به گزارش «فرهیختگان»: دانشگاه آزاد اسلامی به‌‌عنوان یکی از مجموعه‌های مهم جامعه آکادمیک کشور با طرح پایش قصد دارد نقش اثرگذاری در رسیدن به راهکارهای علمی و عملی برای رفع چالش‌های مختلف کشور داشته باشد. ازاین‌رو چالش‌های مختلف این حوزه را احصا کرده و رسیدن به راهکارها برای رفع هرکدام از آنها را به واحدهای مختلف سپرده است. دانشگاه آزاد اسلامی استان قزوین با چشم‌اندازی به آینده روی شهر هوشمند تمرکز کرده، واحد یادگار امام(ره) روی دیگر معضلات مرتبط با مدیریت شهری مانند حمل‌ونقل متمرکز شده و چالش‌های مربوط به آن را احصا کرده است. برنامه علمی «مسکن، آینده و محیط شهری» به واحد شیراز و «محیط‌زیست» نیز به دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران‌مرکز واگذار شده است. مباحثی که هرکدام می‌توانند نقش موثری در رفع چالش‌های مرتبط داشته باشند.
رئیس دبیرخانه علمی دانشگاه آزاد اسلامی استان قزوین:
چالش‌های رسیدن به شهر هوشمند احصا شده است
محمد نوروزی، رئیس دبیرخانه برنامه علمی این دانشگاه در گفت‌وگو با «فرهیختگان» گفت: «با توجه به اسناد بالادستی و نیازهای امروز کشورمان، مجموعه‌ای از نظام موضوعات و سیاستگذاری‌ها و البته راهکارها پیرامون تحقق شهر هوشمند احصا شده است. قطعا ما برای رسیدن به این مساله با چالش‌هایی همراه هستیم که طبق بررسی‌های صورت‌گرفته «ارتقای توانمندی شهروندان در به‌کارگیری فناوری‌های هوشمند» یکی از آنها محسوب می‌شود. ازاین‌رو باید بسترهای آموزش و به‌کارگیری فناوری را با محوریت ارتقای آموزش آنلاین هوشمند برای شهروندان و ظرفیت‌سازی توانمندی فناورانه شهروندان در شهر هوشمند دنبال کنیم.» او افزود: «حمل‌ونقل هوشمند و موثر برای افراد و کالاها هم دیگر چالش ما محسوب می‌شود که استفاده بهینه از منابع موجود و کاهش اثرات نامطلوب زیست‌محیطی صنعت حمل‌ونقل و زیرمجموعه‌های یکپارچه‌سازی اطلاعات و عملیات مربوط به حمل‌ونقل، شبکه‌های متصل خودروها، رانندگان و مسافران، کنترل هوشمند ترافیک هم ازجمله راهکارهای آن محسوب می‌شود. یکی دیگر از موضوعات کاهش زمان سفر است که برای این مهم هم بعد از بررسی‌ها به روان‌سازی جریان ترافیک و حمل‌ونقل با زیرمجموعه‌های هوشمندسازی سیستم حمل‌ونقل همگانی، آموزش شهروندان در استفاده از فناوری‌های نوین به‌منظور بهبود ترافیک شهری، ارائه روش‌های نوین حمل‌ونقل افراد و کالاها رسیدیم.» رئیس دبیرخانه برنامه علمی دانشگاه آزاد اسلامی استان قزوین گفت: «مدیریت و حکمروایی هوشمند هم دیگر چالش ما برای رسیدن به شهر هوشمند است که با توسعه زیرساخت اینترنت اشیا از طریق توسعه مشارکت عمومی در تصمیم‌گیری‌های کلان در شهر هوشمند و افزایش فرهنگ‌سازی استفاده از تکنولوژی اینترنت اشیا قابل رفع است. البته شهر هوشمند هم چالش محیط‌زیست را خواهد داشت که برای آن باید کیفیت محیط‌زیست شهری و زیرمجموعه‌های ظرفیت‌سازی برای هوشمندسازی پایش آب، هوا و خاک و فضای سبز شهری، به‌کارگیری فناوری‌های نوین و هوشمند برای جلوگیری از مصرف بی‌رویه آب و به‌کارگیری فناوری‌های نوین و هوشمند برای جلوگیری از مصرف بی‌رویه انرژی مدنظر قرار بگیرد.» نوروزی افزود: «چالش اقتصاد هوشمند هم آخرین چالشی است که احصا شده و برای رفع آن راهکارهایی ازجمله ارائه روش‌های جدید برای افزایش سوددهی در بخش‌های مختلف اقتصادی، ارائه روش‌های هوشمند نوآوری در بخش‌های اقتصادی و کاهش هزینه‌های تولید و نگهداری براساس فناوری‌های هوشمند هم تبیین شده است.» او خاطرنشان کرد: «البته هنوز برنامه علمی شهر هوشمند در سامانه پژوهشیار بارگذاری نشده اما پروپوزال‌های زیادی به‌صورت آزاد برای آن تعریف می‌شود و مشکلی از این بابت وجود ندارد. بااین‌حال یکی از راهکارهای مهم در راستای اجرای شهر هوشمند پیاده‌سازی زندگی هوشمند در داخل دانشگاه‌های کشور است. مساله‌ای که می‌تواند مشکلات پیاده‌سازی پروژه‌های شهر هوشمند را هم به حداقل رسانده و از طرف دیگر به نوعی باعث ایجاد ارتباط میان صنعت و دانشگاه‌ها در بخش‌های مختلف برای تحقق این مساله شود.»
عضو هیات‌علمی واحد رشت:
ارتباط مدیریت شهری با جامعه دانشگاهی به‌صورت جزیره‌ای دنبال می‌شود
رضا موسی‌زاده‌مقدم ، عضو هیات‌علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت با اشاره به نقش جامعه آکادمیک در مدیریت شهری، گفت: «مانند بسیاری از رشته‌های فنی‌ومهندسی، ارتباطی که باید بین دانشگاه و حوزه مدیریت شهری وجود داشته باشد، چندان ساختارمند نیست. البته ممکن است استادانی که در رشته‌های مرتبط با حوزه مدیریت شهری در دانشگاه‌ها فعال بوده و بسیاری از آنها در زمره مهندسان هستند، با سیستم‌های مدیریت شهری به‌صورت حقیقی ارتباط داشته باشند، اما از آنجا که ارتباط مستمری در این زمینه نداریم، نوع نگاه درستی هم نسبت به این مساله وجود ندارد. متاسفانه در این حوزه در بسیاری از موارد شاهد روابط شخصی برای ایجاد برخی ارتباط‌ها هستیم، ازاین‌رو می‌بینیم از زمانی که شوراهای شهری ایجاد شده هم تغییری در مدیریت شهری رخ نداده است.» او ادامه داد: «البته نمونه‌هایی هم داریم که به‌دلیل حضور افراد دلسوز در پست‌های مدیریتی، اتفاقات خوبی هم در فضاهای شهری رخ داده اما درمجموع ارتباط قانونی بین دانشگاه و مدیریت شهری وجود ندارد تا هر دو نهاد بتوانند به‌صورت منظم با یکدیگر فعالیت کنند. متاسفانه در بسیاری از شهرها می‌بینیم که چنین ارتباطی وجود ندارد و به همین دلیل چالش‌ها هم بستری برای رفع پیدا نمی‌کنند.» این عضو هیات‌علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت تصریح کرد: «جامعه دانشگاهی کشور می‌تواند درباره همه چالش‌های مدیریت شهری از آلودگی هوا گرفته تا ترافیک راهکارهای قابل اجرایی را ارائه کند. در واحد دانشگاهی درباره محیط‌زیست پایان‌نامه‌های مختلفی داشته و حتی در حوزه نمای ساختمان‌ها هم دانشجویان معماری هم ورود جدی داشته‌اند، اما مشکل اصلی این است که ارتباطی میان دانشگاه و بدنه مدیریت شهری وجود ندارد که بشود از این دستاوردها استفاده کرد.» موسی‌زاده‌مقدم تاکید کرد: «اگر هم پروژه‌ای توسط دانشگاه‌ها در حوزه مدیریت شهری انجام شده، به‌صورت جزیره‌ای بوده و ما شاهد فعالیت یکپارچه نیستیم. این درحالی است که بخش زیادی از جامعه دانشگاهی را مهندسان رشته‌های مختلف تشکیل داده‌اند و به‌دلیل اینکه صاحب‌نظر هستند، می‌توانند کمک شایانی برای رفع معضلات شهری داشته باشند. معتقدم اگر اراده‌ای برای ایجاد این ارتباط وجود داشته باشد، می‌توان در کمتر از 6 ماه با وضع برخی قوانین این مهم را محقق کرد؛ اما مساله اصلی اینجاست که هیچ‌گاه این قوانین تنظیم نمی‌شود.»
عضو هیات‌علمی واحد تهران مرکزی:
شهرداری‌ها از دانشگاه‌ها برای پیشبرد پروژه‌ها بهره بگیرند
مهرداد جاویدی‌نژاد، عضو هیات‌علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی نیز در این زمینه گفت: «با دو پدیده مختلف در این حوزه روبه‌رو هستیم، یکی خود دانشگاه‌ها با پیش‌فرض‌های واقعی که درباره این نهاد با آن مواجهیم و دوم پیش‌فرض‌هایی که در مراکز دولتی و ارگان‌های اجرایی کشور وجود دارد و این دو پیش‌فرض اصلا نمی‌توانند با یکدیگر نقطه تلاقی داشته باشند. علتش هم این است که ما در دانشگاه‌ها زیرساخت‌های لازم برای ارتباط ایجاد نکرده‌ایم.» او با تاکید بر اینکه مدیریت شهری شامل حرفه‌ها، پدیده‌ها و رشته‌های بسیار زیادی می‌شود، اظهار داشت: «در اصل ما با پدیده‌ای روبه‌رو هستیم که به شکل میان‌رشته‌ای است؛ اما در دانشگاه‌ها حتی در حوزه آموزش‌های درون‌گروهی هم نتوانستیم این ارتباط میانی را شکل دهیم. گام اول این است که دانشگاه باید مرزهای سختی که بین رشته‌های مختلف وجود دارد، از بین ببرد.» عضو هیات‌علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی با بیان اینکه باید پروژه‌های مختلفی را در میان‌رشته‌های مختلف دانشکده‌ها ایجاد کرد، اظهار داشت: «مساله اصلی این است که در عموم دانشکده‌ها 5 تا 10 دانشجوی دکتری در هر رشته‌ای تحصیل می‌کنند و استفاده از این ظرفیت می‌تواند نقش بسزایی در بررسی چالش‌های مختلف کشور مانند حوزه مدیریت شهری داشته باشد. یعنی یک شبکه عظیمی می‌تواند در دانشگاه‌ها ایجاد شود که بستر چند وجهی لازم برای تمرکز و تحقیق در حوزه شهری را محقق کند.» جاویدی‌نژاد گفت: «متاسفانه ارگان‌های مختلف دولتی هم پوسته سختی برای پذیرش دانشگاه‌ها و حتی قبول دیگر بخش‌های مرتبط با خودشان دارند. به‌طور مثال می‌بینیم شهرداری‌های مختلف نمی‌توانند با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. از طرف دیگر 3 رکن مهم در حرکت مدیریت شهری دانشگاه‌ها، مراکزی که شهرداری‌ها به‌طور مستقیم با آنها در ارتباطند و سازمان مهندسی هستند که هرکدام مسیر خود را می‌روند. درحالی‌که باید یک نقطه اشتراکی در این میان وجود داشته باشد.» او اظهار داشت: «دانشگاه باید در بستر محیط آموزشی خود حرکت ابتدایی را نشان دهد و با حمایتی که از طرف واحدهای دولتی صورت می‌گیرد، پروژه‌هایی به جامعه آکادمیک واگذار شود. یعنی دولت و شهرداری‌ها پروژه‌هایی را برای تحقیق به دانشگاه‌ها محول کنند، البته با توجه به اینکه زیرساخت لازم برای این کار در کشور ما وجود ندارد، می‌بینیم درصورت تحقق آن، کار از طریق روابط شخصی دنبال می‌شود. متاسفانه ما افراد دانشگاهی را در بخش‌های مختلف مدیریت شهری به‌ویژه شورای شهر نمی‌بینیم و این هم مساله دیگری است که باعث شده این فاصله وجود داشته باشد.» عضو هیات‌علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی خاطرنشان کرد: «نباید فراموش کرد که دانشگاه‌ها امروز با بحران بزرگ جذب دانشجو روبه‌رو هستند که یکی از راهکارهای حل آن، ایجاد مراکز تحقیقات مشترک بین دانشگاه‌ها و بخش‌های مختلف جامعه مانند همین مدیریت شهری است. افرادی که در این مراکز آموزش می‌بینند، اولویت‌های اصلی برای جذب در بخش‌های مختلف هستند، درحقیقت با ایجاد چنین جرقه‌هایی می‌توان شاهد اتفاقات جدیدی در آینده باشیم.»
عضو هیات‌علمی دانشگاه آزاد واحد تهران‌جنوب:
چشم‌اندازی برای مدیریت شهر در مدیران وجود ندارد
الناز کریمی‌نمینی، عضو هیات‌علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران‌جنوب نیز گفت: «در وهله اول باید به چرایی ایجاد مشکلات در مدیریت شهری اشاره کرد؛ چراکه بعد از پیروزی انقلاب اسلامی به‌دلیل جنگ و رکود اقتصادی، مردم به‌تدریج به کلانشهرها روی آوردند و برای حل مشکلات مسکن و مسائل کالبدی کلانشهرها، راه‌حل ایجاد شهرهای جدید مانند دیگر کشورها، در کشور ما دنبال شد. طبیعی است که مشکلات کالبدی مثل بافت فرسوده و پسماندها در شهرهای کشور مورد ارزیابی قرار گرفت و باید این مهم را هم مدنظر قرار داد که مشکلات هر شهر بنا به جمعیت، اسناد بالادستی، فرهنگ بومی و اجتماعی آن شهر متفاوت است.» او با تاکید بر اینکه در دانشگاه‌های کشور نیز مبانی نظری در حوزه مدیریت شهری با افول مواجه شده است، تصریح کرد: «از طرف دیگر شاهد هستیم که در ارگان‌های دولتی مرتبط با حوزه مدیریت شهری از افراد متخصص استفاده نمی‌شود و همچنین تغییرات پی‌درپی مدیران این حوزه، نبود اتاق فکر در مدیریت شهری و عدم نظارت بر عملکرد شهرداری باعث ایجاد مشکلات زیادی شده است. بااین‌حال جامعه آکادمیک هم آن‌طور که باید نتوانسته در مسائل مربوط به مدیریت شهری ورود داشته باشد.» او خاطرنشان کرد: «ناهماهنگی‌های موجود در بدنه مدیریت شهری و نبود چشم‌اندازی روشن برای آینده شهرها باعث می‌شود هر بار با چالش جدیدی روبه‌رو شویم، طبیعتا دانشگاهیان می‌توانند برای رفع آنها راهکارهای قابل‌اتکا ارائه کنند، اما مساله اینجاست که مدیران شهری با دلایل گفته‌شده، تمایلی به استفاده از این مباحث ندارند، طبیعتا در چنین شرایطی دانشگاه‌ها هم رغبت چندانی برای ورود به این حوزه‌ها نخواهند داشت.»