فرهیختگان: به نظر می‌رسد در حسن روحانی، رئیس‌جمهور یک دگردیسی شکل گرفته باشد. او درحالی در 3 سال گذشته همه ناکامی‌هایش را به تحریم‌ها پیوند زده که 8 سال پیش معتقد بود «همه ضعف‌ها و ناکارآمدی‌ها را نمی‌توان پای تحریم نوشت.» او در آن سال‌ها حتی کاهش ارزش پول ملی را نیز ناشی از «سوءمدیریت دولت» وقت می‌دانست اما اکنون و در آخرین روزهای عمر دولتش، هم حاضر نیست از سوءمدیریت دولت در شکل‌گیری وضعیت فعلی و همچنان از تحریم‌ها سخن بگوید. اگرچه دقایقی پس از اینکه دونالد ترامپ در اردیبهشت‌ماه سال 97 از برجام خارج شد، حسن روحانی از «خارج شدن یک موجود مزاحم از برجام» ابراز خوشحالی کرد اما کمی بعد و به‌ویژه پس از سال 98، او موی هر بحرانی را به ترامپ و خروجش از برجام گره می‌زد و به مردم برای «لعنت» فرستادن، آدرس کاخ سفید را می‌داد. تا چندی پس از خروج ترامپ از کاخ سفید، در ذهن روحانی، در بر همان پاشنه سابق می‌چرخید و مسبب تمام مشکلات، ترامپ بود اما در چند هفته گذشته، حسن روحانی یک مقصر جدید برای وضعیتی که رقم زده، پیدا کرده است. او این بار انگشت اتهامش را به سمت «مجلس شورای اسلامی» نشانه گرفته و تلاش می‌کند قوه مقننه را مسئول باقی ماندن تحریم‌ها جلوه دهد. او نخستین بار در 23 تیرماه به‌صورت غیرمستقیم به این موضوع اشاره کرد ولی نامی از مجلس به میان نیاورد و گفت: «‌چنانچه اصل 60 قانون اساسی حاکم بود و لطمه نمی‌خورد که در اوایل آذرماه لطمه خورد، در اسفند تحریم برداشته می‌شد و امروز شرایط دیگری در کشور حاکم بود.» اشاره روحانی به قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از حقوق ملت ایران بود که در آذرماه سال 99 پس از ترور شهید فخری‌زاده در مجلس تصویب شد.  دیروز در کمتر از 10 روز به پایان دولت حسن روحانی، او در شصت‌ویکمین مجمع سالانه بانک مرکزی به‌صورت صریح‌تر دراین‌باره سخن گفت. روحانی گفت: «اگر دست‌وپای ما را نمی‌بستند قطعا در پایان سال 99 می‌توانستیم در روند مذاکرات، تحریم را برداریم.» او همچون اظهارنظر پیشینش، بدون اشاره به اختلافات باقی‌مانده بین ایران و آمریکا در رفع چندصد تحریم، به اسناد توافق بین ایران و 1+5 در وین اشاره کرد و گفت: «مشخص است که آنها و ما حاضر بودیم اقداماتی انجام دهیم اما مصوبه‌ای که در مجلس گذرانده شد نگذاشت ما کار خود را انجام دهیم.» روحانی تنها به مجلس اکتفا نکرده و مجمع تشخیص مصلحت نظام را نیز مقصر وضع موجود معرفی کرده است. او گفته «اقدام دوم در زمینه اف‌آی‌تی‌اف بود که مشکل بزرگی ایجاد کرد. در این زمینه دولت و وزارت اقتصاد کار خود را انجام داده بود و مجلس و شورای نگهبان نیز کمک کرده بودند اما یک جای دیگری برای ما مشکل درست کرد و هنوز هم مشکل ادامه دارد.» به گفته روحانی «اگر همه تحریم‌ها هم برداشته شود ولی مشکل اف‌آی‌تی‌اف حل نشود باز هم در فعالیت‌های بانکی با بانک‌های دنیا روند عادی نخواهیم داشت.» او البته اشاره‌ای هم به ترامپ کرد و گفت: «برخی از امور ازجمله جنگ اقتصادی هم مربوط به دولت نیست و ناشی از اقدام یک نادانی است که از برجام خارج شد و تحریم را بر کشورمان تحمیل کرد.» حسن روحانی این اظهارات را در آخرین روزهای حضورش در قدرت بیان کرده است. این اظهارات نشان می‌دهد او تمایلی به پذیرش نقشش در وضعیت امروز ندارد. او در هیچ مقطعی از 8 سال گذشته حاضر به پذیرش تبعاتی که بر کشور تحمیل کرده، نبوده است. روحانی و دولتش تا پیش از خروج آمریکا از برجام، منشأ تمام مشکلات را «دولت قبل» می‌خواندند. پس از اینکه آمریکا از برجام خارج شد و تحریم‌ها بازگشتند، او در کنار دولت سابق، دونالد ترامپ و نه آمریکا را مقصر وضع موجود می‌خواند و از مردم می‌خواست که اگر لعن و نفرینی دارند به کاخ سفید بفرستند. حالا که ترامپ از کاخ سفید خارج شده، او انگشت اتهام را به سوی مجلس و مجمع تشخیص مصلحت نظام نشانه رفته است.  اگرچه کسی نمی‌تواند اثر تحریم‌ها بر اقتصاد ایران را کتمان کند اما حسن روحانی 8 سال قبل و پیش از اینکه قدرت را در ایران به دست گیرد، تحریم‌ها را آنقدر که امروز از آن می‌گوید، مهم نمی‌دانست و از سوءمدیریت دولت گلایه می‌کرد. او سال 92 صراحتا عنوان کرده بود: «اگرچه تورم و تحریم با هم در ارتباطند اما اگر تحریم هم نمی‌بود ما تورم را داشتیم. الآن دولت نقدینگی را به ۷ برابر افزایش داده است. وقتی نقدینگی زیاد باشد، گرانی هم خواهد بود. این کاهش ارزش پول ملی هم به معنای تورم جدید است.» روحانی علت نزول رشد اقتصادی کشور در دولت دهم را ناشی از مدیریت داخلی می‌دانست. او می‌گفت: «رشد اقتصادی ایران در شرایط امروز یا صفر یا زیر صفر است، درحالی‌که ما هیچ‌گاه چنین شرایطی را نداشتیم و از این رو به نظر می‌رسد مشکل از مدیریت داخلی است؛ البته بخشی از مشکلات به تحریم‌های بین‌المللی برمی‌گردد، اما این موضوع هم به مدیریت داخلی کشور برمی‌گردد؛ چراکه یک مدیریت خوب می‌توانست جلوی تحریم‌ها را گرفته یا حداقل این تحریم‌ها را تقلیل کند.» دولت روحانی هفته دیگر برای همیشه به پایان می‌رسد. او سال 92 از رفع تحریم‌ها و درآمدهای سرشاری گفت تا مردم دیگر به یارانه نیاز نداشته باشند اما اکنون با 800 تحریم اضافه و با اقتصادی در آستانه فروپاشی و یک یارانه جدید، درحال جمع کردن وسایلش از پاستور است.

در همین رابطه مطلب زیر را بخوانید:

در دولت روحانی، منافع ملی، ذیل منافع جناحی دیده شد (لینک)