محمد درویش، فعال و پژوهشگر محیط‌زیست در خصوص کلیپ منتشرشده در فضای مجازی درباره از ریشه درآوردن نخل‌ و همچنین احتمال و امکان صادرات نخل به شهرهای داخلی و حتی کشورهای همسایه به «فرهیختگان» گفت: ارزش درخت نخلی که 20 سال قدمت دارد و آن را از خاک بیرون می‌آورند و می‌فروشند خیلی‌خیلی بیشتر از صادرات مثلا هندوانه و یونجه‌ای است که ما به آن انتقاد داریم و معتقدیم این قبیل صادرات به‌نوعی صادرات آب مجازی است و کشور ما که با بحران کم‌آبی مواجه است، نباید درگیر چنین صادراتی بشود و نباید فکر کنیم با این کار پول تولید کرده‌ایم. مساله این است که این درخت در این آب و خاک رشد کرده و مواد غذایی مصرف کرده است حالا که به مرحله‌ تاب‌آوری و باروری رسیده و محصول می‌دهد، دارد از این سرزمین جدا می‌شود و به سرزمین دیگری می‌رود. حالا اگر واقعا ارزش واقعی این درخت محاسبه و اطلاع داده شود تا ببینیم می‌تواند این خسارت را جبران کند، می‌تواند قابل دفاع و معنی‌دار باشد. یعنی با توجه به این چشم‌انداز که کمبود آب وجود دارد و ممکن است این درخت در این سرزمین خشک شود همان‌طور که ما تا همین امروز هم چیزی حدود یک میلیون نفر نخل را در خوزستان و در شادگان و در منطقه‌ میناب از دست داده‌ایم و اگر قرار است این نخل‌ها هم به چنین سرنوشتی دچار شوند، اگر بشود در همین مرحله این نخل‌ها را انتقال داد و از این طریق درآمدی کسب کرد اتفاقا طرح بدی نیست و منطقی است، اما اگر ماجرا این باشد که ما در این سرزمین درختکاری کنیم و بعد در سرزمین دیگر آنها را بفروشیم این همان صادرات آب کشور است و توجیه‌پذیر نیست.

صادرات نخل نباید به یک بیزینس اقتصادی تبدیل شود

درویش در خصوص اینکه مساله انتقال نخل ها با موضوع کم‌آبی پیوندی جدی است و  با توجه به اینکه عده‌ زیادی نخلدار هستند که از طریق همین نخل‌ها امرارمعاش می‌کنند و حالا با توجه به صادرات این نخل‌ها و مساله‌ دلال‌بازی و سوداگری بعید است که نخلداران سود خاصی از این صادرات عایدشان شود و چگونگی مدیریت موضوع گفت: این ماجرا نظر وزارت جهاد کشاورزی و نظارت کارشناس رسمی دادگستری را می‌خواهد که معلوم شود آیا کشاورز یا نخل‌کار یا باغدار بعد از صادرات نخل‌ها دوباره می‌خواهد نخل بکارد و بارور کند یا به‌طور کلی می‌خواهد معیشتش را تغییر دهد. اگر او می‌خواهد دوباره به جایش نخل بکارد پس این ادعا که این نخل‌ها از شدت کم‌آبی داشتند خشک می‌شدند و ما مجبور شدیم آنها را صادر کنیم، ادعای قابل قبولی نیست. در این صورت باید دستگاه‌های نظارتی وارد عمل شوند، رسیدگی کنند و جلوی این موضوع را بگیرند، اما اگر آن خطه‌ مدنظر واقعا دیگر توان پرورش نخل‌ها را ندارد و آنها هم قصدشان یک بیزنس آسیب‌زا نیست، اقدام قابل توجیه و قابل قبولی است. این موارد را باید از نماینده وزارت جهاد کشاورزی در استان بوشهر پرسید و دید آیا این صادرات روند و ترتیب قانونی خودش را طی کرده است یا خیر.

احتمال صادرات نخل به‌دلیل کم‌آبی ضعیف است، اصل مساله همان سود هنگفت است

وی همچنین در ارتباط با ماجرای صادرات خاک است گفت: من بعید می‌دانم که این موضوع صرفا به‌دلیل کم‌آبی اتفاق افتاده باشد. چون ما به وفور این اتفاق را شاهد بوده‌ایم که شیخ‌نشینان ثروتمند در کشورهای عربی در ازای دریافت این نخل‌ها پول خوبی می‌دهند. یا در گذشته تعدادی از این نخل‌ها به هتل داریوش کیش انتقال داده و در آنجا کاشته شد. حتی تعدادی از این نخل‌ها را به اتوبان تهران-کاشان بردند و درحال حاضر در آن منطقه جایی درست کرده‌اند که پر از نخل است. متاسفانه معمولا این اتفاق می‌افتد و بابت صادرات این نخل‌ها پول خوبی به جیب زده می‌شود و بعد هم دوباره به جایشان نخل کاشته می‌شود. حالا باز این اتفاق اگر در داخل کشور بیفتد توجیه‌پذیر است، اما صادرات آن به خارج از کشور دقیقا مثل صادرات آب یا خاک قابل جبران نیست. چنین تصمیماتی آن هم برای کشوری که با کمبود آب روبه‌رو است، دردناک است و قابل توجیه نیست.

گزارش «فرهیختگان» را «اینجا» بخوانید.