آخرین گروه از شورشیان ساکن حمص همراه با خانوادههای خود بر اتوبوسهایی سوار شدند که راهی شهر جرابلس در مرز ترکیه یا مناطق تحت کنترل شورشیان در ادلب بودند. با پایان این مرحله از تخلیه حمص، حدود 20 هزار نفر از ساکنان این شهر در دیگر شهرهای سوریه مستقر میشوند. با تخلیه حمص از شورشیان، نیروهای روس در حال ورود به منطقه الوعر هستند و قرار است ارتش سوریه هم پس از آنکه شورشیان حمص را بهطور کامل تخلیه کردند، وارد این منطقه از حمص شوند. براساس توافقی که میان روسیه، ایران و ترکیه صورت گرفته، قرار بود «مناطق امن» در سوریه ایجاد شوند. این «مناطق امن» بخشهایی از شمال غرب استان ادلب که در کنترل شورشیان است، بخشی از استان حمص و منطقه شورشی غوطه شرقی در نزدیکی دمشق را در بر میگیرد. بشار اسد رئیسجمهوری سوریه از ایجاد چنین مناطقی استقبال کرده و آن را فرصتی برای شورشیان و مخالفان جهت مصالحه با حکومت دانسته است.
روسیه و اعزام نظامیان مسلمان به سوریه
روسیه قصد دارد نظامیان مسلمان را در سوریه مستقر کند. بر این اساس قرار است ارتش روسیه در راستای افزایش تعداد نظامیان خود در سوریه، حدود 60 هزار نظامی مسلمان سنی را که از میان شهروندان جمهوریهای قفقاز شمالی آموزش دیدهاند جهت اعزام به این کشور بحرانزده آماده کرده است. اولین گروه از این نیروها مدتی پیش بهعنوان پلیس به سوریه اعزام شدهاند و در حال حاضر در حلب حضور دارند. همچنین در شرق دره «بردی» در نزدیکی شهر باستانی «پالمیرا» که به تازگی برای دومینبار از دست داعش آزاد شده هم گردانی مسلمان با نام «توران» تشکیل شده است. روسیه در نظر دارد تعداد نیروهای نظامی خود در سوریه را برای مقابله با داعش و دیگر گروههای شبهنظامی مخالف حکومت بشار اسد افزایش دهد. در همین راستا، ولادیمیر پوتین، رئیسجمهوری روسیه اعزام گردانهای نظامی از مناطق مسلماننشین چچن اینگوش را افزایش داده تا مدیریت نبرد نظامی در سوریه را برعهده گیرد. در سوی دیگر ترکیه هم قصد دارد اقدامی تازه برای تقویت شبهنظامیان مخالف بشار اسد انجام میدهد. براساس گزارشی که روزنامه «الشرق الاوسط» منتشر کرده، ترکیه اقداماتی برای تاسیس «ارتش آزاد جدید» در شمال سوریه انجام میدهد تا بتواند با استفاده از این تشکیلات، امنیت در مناطق تحتتصرف مخالفان اسد در شمال سوریه را برعهده داشته باشد. با تشکیل این گروه، اقدامات نظامی آنکارا محدود به مناطق مرزی خود با سوریه میشود. مقامهای نظامی ترکیهای اعلام کردهاند که از پایان عملیات سپر فرات در ماه مارس، گروههایی در ارتش آزاد سوریه از سوی نیروهای مسلح ترکیه دورههای نظامی فشردهای را در نزدیکی مرزها با ترکیه میبینند. این آموزشها شامل استفاده از سلاحهای مختلف و آمادگی جسمانی میشود و در این تشکیلات، نیروهای جدید و سابق ارتش آزاد سوریه حضور دارند. براساس اظهارات همین مقامها، ارتش آزاد جدیدی در منطقه مرزی دو کشور شکل میگیرد و پس از آموزشها و تواناییهای جدیدش در عملیات احتمالی در سوریه محک زده میشود. یکی از رهبران احرار الشام در توضیح جزئیات بیشتر برنامه ترکیه برای مناطق مرزی با سوریه میگوید: «آموزش «گروههای آزاد» از زمان آغاز عملیات سپر فرات کلید خورد و با وجود اینکه آنکارا از پایان ماموریت این عملیات خبر داده است، اما آموزش آنها همچنان ادامه دارد که این بار این آموزشها با هدف تاسیس هستههای «ارتش آزاد جدید» صورت میگیرد تا ماموریت کنترل امنیت در داخل سوریه و مشخصا در مناطق تحتتصرف مخالفان را برعهده بگیرند و مداخله نظامی ترکیه در مرحله نخست محدود به مرزها علیه شبهنظامیان نیروهای «سوریه دموکراتیک» شود.» ادلب یکی از مناطق مرزی ترکیه و سوریه است که فعلا حضوری از نیروهای مورد حمایت ترکیه در آن دیده نمیشود اما حومه غرب حلب کاملا حضور شبهنظامیان مورد حمایت ترکیه قابل مشاهده است. هدف از آموزش گروههای مخالف سوری در ترکیه با عنوان «ارتش آزاد جدید» مقدمهچینی برای پیوستن این گروه به ارتش ملی سوریه در مرحله انتقالی حکومت سوریه است. در حال حاضر حدود ۱۰ هزار نیرو در ترکیه آموزش دیدهاند و بیشتر آنها از نیروهایی هستند که در چارچوب عملیات سپر فرات میجنگند. همچنین دیدارهایی میان نمایندگان ترکها با چند گروه مخالف ازجمله «هیات تحریر الشام» صورت گرفت، اما تا به این لحظه تصمیم نهاییای در مورد «سپر ادلب» حاصل نشده است. در شرایط فعلی رویکرد ترکیه در حال حاضر متمرکز بر نبرد در مرزهای جنوبی خود علیه کردهای سوریه است و در مرحله بعدی با عمق بیشتری وارد خاک سوریه میشوند.