پیگیری شود.

حدادعادل در این بخش از سخنان خود گفت: ایده من این بود، حال که نمایندگان به کتابخانه مجلس نمی‌آیند، ما کتابخانه را به صحن مجلس خواهیم برد. به همین دلیل بخشی از صحن مجلس را برای این امر در نظر گرفتیم و بخشی از کتاب‌ها به این محل انتقال داده شدند. تلاش بسیاری کردم تا نمایندگان در اوقاتی که کار اداری ندارند، پای‌شان به این قسمت باز شود. اما پس از اتمام دوره ریاست من بر مجلس هفتم، دستور به جمع آوری این کتابخانه در صحن دادند.

وی افزود: کتابخانه مجلس شورای اسلامی امروزه عملاً به یک موسسه علمی و پژوهشی تبدیل شده که این اتفاق خجسته‌ای است و هیچ اشکالی در آن وجود ندارد. اگر نمایندگان مجلس هم از آن استفاده کنند که چه بهتر، اما متاسفانه تاکنون استفاده نکرده‌اند. به هر حال این موسسه مهم قابلیت ارائه خدمات علمی را دارد.

معدن‌های ناکاویده

رییس فرهنگستان زبان و ادب پارسی به ضرورت پژوهش روی منابع کتابخانه مجلس نیز اشاره کرد و گفت: به عقیده من کتابخانه مجلس شورای اسلامی، کتابخانه آستان قدس رضوی، کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی، کتابخانه ملی ایران و… معدن‌های ناکاویده‌اند. آنچه از این کتابخانه‌ها شناخته شده مانند همان کوه یخی است که صرفاً قسمتی از آن خارج از آب است و حجم عمده‌اش زیر آب قرار دارد.

وی همچنین از زحمات مدیران ادوار گذشته کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی نیز به این شرح تشکر کرد: چه پیش و چه پس از انقلاب اسلامی مدیران این کتابخانه زحمات بسیاری را کشیده‌اند و باید قدر آنها دانسته شود. بویژه جا دارد یادی کنم از مرحوم آقای عبدالحسین حائری که سرمایه‌ای برای کشور بود و تعلق خاطر زیادی به کتابخانه مجلس داشت. ایشان با رهبر معظم انقلاب نیز از سال‌های پیش از انقلاب دوستی نزدیک داشتند. حضرت آقا برای ایشان احترام فوق‌العاده‌ای قائل بودند و روزی به من فرمودند که دوست دارم با ایشان تجدید دیدار کنم.

حدادعادل اضافه کرد: پس از آن من به همراه مرحوم حائری روزی را به دیدن آقا رفتیم و شاهد بودم که حضرت آقا و ایشان چقدر به هم احترام می‌گذاشتند و چه خاطراتی را تعریف بازگو کردند. مرحوم حائری کتابشناسی کم نظیر بودند و زحمات بسیاری را برای حفظ کتابخانه مجلس کشیدند. فراموش نکنیم که کتابخانه مجلس میراث یک ملت است که امروز در اختیار ما قرار گرفته و ان‌شالله که ما بتوانیم نگهبانان عمیقی برای این میراث باشیم. آرزو داریم که نظام تقنینی ما هم همیشه بر مبنای واقعیات کشور پیش برود و قوانینی درست و اساسی برای بهبود اوضاع کشور تصویب کند./ مهر