ندا اظهری، مترجم: سال‌هاست محققان و دانشمندان به‌دنبال راه‌چاره‌ای برای درمان سرطان هستند و در این مسیر به این نظریه رسیدند که می‌توانند واکسنی را برای جلوگیری از ابتلا به این بیماری مهلک تولید کنند. تولید واکسن برای مقابله با ویروس پاپیلومای انسانی و هپاتیت C ازجمله موفقیت‌های بزرگی بود که در سال‌های اخیر توانسته جان شمار زیادی از مردم جهان را از مرگ نجات دهد. فرآیند واکسن‌سازی بسیار پیچیده و زمان‌بر است اما تولید واکسن کرونا در مدت زمانی نسبتا کوتاه در مقایسه با مدت زمان ساخت دیگر واکسن‌ها، این امید را در دل محققان روشن کرد که شاید بتوان در مدت زمان کوتاه‌تری هم موفق به تولید واکسن سرطان برای نجات جان افراد در معرض خطر این بیماری شد.
امید به ساخت واکسن سرطان در مدتی کوتاه
با توجه به تولید واکسن‌های مادرنا، فایزر، آکسفورد- آسترازنکا طی چندماه، برخلاف فرآیند چندساله‌ای که معمولا برای تولید واکسن صرف می‌شد، برخی پژوهشگران اعلام کرده‌اند که شاید بتوان چنین تجربه مشابهی را برای تولید واکسن برای بیماری‌های سرطان داشت تا بتوان در مدتی کوتاه‌تر مداخلاتی تاثیرگذار را انجام داد. کریستین هلین، رئیس جدید موسسه تحقیقات سرطان در انگلیس، دوران همه‌گیری را تجربه‌ای برای محققان جهان به‌ویژه محققان فعال در عرضه واکسن‌سازی برای سرطان عنوان کرد. اما با توجه به تفاوت سرطان با بیماری کووید، او معتقد است که شاید نتوان پیروزی‌هایی را که محققان در مدت زمانی کوتاه‌تر در رابطه با کرونا به‌دست آوردند، دوباره تکرار کرد. تفاوتی که بین این بیماری ویروسی و سرطان وجود دارد، این است که کووید یک بیماری با ژنومی کاملا شناخته‌شده است، درمقابل سرطان بسیار پیچیده‌تر از آن است که بیش از 400 نوع دارد که به درمان نیاز دارند. البته او بر این باور است که با توجه به تفاوت کارها و اقداماتی که درحوزه سرطان انجام می‌شود، این پژوهش‌ها به سرمایه‌های بیشتری نیاز دارند و مستلزم سرمایه‌گذاری‌های سنگین در پژوهش‌های سرطان در آمریکاست. اما درحال‌حاضر، محدودیت‌هایی در استفاده از این سرمایه‌گذاری‌ها وجود دارد که سرعت کار دانشمندان را در فرآیند تولید واکسن کاهش می‌دهد.
انواع واکسن‌های سرطان
به‌طورکلی واکسن‌های سرطان درحال‌حاضر در چند نوع تولیدشده و مورد استفاده قرار می‌گیرند که معمول‌ترین آنها، واکسن‌های پیشگیرانه مانند واکسن ویروس پاپیلومای انسانی است که عامل بروز سرطان گردن دهانه رحم به‌شمار می‌رود. واکسیناسیون کودکان و افراد بالغ تا سنی خاص می‌تواند از ابتلای آنها به این ویروس جلوگیری کند. نوع دیگری از واکسن‌های پیشگیرانه هم برای افرادی کاربرد دارد که مبتلا به هپاتیت B بوده و در معرض سرطان کبد قرار دارند و با تزریق این واکسن، خطر ابتلا به سرطان کبد در آنها کاهش می‌یابد. واکسن‌های درمانی هم بعد از تزریق در بدن، سیستم ایمنی را علیه سلول‌های سرطانی مجهز می‌کند و به‌جای پیشگیری از بروز بیماری، به مقابله با آن می‌پردازد.
چیزی از ارزش کار محققان کم نمی‌شود
به گزارش تایم، این محقق دانمارکی که 15 سالی است در آمریکا زندگی می‌کند، مدیر سرمایه‌گذار مرکز نوآوری و بیوتکنولوژی دانشگاه کپنهاگن است و پیش‌از این در مرکز تحقیقات «اسلون کترینگ» نیویورک فعالیت می‌کرد و به‌تازگی به مرکز تحقیقات انگلیس منتقل شده است. درحال‌حاضر در این مرکز 26 گروه تحقیقاتی مستقر روی پروژه سرطان تحقیق و مطالعه می‌کنند و تجربه مواجهه با همه‌گیری کرونا درس‌های زیادی برای این گروه‌ها به‌دنبال داشت که می‌توانند از آنها در مسیر واکسن‌سازی برای سرطان استفاده کنند. هلین می‌گوید: «این نشان می‌دهد که تحقیقات بنیادی تا چه اندازه حائز اهمیت است؛ درواقع این تحقیقات که طی سال‌های متمادی توسعه‌یافته، محققانی را که روی کروناویروس فعالیت نمی‌کردند، متوجه این مساله کرد که این پژوهش‌ها اهمیت بالایی دارند و می‌توان درزمینه سرطان هم از مسیری مشابه و از فناوری‌های جدید حوزه‌های دیگر برای رسیدن به مقصد استفاده کرد. تحقیقات بیولوژیکی بنیادی هم تفاوت چندانی با سایر پژوهش‌ها ندارد و دانشمندان فعال در حوزه سرطان و بیماری‌های مختلف می‌توانند فناوری‌های متفاوتی را برای آزمایش و درمان سرطان ایجاد کنند. موفقیت شوکه‌کننده تحقیقات واکسن در سال گذشته روی ویروس کرونا نیز نباید گام‌های بلندی را که تحقیقات سرطان در سال‌های اخیر برداشته، زیرسوال ببرد و این باعث نمی‌شود که فعالیت‌های محققان درزمینه تولید واکسن سرطان نادیده گرفته شود.
فعالیت قدرتمند مراکز تحقیقاتی
به گفته او، دانشمندان طی 20 سال گذشته در تحقیقات سرطان به موفقیت‌های زیادی دست‌یافته‌اند و تاکنون تلاش‌های زیادی در این مرکز تحقیقات سرطان و دیگر مراکز سرطان در دنیا برای مبارزه با سرطان انجام‌شده و پژوهشگران این مرکز از تحقیقات بنیادی گرفته تا تست داروها در آزمایش‌های بالینی در ارتباط با بیمارستان رویال مارسدن، در چلسی انجام داده‌اند. اینجاست که به‌خوبی می‌توان تاثیر علم و درمان‌های کشف‌شده را روی زندگی مردم مشاهده کرد و هلین کلیدهایی را برای تسهیل روند تحقیقاتی قدرتمند درزمینه سرطان در دست دارد. او امیدوار است که بتواند فعالیت گروه تحقیقاتی خود را هم با تکیه‌بر فعالی آزمایشگاه‌هایی در نیویورک و کپنهاگن در این مرکز تحقیقات سرطان آغاز کند. تصدی او در مرکز تحقیقات انگلیس در لندن درحالی آغاز می‌شود که تحقیقات سرطان در این کشور با چالش‌هایی عمده روبه‌رو است که یکی از آنها مساله برگزیت و مشکل دیگر، جذب دانشمندان اروپایی در سطح جهانی به انگلیس و بحران تامین مالی ناشی از همه‌گیری و رکود اقتصادی در این کشور است. تحقیقات سرطان انگلیس سال گذشته اعلام کرد که تا سال 2024، سالانه 150 میلیون پوند کمتر از آنچه در ابتدا برنامه‌ریزی‌شده بود، صرف تحقیقات در این حوزه خواهد شد؛ با وجود این بعید به‌نظر می‌رسد که جمع‌آوری کمک‌های مالی تا سال 2023 بتواند به قبل از همه‌گیری برسد. این کاهش حجم کمک‌های مالی می‌تواند به‌طور چشمگیری بر فعالیت‌های تحقیقاتی و پژوهش‌های موسسه تحقیقات سرطان انگلیس اثر منفی بگذارد. این مرکز در کسب یک‌چهارم یا 28 درصد از درآمد 132 میلیون پوندی خود در سال‌های 2019 تا 2020 به خیریه‌های تحقیقاتی متکی بود. مرکز تحقیقات سرطان انگلیس درحال‌حاضر بزرگ‌ترین اهداکننده خیریه به‌شمار می‌رود. به‌طورکلی، هلین معتقد است که مرکز تحقیقات سرطان انگلیس و دیگر موسسات خیریه، هزینه پروژه‌های متعددی را در تحقیقات بنیادی تامین کرده‌اند و همین‌طور که این مراکز روبه‌جلو حرکت می‌کنند، اما تامین هزینه‌ها و اعطای کمک‌هزینه‌ها خیلی هم زیاد نیست و این مساله می‌تواند نگران‌کننده باشد. درمورد برگزیت، حتی اگر دانشجویان اتحادیه اروپا که ممکن است از طریق طرح اراسموس به انگلیس آمده باشند، دیگر قادر نخواهند بود، این کار را انجام دهند، دانشجویان دکتری و فارغ‌التحصیلان همچنان از مزایای دانشگاه‌های انگلیس بهره‌مند می‌شوند. علم انگلیس در طول سالیان متمادی یکی از قوی‌ترین حوزه‌های علمی در اروپا بوده است. درواقع انگلیس به‌لحاظ علمی و سلطه علم بر زندگی، کشور موفقی به‌شمار می‌رود.
«بیونتک»، پیشگام در تولید واکسن سرطان
در اوایل سال 2021 میلادی بود که مقامات کمپانی بیونتک اعلام کردند که واکسن تولیدشده در این شرکت که در آن از فناوری mRNA استفاده‌شده، در آمریکا آماده شده و می‌توان از آن برای درمان بیماری سرطان مورد استفاده قرار گیرد که میلیون‌ها نفر را در دنیا درگیر کرده است. این فناوری از دهه 1990 میلادی در دست تولید بود اما تا سال جاری به‌طور گسترده مورد استفاده قرار نمی‌گرفت. درواقع تزریق این واکسن به بدن دستور ساخت پروتئین‌هایی را می‌دهد که به جنگ با ویروسی خاص می‌رود. جولی رزنبرگ، رئیس توسعه جهانی کلینیکی کارخانه OncoPep می‌گوید: «از همین اصل می‌توان برای کمک به بیماران دچار نقص سیستم ایمنی برای حمله به تومور استفاده کرد. این شرکت بیوتکنولوژی روی تولید درمان‌های ایمنی هدفمند متمرکز است و درحال‌حاضر این تمرکز را روی تولید واکسن سرطان PVX-410 گذشته که مطالعاتی روی بیماران مبتلابه «میلوما» و سرطان سینه انجام‌گرفته است.»
به گزارش nature، پیش از بروز همه‌گیری کرونا، شرکت بیونتک کاندیدای اصلی فاز دوم تولید واکسن سرطان در دنیا بود. درحال‌حاضر انتظار می‌رود درآمد سال 2021 این شرکت از فروش واکسن کووید- 19 به 12.4 میلیارد یورو برسد. درنتیجه محققان و سرمایه‌گذاران همچنان باقدرت روی بسترهای mRNA فعالیت می‌کنند. این فرصت مجالی را برای تجدیدنظر در روش توسعه بیونتک در اولویت اول آن یعنی تولید واکسن‌های سطران مبتنی بر mRNA فراهم کرد. به‌رغم اینکه امیدهای زیادی وجود دارد که واکسن‌های تولیدشده برای سرطان باعث شود سیستم ایمنی، سلول‌های سرطانی را شناسایی کند اما تاکنون به‌لحاظ بالینی موفقیت چندانی نداشته است. اکنون بعد از تجربه موفقی که محققان درزمینه دستاوردهای کووید- 19 به‌دست آورده‌اند، بیونتک می‌تواند اقدامات جسورانه‌تری را درزمینه دستیابی به موفقیت‌های بیشتر به‌دست آورد.
رشد بازار تحقیقات سرطان
به گزارش marketwatch، بازار واکسن‌های سرطان در سال 2020 درآمد 4 میلیون و 825 هزار دلاری داشته و انتظار می‌رود با ادامه همین روند تحقیقاتی، تا سال 2027، این درآمد به بیش از 7 میلیون دلار برسد که حدود 12.6 درصد رشد را طی این سال‌ها نشان می‌دهد. به‌دلیل شیوع ناگهانی کووید- 19، بازار واکسن‌های سرطان از نظر رشد با شکست قابل‌توجهی روبه‌رو شد. با افزایش موارد ابتلا به کرونا در سطح جهان، سیستم مراقبت‌های بهداشتی روی این بیماری متمرکز شد و تمام اقدامات پزشکی درزمینه پیشگیری، تشخیص و درمان بیماری‌های مزمن شامل سرطان با وقفه مواجه شد. بنابراین درحال‌حاضر پیش‌بینی می‌شود که این روند نزولی، روی بازار واکسن سرطان هم تاثیر منفی بگذارد. با وجود این در سال‌های آینده انتظار می‌رود بازار به‌دلیل کاهش محدودیت‌ها و بازگشت فعالیت‌های تحقیق و توسعه و آزمایش‌های بالینی مرتبط به واکسن‌های سرطان شتاب خود را افزایش دهد. با وجود اینکه واکسن‌های سرطان نقشی پیشگیرانه و درمانی دارند، به‌عنوان روش‌هایی جدید درمانی هنوز اقبال چندانی در مقایسه با داروهای جایگزین پیدا نکرده‌اند. با افزایش تعداد مبتلایان به سرطان در دنیا، شاهد توسعه هرچه بیشتر تولید واکسن‌های سرطان هستیم. شرکت Sanofi در سال 2019 حدود 80 میلیون یورو در شرکت آلمانی بینوتک به‌منظور توسعه واکسن سرطان mRNA برای درمان تومورهای جامد سرطانی سرمایه‌گذاری کرد.
علاوه‌بر این، واکسن نوترکیب، واکسنی است که با فناوری نوترکیب DNA تولید می شود. محققان در این روش، DNA را در آنتی ژن کدگذاری می‌کنند که واکنش ایمنی را در سلول های بدن پستانداران تحریک کرده و آنتی‌ژن را در این سلول‌ها بیان و سپس از آنها پاک می‌کند. ویروس‌های مختلفی برای بیان آنتی ژن‌های مرتبط با تومور برای تزریق عضلانی یا زیرجلدی اصلاح ژنتیکی شده‌اند. مطالعات متعددی در زمینه واکسن های نوترکیب سرطانی ویروسی درحال انجام است که ممکن است در آینده نتایج مثبتی در زمینه واکسیناسیون به همراه داشته باشد و انتظار می‌رود این روند به رشد بازار واکسن کمک کند. به گزارش موسسه ملی سرطان آمریکا، هزینه‌های این کشور روی حوزه سرطان در سال 2020 حدود 156 میلیارد دلار بوده است.
به گزارش تایم، موسسه تحقیقات سرطان انگلیس و کالج سلطنتی لندن در قالب یک مرکز واحد که با هزینه 13 میلیون پوندی تاسیس شده، تلاش کرده‌اند روند تحقیقات روی تولید واکسن سرطان را متحول کنند. در این مرکز از مفاهیم فیزیک و هوش مصنوعی استفاده می‌شود. ایده‌ای که در پس این مرکز نهفته بود، ادغام دانش، شیوه‌ها و تخصص از حوزه‌های علمی مختلف شامل فیزیک، علم داده، هوش مصنوعی، مهندسی، علم بیولوژی و پزشکی است. محققان فعال در این مرکز با این امید فعالیت خود را درحوزه تحقیقات سرطان آغاز کردند که بتوانند از این حوزه‌های مختلف برای سرعت بخشیدن به کشف و نوآوری در این زمینه و خلق درمان‌ها و فناوری‌های جدید برای کمک به درمان مبتلایان به سرطان استفاده کنند. چالش‌های بزرگی پیش‌روی تحقیقات سرطان وجود دارد که از جراحی گرفته تا استفاده از هوش مصنوعی برای تشخیص زودهنگام سرطان را دربرمی‌گیرد.