به گزارش «فرهیختگان»، خبر نامگذاری یک گونه تازه کشفشده ماهی بهنام علی دایی بازتاب زیادی در رسانههای داخلی داشت. یک تیم تحقیقاتی بینالمللی متشکل از محققانی از ایران و آلمان سالها روی خانوادههای مختلف آبزیان در رودخانههای دجله و فرات کار کردند و درنهایت گونههای جدیدی از ماهی را کشف کردند. آنها یکی از گونهها را بهنام علی دایی، اسطوره فوتبال ایران نامگذاری کردند که توجهات زیادی را به خود جلب کرد و حتی مطالب طنز زیادی نیز در حاشیه آن منتشر شد. البته این نخستینبار نیست که گونههای جدید جانوری یا گیاهی بهنام یک فوتبالیست یا انسانی مشهور نامگذاری میشود. در ایران چندسال پیش هم بعد از کشف گونهای از عنکبوتها نامش را به احترام بازیگر، کارگردان و مجری ایرانی، «رامبد جوان» گذاشتند. محمد صلاح، دیگر فوتبالیست مشهوری است که یک حشره بهنام خود دارد و البته نام او روی یک مورچه قرار گرفته است. در سال 2019 خبری جالب موردتوجه رسانههای دنیا قرار گرفت. یک دانشمند بهنام مصطفی شرف در عمان یک مورچه جدید را کشف کرد و نام آنرا مرانوپلوس موصلاحی گذاشت که برگرفته از نام محمد صلاح، ستاره مشهور مصری تیم فوتبال لیورپول است. در سال 2015 نیز پس از اینکه یک کهکشان جدید در فضا کشف شد، به افتخار کریس رونالدو آنرا CR7 نامگذاری کردند که در زمان خود موردتوجه زیادی قرار گرفت.
رونالدینیو و مارادونا
این نامگذاریها در دنیا بسیار مرسوم است و معمولا دانشمندانی که گونههای جدیدی از گیاهان یا جانوران را شناسایی میکنند، آنها را به نام خود یا افراد مشهور نامگذاری میکنند. تخمین زده میشود که سالانه بین 17 هزار تا 24 هزار گونه جدید جانوری شناسایی میشود و مسلما نامگذاری همه آنها کار چندان راحتی نیست. بسیاری از دانشمندان ترجیح میدهند از نام خود برای این نامگذاری استفاده نکنند و به این ترتیب افراد مشهور وارد این چرخه میشوند. در بین فوتبالیستها رونالدینیو برزیلی هم در این فهرست دیده میشود که یک زنبور به نامش نامگذاری شده است. البته این نامگذاری داستان جالبی دارد. در سال 2012 این زنبور بهنام کوادراجینتا نووم اسمگذاری شد که معنای آن عدد 49 بود. این شمارهای بود که رونالدینیو در تیم اتلتیکو مینیرو برزیلی میپوشید و البته دلیل انتخاب این نام نیز سال تولد مادرش بود که متولد سال 1949 است.
همچنین بهتازگی با کشف یک گونه جدید مارمولک ایگوانیایی در آرژانتین دانشمندان تصمیم گرفتند آنرا به افتخار لیونل مسی، بهنام فوتبالیست مشهور و فوقستاره سالهای اخیر فوتبال این کشور نامگذاری کنند. البته پیش از این دیهگو مارادونا نیز یک سنجاقک جدید به اسمش نامگذاری شده بود. این فوتبالیست مشهور که با موفقیتهایش در دیدارهای ملی بارها مردم کشورش را شاد کرده بود، تنها چندماه پیش از مرگش نامش را روی یک گونه جانوری دید و مدتی بعد هم بهدلیل سکته قلبی درگذشت.
یکی از افراد نامداری که یک عنکبوت به نام او شده، باراک اوباما، رئیسجمهور اسبق آمریکا است که در سال 2012 این نامگذاری انجام شد و به این ترتیب اسم او روی یکی از گونههای تازه شناساییشده این جانور قرار گرفت. پیش از او آنجلینا جولی، بازیگر سرشناس هالیوودی نیز به پاس فعالیتهای بشردوستانه برای کمک به پناهجویان به چنین افتخاری دست یافته بود و او هم یک عنکبوت به نامش شد.
جالب اینکه برای نامگذاری یک گونه انگل از نام باب مارلی، ستاره مشهور دنیای موسیقی کمک گرفتند و شاید او کمی در این زمینه بدشانس بود که یک انگل سختپوست که از ماهیان دریای کارائیب تغذیه میکند، به نامش نامگذاری شد. پل سیکل، زیستشناسی که این گونه جانوری را کشف کرده بود در اینباره میگوید: «این گونه انگل واقعا شگفتانگیز بود و من بهدلیل احترامی که برای مارلی داشتم، نام او را روی این انگل گذاشتم.»
بیانسه، خواننده آمریکایی هم یک مگس به نام خود دارد. این گونه نادر مگس که در کوئینزلند استرالیا یافت میشود، در سال 2012 کشف شد و برایان لسارد، جانورشناس استرالیایی دلیل این نامگذاری را موهای طلایی منحصربهفردی خوانده که روی شکم این مگس جالب قرار داشت.
انتخاب غیرسیاسی
جورج بوش، رئیسجمهور اسبق آمریکا نیز از این نامگذاریها در امان نمانده و دانشمندان تصمیم گرفتند یک سوسک را به نام او کنند. البته بهجز او دیک چنی، معاونش و همچنین دونالد رامسفلد، وزیر دفاع این کشور نیز دیگر نفراتی بودند که در سال 2005 گونههای جدیدی از سوسکها به نامشان شد. البته کوئنتین ویلر دلیل انتخاب نام این افراد برای سوسکهای جدید را غیرسیاسی عنوان کرد و گفت هیچ انگیزه سیاسی پشت این داستان نبوده است و فقط تیم تحقیقاتی خواستهاند در زمینه نامگذاری این حشرات خلاقیت داشته باشند. او همچنین از تماس تلفنی بوش برای تشکر از این نامگذاری خبر داد. بازی در فیلم مشهور تایتانیک سبب شد کیت وینسلت، بازیگر آمریکایی هم در این فهرست قرار گیرد. تری اروین، حشرهشناس پس از اینکه یک گونه سوسک را کشف کرد، آنرا وینسلت نام نهاد و در توضیح آن گفت شخصیت این بازیگر در فیلم تایتانیک با غرق شدن کشتی از بین نرفت و زنده ماند. این سوسک نیز باوجود ازبین رفتن جنگلها در سالهای اخیر همچنان به زندگی خود ادامه میدهد و البته شاید اگر این جنگلها در آینده کاملا از بین بروند، ادامه نسل این حشره به خطر بیفتد. بههرحال این بازیگر آمریکایی هم توانست نامی در تاریخ برای خود پیدا کند. بدون شک نام آدولف هیتلر تا ابد در تاریخ بشریت باقی خواهد ماند و نیازی نبود تا یک گونه از سوسکها بهنام این دیکتاتور آلمانی نامگذاری شود، اما این اتفاق در سال 1933 و پیش از آغاز جنگ جهانی دوم رخ داد. در آن زمان هیتلر در اوج محبوبیت و قدرت در آلمان بود و بهتازگی بهعنوان صدراعظم این کشور منصوب شده بود. یک کلکسیونر آلمانی که هیتلر را تحسین میکرد، پس از اینکه این گونه سوسک در غاری در اسلوونی کشف شد، تصمیم گرفت به افتخار پیشوایش آنرا هیتلر نام نهد.
دیوید آتنبرو، طبیعتشناس و مجری مشهور انگلیسی نیز چندین گونه جانوری را به نام خود دارد؛ ازجمله یک گونه منقرضشده از جانوری شبیه دایناسورها که بهتازگی فسیل آن کشف شده است. آتنبرو علاقه زیادی به این جانوران داشت و به همین دلیل رابرت بیکر پس از کشف آن بهدلیل تاثیری که این دانشمند بریتانیایی در دوران کودکی روی او داشت و باعث شد به این رشته علاقهمند شود، نام او را روی این جانور گذاشت.
حلزون دریایی به افتخار تنیسور آلمانی
توبی مگوایر نیز بیشتر بهعنوان بازیگر اصلی فیلمهای مرد عنکبوتی شناخته میشود و جالب اینکه یک خرچنگ به نام این بازیگر نامگذاری شده است. البته این گونه خرچنگها به خرچنگهای عنکبوتی مشهور هستند و بهدلیل جلبکهایی که روی بدنشان رشد میکند، بیشتر سبز بهنظر میرسند، اما درحقیقت رنگ طبیعی بدنشان نارنجی روشن است. این خرچنگها گاهی تا کیلومترها سفر میکنند و در این زمینه شهرت دارند.
پرنس چارلز، پسر ملکه انگلیس نیز دیگر فرد مشهور این فهرست است که یک گونه قورباغه به نامش بهثبت رسیده است. این قورباغه درختی که در جنگلهای بارانی اکوادور زندگی میکند، به پاس تلاشهای او برای حفظ این جنگلها به نام او نامگذاری شده است. رنگآمیزی زیبا و پراکندگی لکههای رنگ روی بدن این جانور از اصلیترین مشخصههای اوست.
بوریس بکر، تنیسور مشهور سالهای دور آلمانی نیز توانسته جایی در این فهرست پیدا کند. او که روزگاری یکی از بهترین تنیسورهای دنیا بود و افتخارات زیادی را کسب کرده، به افتخارش یک حلزون دریایی نامگذاری شده است. دانشمندی که این گونه دریایی را کشف کرده بود، درباره علت انتخاب بکر میگوید: «من این گونه جدید را به بوریس بکر افسانهای تقدیم میکنم؛ چراکه بهنظرم او بزرگترین ورزشکار انفرادی در تاریخ آلمان است و افتخارات زیادی بهدست آورده است. ورزش آلمان به او مدیون است و توانسته در تنیس یکی از بهترینها باشد.»
در سال 2015 وقتی یک گونه جالب از پروانهها کشف شد، نام مل گیبسون برای آن انتخاب شد؛ بازیگر و کارگردان مشهور هالیوودی که بهدلیل حمایتهایش از منطقه المیرادور که این گونه پروانهها در آنجا کشف شده است، چنین افتخاری نصیبش شد. برد پیت هم یک گونه زنبور به نام خود دارد و البته در این میان بازیگران دیگری همچون راسل کرو و لئوناردو دیکاپریو نیز قرار دارند که شهرت آنها سبب شده در این نامگذاریها از اسمشان استفاده شود.