یگانه عرب، روزنامهنگار: مدتی است که دانشجویان، پزشکان جوان و داوطلبان آزمون دستیاری دوره ۴۸ در فضای اعتراضی، خواهان تغییر و اصلاح متن تعهدنامه وزارت بهداشت برای ثبتنام دانشگاهی پس از قبولی در آزمون هستند؛ اعتراض به تعهدنامهای که بهقول خود دانشجویان ظالمانه نوشته شده و از لحاظ قانونی، اخلاقی و انسانی اشکالات بسیاری دارد. تعهد محضری اجباری وزارت بهداشت میگوید: «چنانچه دانشجو مذکور به تعهدات خود به شرح فوقالذکر عمل نکند و از هر یک از تعهدات فوق تخلف کند و منظور وزارت بهداشت عملی نشود، نقص تعهد دانشجو بهمنزله نقص تعهد اینجانبان بوده و وزارت بهداشت حق دارد بدون هیچگونه تشریفات به صرف اعلام به دفترخانه درمورد تخلف از هر یک از تعهدات فوق از طریق صدور اجرائیه دوبرابر هزینههای انجامشده بابت دانشجو به شرح فوق بهعلاوه کلیه خسارت وارده را از اموال اینجانبان راسا استیفا کند و ضمن عقد خارج لازم، وزارت بهداشت را وکیل خود در زمان حیات و وصی در زمان ممات قرار دادیم تا نسبت به احراز تخلف از هر یک از تعهدات فوق و تعیین میزان هزینهها و خسارت و مطالبات از طرف اینجانبان با خود مصالحه نماید و با انجام مصالحه هیچ ضرورتی جهت مراجعه به مقام قضایی یا مراجع دیگر برای تعیین این موارد وجود نخواهد داشت.» دانشجویان معترض به این تعهدنامه میگویند متن تعهدنامه وزارت بهداشت به ظاهر با میل خود دانشجویان امضا میشود، درصورتیکه دانشجو راه دیگری جز امضای این قرارداد ندارد و از سر اجبار تن به امضای این تعهدنامه مستبدانه میدهد که تمامی بندها و بخشهای آن حاکی از زندگی فلاکتبار دانشجویان رزیدنتی است و آمار مرگ و خودکشی رزیدنتها گواه بر شرایط فاجعهبار زندگی رزیدنتی است که نیاز به اصلاح دارد.
پلی که امکان عبور ندارد!
دانشجویان در این نامه همچنین بیان کردهاند که تاکنون بارها و بارها تلاش کردهاند که صدای خود را به گوش مسئولان برسانند، اما متاسفانه موفق نشدهاند و حالا برای بار دیگر خواستار اصلاح شرایط حقوق و مزایای مقطع دستیاری و تعدیل تعهدنامه رزیدنتی هستند تا بهجای امضای تعهدنامه ظالمانه، قراردادی را امضا کنند که عقلی، منطقی و قانونی باشد و صدای اعتراضشان شنیده شود. در این خصوص با امیرمسعود رحیمی، دانشجو رزیدنت سال اول رشته قلب و عروق و یکی از معترضان و نویسندگان این متن درخصوص متن تعهدنامه سخت وزارت بهداشت گفتوگویی کردهایم و وی در این باره بیان کرده است: «تعهدنامه وزارت بهداشت برای دانشجویان یک تعهد خدمت است که دانشجو اگر حین تحصیل و یا حین خدمت به هر دلیل سیاسی، اخلاقی از دانشگاه برویم و یا از دانشگاه انصراف بدهیم، باید به این نهاد غرامت دهیم و یا اینکه در بند بعدی این تعهدنامه ذکر شده که وقتی ۴سال تحصیلمان تمام شد، باید در مناطق محروم کار کنیم و دانشگاه در زمان حیات وکیل ما بوده و وقتی به هر دلیلی فوت کنیم، دانشگاه وصی ما است، یعنی باید غرامت بدهیم که این اقدام، عین بردهداری و ظلم است که بعد از فوت دانشجو باید از خانواده متوفی غرامت بگیرد.»
اکثر دانشجویان تخصص پزشکی مخالف تعهدنامه اجباری هستند
وی اشاره کرد: «دانشگاه از تمامی دانشجویان دانشگاههای سراسری که تخصص قبول میشوند، تعهدنامه محضری اجباری با دو ضامن میخواهد که شرایط آن هم نهتنها آسان نیست، بلکه بهگونهای است که هر ضامنی که معرفی میکنیم با شرایط شغل رسمی، فیش حقوقی، سابقه بالا و... را رد میکنند. این متن اعتراض به تعهدنامه وزارت بهداشت، خواسته همه دانشجویان تخصص است که مخالف این شرایط ظالمانه هستند و اگر نیاز باشد به کارزار گذاشته میشود؛ چراکه اکثریت درصد دانشجویان تخصص مخالف این شرایط هستند، تعهدنامهای که اصل و اساس قانونی ندارد، چرا باید بعد از فوت دانشجو به دانشگاه غرامت داده شود؟ در کدام قانون چنین مسالهای ذکر شده که با دانشجو و پزشکان جوان همچون برده رفتار شود؟»
بهگفته رحیمی، دانشجویان با امضای این تعهدنامه حق هیچ اعتراضی به رای و خسارات تعیینشده از سوی وزارت را نخواهند داشت. رحیمی اضافه کرد: «ما رزیدنتها برای وزارتی کار میکنیم که قرار است بعد مرگ ما، بهجای حمایت از خانوادهها، بابت فوت فرزندشان، آنها را جریمه کرده و خسارت بگیرد. چالش دیگر ما بحث آموزش و میزان حقوق مقطع رزیدنتی است. وزارت بهداشت، رزیدنتها را بهعنوان نیروی آموزشی تعریف میکند؛ اما درواقع رزیدنتها صرفا نیروی کار بیمارستان هستند و بهعلت فشار کار شدید، به بحث آموزش لطمه اساسی وارد شده است.»
قوانین ظالمانه وزارت بهداشت ادامه فعالیت برای رزیدنتها را غیرممکن میکند
این دانشجو همچنین عنوان کرد: «در کنار تمام این قوانین سخت میتوان هوای پزشکان را هم داشت؛ نه که تمام قوانین علیه دانشجو و موافق دانشگاه باشد. هرسال شرایط استخدام رسمی پزشکان کمتر میشود؛ آن هم با شرایط کاملا سخت و غیرممکن. عبور از این قوانین، فعالیت را برای پزشکان و دانشجویان غیرممکن میکند و گاهی این قوانین حتی اسلامی هم نیست؛ کسی که در کرونا فوت میکند، وزارت بهداشت بهعنوان وصی آن دانشجو از خانوادهاش غرامت میگیرد. از شرایط سخت و پرچالش زندگی رزیدنتها که حداقل ۱۲ کشیک ۳۰ ساعته در بیمارستان دارند و حقوقشان در ماه بین ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان تا سه میلیون است و هر روز تا ساعت 2 بعدازظهر باید کشیک بدهند و حقوقشان هم حتی حقوق وزارت کار نیست؛ به این معنا که وزارت بهداشت از یک طرف فعالیت رزیدنتها را نه شغل بهحساب آورده که قوانین وزارت کار شامل حالشان شود و نه دانشجو حسابشان کرده که در زمانهای غیر آموزش بتوانند کار کنند و حتی کار کردن رزیدنتها در جای دیگر را جرم حساب کردند.»
وی ادامه داد: «رزیدنتها نه بیمه و نه خوابگاه دارند. این شرایط غیر قابل تحمل و در آینده نزدیک باعث فروپاشی سیستم آموزشی رزیدنتی خواهد شد؛ البته این درحالی است که شرایط رزیدنتی در کشورهای دیگر مانند آمریکا با ساعت کاری ۸۰ ساعت در هفته، درآمد ۶۴ هزار دلار در سال دارند.»
چشمانداز کاری دانشجویان تخصص تیره و تار است
رحیمی با بیان اینکه حتی برخی از رشتهها همچون بیهوشی، عفونی و... بهدلیل این قوانین سختگیرانه دیگر متقاضیای ندارد، گفت: «دانشجو بهدلیل عدمتحمل این قوانین و نبود ضامن از دانشگاه انصراف میدهد و قطعا در آینده شرایط استخدام و فعالیت دانشجویان پزشکی و رزیدنتها نهتنها با این اوصاف بهتر نخواهد شد، بلکه وضعیتی تیرهتر پیدا خواهد کرد. این جریانات زیر نظر بخش آموزش و امور حقوقی وزارت بهداشت است و راهکار این است که قوانین غیرمنطقی نوشتهشده را اصلاح کنند و حداقل کمی از حقوق این دانشجویان و پزشکان را مدنظر قرار بدهند. این متن اعتراض با حضور و موافقت بسیاری از دانشجویان رزیدنت نوشتهشده و برای یکی از مسئولان بخش آموزش وزارت بهداشت ارسال شد.» دانشجوی رزیدنت سال اول رشته قلب و عروق در پایان بیان کرد: «یکی باید صدای ما را بشنود، به اعتراضهای ما گوش کند و حق رزیدنتها این نیست که با چنین شرایط سختی زندگی کنند و قوانین سختگیرانهای را شامل حالشان کنند. این قوانین حتی مخالف قوانین اساسی کشوری است و مساله این است که اگر دانشجو این تعهدنامه را امضا نکند، نمیتواند یک مرحله بالاتر برود و ارتقا پیدا کند. امیدوارم که راهی برای کمک و رهایی دانشجویان از این شرایط وجود داشته باشد.»