سیدشایان ابهری، روزنامه‌نگار: با روح‌الله مدبر، کارشناس مسائل ناحیه اورآسیا پیرامون ابعاد ماموریت 133 روزه ناوگروه 75 نیروی دریایی ارتش به گفت‌وگو نشسته‌ایم، متن این گفت‌وگو در ادامه از نظر شما می‌گذرد.

با به پایان رسیدن این ماموریت دریایی، اهمیت آن و حضور ناوگان ایران در رزمایش نیروی دریایی روسیه در خلال این ماموریت را در شرایط فعلی منطقه و جهان چطور ارزیابی می‌کنید؟

ناوگروه نیروی دریایی جمهوری اسلامی ایران که ناوبندر مکران هم آن را همراهی می‌کرد، در 133 روز، توانست حدودا 44000 کیلومتر را طی کند. این ناوگروه، از مجاور 51 کشور دنیا عبور کرد و وارد اقیانوس اطلس شد. منطقه اقیانوس اطلس، یک منطقه راهبردی در حوزه دریانوردی است. وقتی ناوگروه ما، وارد دریای بالتیک شوند، این ماموریت، فوق‌راهبردی می‌شود چون ناوگروه‌ها و نیروهای مسلح کشورهای خاص و محدودی در دریای بالتیک و اقیانوس اطلس حضور پیدا می‌کنند.  قبلا ناوگروه‌های ما در اقیانوس هند حضور داشته‌اند، اما این تجربه نخست‌شان در این مسیر بود. از همه اینها مهم‌تر، حضور ناوگروه ما، در دریای بالتیک بود. آن منطقه، خط ارتباط اروپای شرقی، غربی و فدراسیون روسیه است. یک منطقه فوق‌العاده راهبردی است. خلیج فنلاند، جایی است که اتحادیه اروپا با همراهی آمریکا در آن مانورهای مشترکی برگزار کرده و می‌کنند. حضور نیروی دریایی ما در خلیج فنلاند با کمترین خطر، نشان‌دهنده این بود که جمهوری اسلامی ایران، درحالی‌که در تحریم‌های سختی قرار داشته، توانسته است ناوگروه‌های دریایی‌اش را ارتقا دهد و به سطحی برساند که بتوانند این مسیر بسیار طولانی را طی کنند.  کشورهای محدودی در نظام بین‌الملل وجود دارند که توانایی این مسیرپیمایی راهبردی را داشته باشند. نکته مهم، آن است که فضا درحال حاضر برای ایران باز شده است. در پیامی که رهبرمعظم‌انقلاب دادند هم دیدیم که ایشان گفتند این مسیرتان را ادامه و ارتقا دهید. این فضا که جمهوری اسلامی ایران، در اقیانوس‌ها حضور داشته باشد برای ما باز شده است. در نظام حقوق بین‌الملل اگر کشوری بتواند به این تکنولوژی برسد که ناوگان مسلحی داشته باشد و این ناوگان بتواند اقیانوس‌نوردی کند، آن کشور می‌تواند در آن رده‌ای قرار گیرد که خودش، در حوزه امنیت دریاها تصمیم‌گیر و تصمیم‌ساز باشد. این یک مولفه فوق‌العاده برای جمهوری اسلامی ایران در حوزه دیپلماسی ایجاد کرده است. دیپلماسی ارکان مختلفی دارد. دیپلماسی صرفاً این نیست که دیپلمات ما، کت‌وشلواری بپوشد و برود یک کشور خارجی و با طرف خارجی مذاکره کند. بعضی افراد حاضر در دستگاه سیاست‌خارجی در دوره قبلی بودند، به‌علت عدم‌شناخت‌شان از حوزه روابط بین‌الملل، عدم‌شناخت دقیق‌شان از دیپلماسی که فقط ادعا داشتند که آنها بلدند، ادعا کردند که میدان از دیپلماسی جداست. اتفاقا اولین اصل در حوزه دیپلماسی و ارتقا، فن مذاکراتی و فن دیپلماسی در مذاکرات و امتیازگرفتن، افزایش توانمندی نظامی و قدرت نظامی در حوزه‌های راهبردی است. یکی از حوزه‌های راهبردی، همین حوزه حضور در اقیانوس‌های دور، آب‌های دور است. من امیدوارم که مسیر جمهوری اسلامی ایران به‌سمتی برود که از منظر حقوق بین‌الملل، چون خط جنوبی ما یک مسیر مستقیمی دارد که هیچ حائلی ندارد و کنار دریای عمان هیچ حائلی به هیچ کشوری ندارد، به‌صورت مستقیم یک خط مستقیم دریایی ایجاد شود که ما بتوانیم به قطب جنوب برویم. یعنی حقوق بین‌الملل هم این مولفه را ایجاد کرده تا کشورهایی که چنین ویژگی مرزی دریایی دارند، می‌توانند از بخش جنوبگان زمین استفاده کنند. من امیدوارم که گام بعدی جمهوری اسلامی ایران در حوزه راهبردی این باشد که در مسیر ورود به قطب جنوب هم حرکت کند، چون یک مولفه فوق‌العاده راهبردی است. نیروی دریایی جمهوری اسلامی ایران الان به این مولفه ویژه که وارد اقیانوس‌پیمایی و حوزه راهبردی می‌شود رسیده و این مساله، یک برگ برنده و یک قدرت ویژه‌تری به دستگاه دیپلماسی، به منافع ملی و به نظام بین‌الملل ما داده است. وقتی ناوگروه ما درحال حرکت از اقیانوس اطلس به‌سمت دریای بالتیک بود، در محدوده ورودی‌اش به محدوده دریای بالتیک، توسط ناوهای نیروهای دریایی پیمان آتلانتیک شمالی رصد می‌شد و آنها کاملا مضطربانه داشتند ناوگروه ما را رصد می‌کردند. حتی بعضی از آنها و عناصر وابسته‌شان می‌گفتند ایرانی‌ها نمی‌توانند موفق شوند. حتی من مطلع هستم که بخش عمده‌ای از مسیر نیروی دریایی ما، بدون پهلو گرفتن انجام شده است و این از نظر استراتژیک فوق‌العاده است که شما با کمترین پهلوگیری مسیرتان را بپیمایید. الان جمهوری اسلامی ایران، بعد از تجربه موفقی که نیروهای دریایی سپاه و ارتش ما در مبارزه با تروریسم دریایی و برهم‌زنندگان امنیت دریایی داشته‌اند و می‌دانید که بخش عمده‌ای از کشتی‌های تجاری را ناوگروه‌های ارتش و سپاه ما در منطقه نجات داده‌اند، وارد فصل جدید و نوینی شده‌ که من هم به همه ملت عزیز ایران و هم به نیروهای مسلح‌مان تبریک می‌گویم و امیدوارم طبق فرمایشی که رهبری داشتند، این مسیر ادامه پیدا کند.

حضور ناوگروه نیروی دریایی ایران در رزمایش سن‌پترزبورگ روسیه را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

حضور ما در رزمایشی که در سن‌پترزبورگ به‌مناسبت روز نیروی دریایی فدراسیون روسیه صورت گرفت، ناوگروه جمهوری اسلامی ایران در کنار مدرن‌ترین و پیشرفته‌ترین ناوگروه بین‌المللی نظام بین‌الملل فدراسیون روسیه قرار گرفت و ارتش جمهوری اسلامی ایران در کنار ارتش روسیه، در یک رزمایش ویژه در سن‌پترزبورگ حضور پیدا کرد. این هم نشان‌دهنده افزایش وزن و توان نظامی جمهوری اسلامی ایران است که به چنین برنامه و رزمایش و مانور بسیار مهمی در سن‌پترزبورگ دعوت شد و مولفه ویژه دیگر این ماجرا این بود که در این مانور هیچ کشور اروپایی‌ای شرکت نکرده بود، چون روس‌ها آنها را دعوت نکرده بودند. به‌خاطر مباحثی که در حوزه اوکراین پیش آمده بود و همچنین به‌علت تنشی که دارند و با وجود تمایلی که اروپایی‌ها داشتند، خصوصا بریتانیایی‌ها و فرانسوی‌ها علاقه‌مند بودند، روس‌ها آنها را دعوت نکردند و جای خالی آنها را ایران پر کرد. در آن مراسم پوتین یک سخنرانی کرد و در آن سخنرانی گفت ما و متحدان ما، درمقابل هر نوع دست‌اندازی و برهم‌زدن امنیت بین‌الملل توسط گروه‌های یکجانبه‌گرا، می‌ایستیم. این جملات، گفتمان جدیدی است که روسیه به‌کار می‌برد و چندین‌مرتبه است که پوتین با این واژه‌‌ها صحبت می‌کند. حضور جمهوری اسلامی ایران در کنار فدراسیون روسیه در آن مانور، نشان‌دهنده این بود که ایران با روس‌ها وارد یک ائتلاف راهبردی در حوزه نظامی ‌شده است. من این خبر را هم بدهم، تا قبل از پایان امسال میلادی، یک رزمایش مهم بین نیروهای دریایی جمهوری اسلامی ایران، فدراسیون روسیه و چین قرار است در دریای عمان و خلیج‌فارس هم رخ دهد.  اینکه ما، چین و روسیه به‌عنوان یک مثلث جدید، در خلیج‌فارس حضور پیدا کرده و رزمایش‌هایی برگزار کنیم، این پیام را به کشورهای بیگانه‌ای که در خلیج‌فارس حضور پیدا کرده و در مسیر ناامن‌کردن خلیج‌فارس قرار دارند، مخابره می‌کند که ایران، روسیه و چین به‌عنوان یک ائتلاف جدید نظامی و یک ائتلاف نوظهور در نظام بین‌الملل دربرابر یکجانبه‌گرایی آمریکا ایستاده‌اند، در حوزه نظامی هم مسیر خودشان را تقویت کردند. با توجه به اینکه به احتمال زیاد، در 27 شهریورماه که قرار است اجلاس کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای در دوشنبه، پایتخت تاجیکستان برقرار شود و با حمایت‌های ویژه‌ای که دولت فدراسیون روسیه انجام داده و موانعی که پیش‌تر در مسیر سیاسی آن برای ایران وجود داشت، لغو شده و با توجه به اینکه حضور ایران در شانگهای به‌نفع همه اعضای شانگهای است، ما به‌زودی عضو دائم سازمان شانگهای می‌شویم و یکی از مولفه‌های سازمان شانگهای در کنار مباحث اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی‌اش، بحث نظامی و پیمان نظامی است. افزایش و ارتقای توان نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران، خصوصا در حوزه‌های راهبردی، می‌تواند پیمان‌های نظامی جدیدی برای جمهوری اسلامی ایران ایجاد کند و یک فصل جدیدی برای ما به‌وجود آورد که همه این افزایش توان‌ها با قدرت چانه‌زنی و افزایش توان دیپلماتیک ما هم ارتباط مستقیمی دارد.

در همین رابطه مطالب زیر را بخوانید: