زهرا رمضانی، روزنامه‌نگار: شاید مقصر اصلی پایین بودن تعداد پارساهای تقاضامحور، دانشگاه‌ها شناخته شوند. مراکزی که تا حدی دست استادان را برای گرفتن پایان‌نامه‌های تقاضامحور می‌بندند و مشوق‌های اعمالی آنها هم نمی‌تواند انگیزه لازم را برای این قشر ایجاد کند. محمد رحیمیان، معاون پژوهشی دانشگاه تهران در این‌باره گفت: «اطلاعاتی که در ایرانداک آمده تنها مختص پایان‌نامه‌هایی است که به ثبت رسیده‌اند، درحالی‌که بخشی از پارساهای تولیدی اصلا به ثبت نمی‌رسند؛ البته چندسالی است که ثبت پایان‌نامه‌ها اجباری شده و شاید بتوان در چند سال آینده گفت دیگر چنین آمارهایی دقیق هستند. مساله دوم این است که پایان‌نامه‌های تقاضامحور حامی مالی دارند، یعنی هزینه‌های مربوط به تهیه مواد اولیه را تامین کرده و حتی امکان دارد به دانشجویانی که در پروژه همکاری می‌کنند، حقوق هم بپردازند.»
معاونت‌های پژوهشی باید نقش اصلی را ایفا کنند
او ادامه داد: «قطعا هرچه دانشگاه‌ها ارتباط بیشتری با وزارتخانه‌ها، بخش خصوصی و سازمان‌های مختلف داشته باشد، به همان مراتب می‌تواند نیازهای آنها را بیش از پیش احصا و رفع آنها را به استادان خود واگذار کند؛ البته این کار سختی به شمار می‌رود و معاونت‌های پژوهشی باید در وهله اول با گروه‌های آموزشی ارتباط گرفته، توانمندی استادان را شناسایی و آنها را به سازمان‌های مختلف منتقل کنند. درحقیقت معاونت‌ها باید نقش پل ارتباطی را بین تخصصی که در دانشگاه‌ها وجود دارد با نیازی که در خارج از دانشگاه‌ها برقرار است، ایجاد کنند.»
معاون پژوهشی دانشگاه تهران اظهار داشت: «براساس آمار ایرانداک سال‌به‌سال میزان پارساهای تقاضامحور افزایش پیدا کرده و معتقدم اگر روند ثبت پایان‌نامه‌ها به‌طور کامل انجام شده بود، این میزان کمی هم افزایش پیدا می‌کند و آمار فعلی چندان واقعی نیست. نکته اساسی این است که برای تقاضامحور کردن پایان‌نامه‌ها باید دست به یک ساماندهی کلی بزنیم و درغیر این‌صورت، همه اقداماتی که در این زمینه صورت می‌گیرد، خیلی قابل‌توجه نخواهد بود.»
شفافیت مانع هدررفت پتانسیل موجود در دانشگاه‌ها خواهد شد
رحیمیان در توضیح بیشتر این مساله گفت: «باید یکی از صندوق‌هایی که امروز در این زمینه فعال هستند مانند صندوق حمایت از پژوهشگران، متکفل پایان‌نامه‌های کشور شود؛ تا از این طریق مسیر نگارش پایان‌نامه‌ها مشخص شود و با این کار دیگر هیچ دانشگاهی اجازه نداشته باشد خارج از آن، روی پایان‌نامه‌ای کار کند. البته باید هزینه‌های انجام هر پایان‌نامه هم مشخص شود. در اصل با شفاف بودن مسیر دیگر هیچ پتانسیل موجود در دانشگاه‌ها صرف کار بیهوده نمی‌شود. واقعیت این است که امروز آن‌طور که باید از ظرفیت دانشگاه‌ها برای حل مشکلات استفاده نمی‌شود.»
او خاطرنشان کرد: «قطعا در برخی حوزه‌ها مانند علوم انسانی وضعیت متفاوت است؛ چراکه شاید هیچ ارگان و فعال بخش خصوصی سراغ این پایان‌نامه‌ها نرود اما برخی وزارتخانه‌ها می‌توانند سراغ این حوزه بروند. این‌طور نیست که بگوییم حتما باید بخش خصوصی و سازمان‌هایی که با بخش صنعت در ارتباط هستند، سفارش‌دهنده پایان‌نامه‌ها باشند.»