مرتضی عبدالحسینی، روزنامه نگار: اقتصاد ایران در سال‌های اخیر حال و روز خوبی نداشته و نه‌تنها بیماری‌های قبلی درمان نشده بلکه ریشه دوانده و مزمن‌تر از گذشته به نظر می‌آید. این دلیل اصلی محصوربودن صحبت‌ها، شعار‌ها و مناظرات نامزد‌های ریاست‌جمهوری به اقتصاد و عوامل مربوط به آن بود که همه آنها به‌طور دست‌جمعی چالش‌های پیش‌روی دولت سیدابراهیم رئیسی است. در واقع اقتصاد و بهبود ثبات آن نان شبی است که برای دولت، مردم و حکمرانی کشور از همه‌چیز واجب‌تر و دیگر کار از تعارف و تعلل گذشته است. احساس بدی بود ثبات نداشتن، نه در بازار و نه در افرادی که در راس دولت بودند. یادمان باشد روحانی آمد تا سکون بیاورد و آرامشی محقق کند که از حق نگذریم در دولت اول خود موفقیت نسبی داشت اما درنهایت آرامش جای خود را به تلاطم واگذار کرد. تلاطم افسارگسیخته‌ای بازار، هر بازاری که فکرش را کنید؛ از بازار ارز گرفته که دلالان دلار 4200تومانی فاتحه اقتصاد مملکت را خواندند تا بازار سهامی که کاتالیزوری برای درآمد دولت و تبخیر سرمایه‌های مردم بود. امروز خریدن، منفعت داشت و دارد به فردا خریدن، قیمت‌ها هر روز بیشتر از روز قبل بود و می‌شود و این بی‌ثباتی به دم‌دستی‌ترین بازار‌های مصرفی مردم؛ لبنیات، میوه، گوشت، مرغ و... نیز سرایت کرده است. خلاصه اینکه شرایط اقتصادی علائم بروز بیماری‌های مختلف را نشان می‌دهد؛ سرگیجه‌های اقتصادی، گرفتگی تولید و تب تند تورم برای جمهوری اسلامی ایران حادث شده است. بروز این علائم مستقلا سابقه‌دار است، اما تقاطع این امراض پدیده جدیدی است که اسباب زحمت طبیبان خواهد شد.
وزیر اقتصاد، رئیس سازمان برنامه و بودجه، رئیس بانک مرکزی، وزیر صمت و... همگی حکم طبیب این اقتصاد بیمار را خواهند داشت که ترکیب جدید آنها نهایتا تا یک ماه دیگر اعلام خواهد شد. حال و روز اقتصاد ایران به اهمیت انتخاب این نفرات افزوده است، به‌طوری که چوب‌خط اشتباه‌ها، درمان‌های یک‌شبه و مسکن‌های دوره‌ای گذشته و ممکن است فقط یک تصمیم اشتباه برای ازدست‌رفتن اقتصاد کشور کافی باشد. می‌گویند در دوران خفای مرض، تشخیص را اطبای زبردست توانایند و درمان را تازه‌طبیبان و در دوران ظهور مرض، تشخیص را تازه‌طبیبان توانایند و درمان را کهنه‌طبیبان. امید آنکه اولیای دم اجازه جراحی بدهند و کالبد اقتصاد ایران را به دست طبیبان اهل بسپارند.
«فرهیختگان» در ادامه ویژگی‌ها و توانمندی‌های طبیبان آینده اقتصاد ایران را به بحث و بررسی گذاشته و با سه اقتصاددان درمورد تیم اقتصادی دولت آینده گفت‌وگو کرده است. این موضوع از آن جهت اهمیت دارد که دوران ریاست‌جمهوری حسن روحانی در ۱۲ مرداد ۱۴۰۰ به پایان خواهد رسید و رئیس‌جمهور منتخب یعنی سیدابراهیم رئیسی 22 روز دیگر مسئولیت ریاست‌جمهوری را عملا به‌عهده خواهد گرفت و وقت زیادی برای تعیین تیم مهم اقتصادی ایشان نمانده است. حسین درودیان، علی چشمی و وحید شقاقی‌شهری با دسته‌بندی‌های مختلف به این چند سوال پاسخ داده‌اند. تیم اقتصادی مطلوب باید چه ویژگی‌هایی داشته باشد؟ چه سیاست‌هایی اولویت آنها باشد و از چه سیاست‌هایی حذر کنند؟ چالش‌های سر راه این تیم کدامند و اولویت درمان با کدام؟ و... . درنهایت آنچه را که می‌توان به‌عنوان چکیده از این صحبت‌ها استخراج کرد پنج «باید» و پنج نبایدی است که تیم اقتصادی دولت آینده باید مدنظر قرار دهد.
«بایدها» عبارتند از؛ 1. شناسایی چالش‌ها و بیماری‌های اقتصاد ایران و اجماع روی آنها، 2. رسیدن به اسلوب پایداری در روابط خارجی و حفظ منافع کشور (مانند حصول درآمد ارزی) از این طریق، 3. رفع شکاف بزرگی که در بودجه دولت پدید آمده و چابک کردن دولت، 4. رویکردی نهادی و تاریخی به مسائل اقتصادی و 5. صرف‌نظر در بروکراسی ناکارآمد فعلی با هدف تقویت فضای بهبود کسب‌وکار.
نباید‌ها را هم می‌توان این‌گونه شمرد؛ 1. عینک‌های صرفا جناحی در انتخاب تیم اقتصادی، 2. تحلیل و نگاه به مسائل اقتصادی از زمینه‌های پارادایمی، 3. سیاست‌های تعدیلی و آزادسازی حامل‌های انرژی (پیش‌شرط‌هایی لازم دارند که در چنین وضعیتی این موارد اولویت اقتصاد ما نخواهند بود)، 4. ناهماهنگی و اختلاف بین اعضای اصلی تیم اقتصادی و 5. آزمون مجدد سیاست‌ها و تصمیمات آزمون شده.
در همین رابطه مطالب زیر را بخوانید:
ویژگی‌های تیم اقتصادی از نگاه وحید شقاقی‌شهری/ اجماع، هماهنگی قدرت جذب نخبگان و مردم (لینک)
علی چشمی: ویژگی تیم اقتصادی اندیشه، توانمندی و هماهنگی (لینک)
حسین درودیان: ارز؛ بودجه و بانک پیش‌نیاز ثبات اقتصادی (لینک)