مهدیه دهقان، روزنامه نگار: علی‌محمد شاعری، استاندار گلستان در دولت نهم و رئیس سابق کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی معتقد است، ما اگر می‌خواهیم واقعا محیط‌زیست را نجات دهیم، باید یک ساختار قدرتمند و قوی ایجاد کنیم. ازنظر وی اداره محیط‌زیست کشور باید به یک وزارتخانه تخصصی و مجزا سپرده شود. در ادامه متن مصاحبه «فرهیختگان» با شاعری را می‌خوانید.
اخیرا 28 نفر از نمایندگان مجلس یازدهم طرحی را مبنی‌بر تشکیل وزارتخانه حفاظت از محیط‌زیست امضا کرده‌اند. تشکیل این وزارتخانه چقدر می‌تواند کمک‌کننده به مساله حفاظت از محیط‌زیست در ایران باشد؟
به نظر من تشکیل وزارتخانه مجزا یکی از آرزوهای دیرینه دوستداران محیط‌زیست در کشور ما به‌شمار می‌رود. تمام کسانی که به محیط‌زیست عشق می‌ورزند و درجریان مشکلات آن در کشور هستند، با این طرح موافق خواهند بود و علتش هم این است که در ایران محیط‌زیست به‌عنوان یک موضوع بسیار مهم و حاکمیتی دارای تشکیلات بسیار ضعیف و ناکارآمد است. ما اگر می‌خواهیم محیط‌زیست کشور را نجات دهیم، باید یک ساختار مناسب برای اداره این ثروت طبیعی در کشورمان طراحی کنیم و تشکیل وزارت محیط‌زیست می‌تواند یک راه‌حل بسیار مناسب برای رفع مشکلات و نجات محیط‌زیست کشور باشد.
یکی از مسائلی که موافقان تشکیل وزارتخانه حفاظت محیط‌زیست بر آن پافشاری می‌کنند، موضوع عدم نظارت کافی دستگاه‌های نظارتی بر اقدامات رئیس سازمان حفاظت از محیط‌زیست در طی سالیان گذشته بوده، از منظر آنها این عدم نظارت سبب شده روسای پیشین نسبت‌به تصمیمات خود پاسخگو نباشند و ضریب اشتباه‌های آنها بالاتر برود. این گزاره را تا چه میزان درست می‌دانید؟
عدم نظارت بر محیط‌زیست کشور منجر به این می‌شود که تخریب این سرمایه طبیعی بیشتر و چالش‌های آن عمیق‌تر شود، اما تشکیل وزارتخانه می‌تواند نظارت بر محیط‌زیست را ازطریق نمایندگان ملت افزایش دهد و نمایندگان مجلس از طریق وزارتخانه، به‌صورت دائم، بر روند اداره محیط‌زیست کشور نظارت عملیاتی و درستی داشته باشند و به رفع چالش‌های آن کمک کنند. الان سازمانی که ما از آن صحبت می‌کنیم یعنی سازمان حفاظت از محیط‌زیست، مهم‌ترین مسئولیت را دارد، اما متاسفانه کمترین امکانات، کمترین نیروی حفاظتی و کمترین تجهیزات را به خودش اختصاص داده است. علت این است که محیط‌زیست در حد یک سازمان ضعیف در کشور دیده شده و این سازمان ضعیف با ساختار نامناسب و با اعتبار بسیار کم و با نیروی انسانی بسیار اندک و با تجهیزات بسیار قدیمی و فرسوده، دیگر قادر به اداره محیط‌زیست کشور نیست. ما اگر می‌خواهیم واقعا محیط‌زیست را نجات دهیم باید یک ساختار قدرتمند و قوی ایجاد کنیم. در بسیاری از کشورها، اداره محیط‌زیست به وزارتخانه قوی واگذار شده است و این وزارتخانه تحت نظر پارلمان کشورها قرار دارد. همین مساله نشان می‌دهد هرچه نظارت بیشتر باشد، آشنایی نمایندگان مجلس بر مسائل و مشکلات محیط‌زیست نیز بیشتر می‌شود و در جهت رفع مشکلات این سرمایه خدادادی کمک شایان‌توجهی می‌کند. من موافق تشکیل وزارت محیط‌زیست و منابع طبیعی کشور هستم و از این ایده و اندیشه دفاع می‌کنم و هر کمکی که از دستم ساخته باشد، به‌عنوان یک کارشناس دریغ نخواهم کرد.
مخالفان تشکیل وزارتخانه محیط‌زیست معتقدند ایجاد این وزارتخانه می‌تواند موضوع مهم امنیت غذایی در ایران را مورد تهدید قرار دهد. باتوجه به اینکه رشته تخصصی شما علوم کشاورزی است، فکر می‌کنید این نظر تا چه میزان می‌تواند درست باشد؟
به هیچ‌عنوان این نظریه درست نیست. ما اعتقادمان این است که محیط‌زیست باید در خدمت توسعه باشد و توسعه هم بایستی در خدمت محیط‌زیست باشد و هیچ‌یک از مولفه‌های توسعه و محیط‌زیست نباید قربانی یکدیگر شوند. ما اگر در حوزه توسعه کشاورزی، توسعه صنعتی و در بخش خدمات، تصمیمات صحیح بگیریم و ملاحظات محیط‌زیست را رعایت کنیم، به هیچ‌عنوان محیط‌زیست به خطر نمی‌افتد و در حفظ محیط‌زیست هم اگر ملاحظات توسعه را با دقت مدنظر داشته باشیم، بخش توسعه هم به خطر نمی‌افتد و دچار محدودیت نمی‌شود. ما در اداره محیط‌زیست کشور و انجام اقدامات توسعه‌ای بایستی متعادل عمل کنیم. ملاحظات محیط‌زیست سر جای خودش است و اقداماتی که برای توسعه کشور انجام می‌دهیم، آن اقدامات هم بایستی سنجیده باشد تا به محیط‌زیست لطمه‌ای وارد نشود. این نظریه یک نظریه نادرست است که اگر وزارت محیط‌زیست تشکیل شود، می‌تواند روند توسعه را متوقف کند. به هیچ عنوان این‌گونه نیست. در کشورهای پیشرفته الان محیط‌زیست حفظ می‌شود و توسعه هم روند بسیار شتابانی را طی می‌کند. هم رشد اقتصادی قوی دارند، هم محیط‌زیست خود را دارند حفظ می‌کنند. ازطرفی به نظر من با تشکیل وزارت محیط‌زیست، سازمان‌های موازی بایستی منحل و در ساختار وزارت محیط‌زیست ادغام شوند و این به نفع محیط‌زیست و منابع طبیعی کشور است. الان مدیریت منابع طبیعی کشور زیر نظر وزارت جهاد کشاورزی است و بخش دیگری از جنگل‌ها و منابع طبیعی کشور که حدود ۱۵ میلیون هکتار است، زیر نظر محیط‌زیست کشور است و مابقی عرصه‌ها زیر نظر وزارت جهاد کشاورزی است یا مدیریت منابع دریایی و بخش‌های صنعتی ما هم همین‌طور. تمام سازمان‌هایی که وظایف موازی دارند بایستی وظایف‌شان در وزارت و منابع طبیعی تجمیع شود تا مدیریت محیط‌زیست و منابع طبیعی کشور از این طریق ارتقا یابد.