غلامحسین محسنی‌اژه‌ای، رئیس قوه‌قضائیه یکشنبه هفته قبل در ادامه نشست‌های مستمر خود با نخبگان و اقشار مختلف جامعه، میزبان 6نفر از فعالان سیاسی و اجتماعی از طیف‌های سیاسی مختلف کشور بود. آن‌گونه که در مرکز رسمی رسانه قوه‌قضائیه منتشر شده است در این جلسه علی مطهری استاد دانشگاه و نماینده ادوار مجلس، عباس عبدی پژوهشگر اجتماعی و فعال سیاسی و رسانه‌ای، محمدهادی محمودی مدیر پژوهشگاه سیاست ایرانی، محمدهادی میرزایی‌پور پژوهشگر حوزه حکمرانی، احسان صالحی پژوهشگر حوزه رسانه و فرهنگ و محمد ساقیان استاد دانشگاه و پژوهشگر حوزه فقه اسلامی حضور داشتند و به بیان نقدها و پیشنهادهای خود در مسائل مختلف قضایی و سیاسی پرداخته‌اند، جلسه روز یکشنبه اژه‌ای و گفت‌وگوی وی با صاحب‌نظرانی که به‌لحاظ سیاسی این سال‌ها منتقد جدی بخشی از رویه‌های قوه‌قضائیه بوده‌اند سنت جدیدی است که طی دهه‌های گذشته کمتر میان روسای پیشین قوه‌قضائیه مرسوم بوده است. از طرفی بررسی محتوای جلسه روز یکشنبه نشان می‌دهد این نشست کاملا جدی و کارکردی بوده و طرفین بدون ملاحظه به بیان دغدغه‌های خود پرداخته‌اند. حتی آن‌گونه که برخی حاضران در جلسه نقل کرده‌اند در ابتدای این دیدار به درخواست رئیس دستگاه قضا دوربین‌های قوه‌قضائیه و خبرنگاران از جلسه خارج شدند تا افراد صریح‌تر به بیان نقدهای خود بپردازند، اما با درخواست خود حاضران از جلسه فیلمبرداری شده است تا رسانه‌ای‌شدن نقدها کمکی باشد به الگوسازی برگزاری چنین جلساتی در سایر قوا و نهادهای حاکمیتی. جلسه روز یکشنبه که بخشی از یک فرآیند سه‌ماهه نظرخواهی از نخبگان است به‌عنوان یک الگوی جدید در نظام حکمرانی ما بسیار مهم است، الگویی که باید شاهد تکرار آن در سایر نهادها و قوای دیگر باشیم، بر همین مبنا در گزارش امروز «فرهیختگان» به بررسی نحوه شکل‌گیری این جلسه و اهمیت آن پرداخته‌ایم.
جلسه یکشنبه چگونه تشکیل شد؟
«فرهیختگان» روز گذشته در تماسی تلفنی با محمد یارم‌پور، مدیرکل روابط‌عمومی قوه‌قضائیه از او پیگیر نحوه شکل‌گیری جلسه با فعالان سیاسی و چرایی دعوت از افراد شد، آن‌گونه که یارم‌پور گفت اژه‌ای بلافاصله بعد از آغاز به‌کار رسمی ریاستش بر دستگاه قضا به دفتر خود دستور می‌دهد با فعالان سیاسی، اجتماعی، نخبگان و نمایندگان اقشار مختلف مانند نماینده کارگران، دانشجویان و... ارتباط گرفته و نظرات و نقدهای آنان نیز جمع‌آوری شود. بر همین مبنا طی سه‌ماه گذشته با 715نفر از چهره‌های مختلف تماس گرفته شده و ۴۳۰۰نقد، پیشنهاد و نظر اصلاحی جمع‌آوری شده است که اکثر این نظرات را شخص اژه‌ای تک‌به‌تک مطالعه کرده و براساس آن در مواردی دستوراتی نیز صادر کرده‌اند.
علاوه‌بر سخنان مدیرکل روابط‌عمومی قوه‌قضائیه این نکته را از میان صحبت‌های عباس عبدی در جلسه روز یکشنبه با اژه‌ای می‌توان استنباط کرد. عبدی در بخشی از سخنان خود اشاره دارد به همکار عکاسی که زندانی بوده؛ عبدی می‌گوید با پیگیری‌هایی که از قوه‌قضائیه در این مدت داشته است توانسته موجبات آزادی این عکاس زندانی را فراهم کند.
از یارم‌پور درمورد منطق دعوت از میهمانان جلسه روز یکشنبه (2آبان‌ماه) اژه‌ای نیز سوال پرسیدیم، بنابر توضیحات ارائه‌شده توسط وی، افرادی که دعوت شده‌اند در زمره فعالان سیاسی-اجتماعی‌ای بوده‌اند که طی سه‌ماه گذشته بیشترین تعامل و ارتباط را با مجموعه دستگاه قضا داشته‌اند، تعاملی که در آینده نیز ادامه خواهد داشت و برای آن کانال‌های متعدد و سهل‌الوصولی در نظر گرفته شده است؛ مانند ارتباط از طریق شبکه‌های فضای مجازی یا تماس مستقیم با دفتر رئیس قوه‌قضائیه برای ارائه نقدها و پیشنهادها.
جلسه‌ای که باید الگو شود
جلسه روز یکشنبه (2آبان‌ماه) اژه‌ای با صاحب‌نظران را باید جدی بگیریم و آن را الگویی مناسب در تعامل میان کارگزاران نظام با نخبگان و منتقدان بدانیم. طی 4دهه گذشته کمتر پیش آمده است مسئولان در جلسات تخصصی شنوای نکات صاحب‌نظران و منتقدان خود باشند، در معدود مواردی هم که این اتفاق رخ داده جنبه رسانه‌ای برگزاری جلسه بر سایر جنبه‌ها ارجحیت پیدا کرده است و باعث شده جلساتی اینچنین بیشتر از آنکه جلسه‌ای تخصصی باشد جلسه‌ای رسانه‌ای شود. جلسه روز یکشنبه رئیس قوه‌قضائیه با فعالان سیاسی و اجتماعی بیانگر منطق جدیدی از حکمرانی و تعامل با منتقدان و نخبگان است که می‌تواند در اصلاح روندهای غلط بسیار کمک‌کننده باشد. بررسی محتوای این جلسه نشان می‌دهد خیلی از نکات مطروحه توسط حاضران، نکاتی ریشه‌ای و کارکردی است که راه‌حل‌هایی مشخص دارد، راه‌حل‌هایی که شاید رسیدن به آن از طریق فرآیندهایی خارج از این جلسه مانند پژوهش‌های کاربردی پژوهشکده قوه‌قضائیه زمان‌بر باشد. بر همین مبنا می‌توان گفت در سایر قوا به‌خصوص قوه‌مجریه نیز ما نیازمند برگزاری چنین جلساتی با نخبگان و صاحب‌نظران از طیف‌های مختلف به‌منظور احصای نظرات آنها و به‌کارگیری آنها در تصمیمات کلان هستیم. این جلسات علاوه‌بر جنبه اصلاحی و کاربردی‌ای که دارد می‌تواند زمینه‌ساز ایجاد وفاق و وحدت اجتماعی در چارچوب شعارها و آرمان‌های جمهوری اسلامی و قانون اساسی نیز شود، وفاق و وحدتی که در شرایط کنونی جامعه ایرانی بیش از هر چیز می‌تواند به مجموعه قوای سه‌گانه در پیشبرد طرح‌هایشان در حل مشکلات مردم و بازسازی سرمایه اجتماعی کمک کند، بر همین مبنا در قوه‌مجریه یا قوه‌مقننه تعاملات بیرونی روسای این قوا تنها نباید به مساله حضور میان اقشار عادی مردم خلاصه شود، اگرچه برای آگاهی از مشکلات مردم و رسیدگی به آنها این حضور شرط لازم است اما قطعا شرط کافی نیست؛ بخشی از تکمیل‌کننده این حضورهای مردمی گرفتن جلسات با نخبگان حوزه‌های مختلف و منتقدانی است که طی این مدت حرف و دغدغه آنها شنیده نشده است، منتقدانی که برای مشکلات امروزی جامعه فارغ از مانیفست سیاسی‌شان حرف و راه‌حل‌هایی جدی دارند.
در همین رابطه مطالب زیر را بخوانید: