محمدرضا حاجی‌عبدالرزاق، روزنامه‌نگار: محمدرضا کسرایی مسئول امور بین‌الملل سازمان لیگ فدراسیون فوتبال روز گذشته در گفت‌وگو با سایت سازمان لیگ فوتبال ایران اظهار داشت: «با اعلام کنفدراسیون فوتبال آسیا از اول آگوست ۲۰۲۱ برابر با ۱۰مرداد ۱۴۰۰ تغییرات جدید در قوانین برد بین‌المللی (IFAB) در تمامی مسابقات ملی و باشگاهی که زیرنظر AFC برگزار می‌شود، لازم‌الاجراست. در قوانینی مثل قانون یک زمین مسابقه، قانون ۷ زمان مسابقه، قانون ۱۱ آفساید، قانون ۱۲ خطا و سوءرفتار و... تغییراتی ایجاد شده است. نکته مهم اینکه اجرای تغییرات جدید در مسابقات مرحله نهایی انتخابی جام‌جهانی ۲۰۲۲ و همچنین مسابقات مرحله یک‌هشتم نهایی لیگ قهرمانان آسیا در شهریور اجرایی خواهد شد.»
این درحالی است که هیات بین‌المللی فوتبال (IFAB) به‌عنوان تنها نهاد قانونگذار در فوتبال تغییراتی در قانون آفساید به وجود آورد که در مسابقات یورو 2020 استفاده شده و البته قرار است در مسابقات مختلف فوتبال در فصل 22-2021 مورد استفاده قرار بگیرد. با این حال از آنجایی که رقابت‌های مقدماتی جام‌جهانی در منطقه آسیا و همچنین مسابقات مرحله حذفی لیگ قهرمانان آسیا از شهریورماه آغاز خواهد شد، این موضوع می‌طلبد تا هرچه سریع‌تر این قوانین ابتدا به داوران بازی‌ها و سپس تیمها ابلاغ شود تا آنها با اطلاع از جزئیات قوانین جدید وضع‌شده راهی رقابت‌ها شوند؛ اتفاقی که تا امروز نیفتاده و حداقل داوران سطح اول شاغل در فوتبال ایران از برخی از این تغییرات هنوز بی‌خبر بوده و منتظر ابلاغیه‌های مرتبط هستند، ضمن اینکه لیگ برتر فوتبال ایران در تاریخ ۸ مرداد درحالی به پایان می‌رسد که ۲ مرحله نیمه‌نهایی و فینال رقابت‌های جام حذفی بعد از پایان رقابت‌های لیگ و در واقع در بازه زمانی بعد از اجرای تغییرات جدید وضع‌شده انجام خواهد شد و این موضوع نیز می‌طلبد تا هرچه سریع‌تر فدراسیون فوتبال و سازمان لیگ تکلیف این بحث را مشخص کنند که آیا قوانین جدید در این دو مرحله از رقابت‌های جام حذفی اجرایی می‌شود یا طبق گمانه‌زنی و پیش‌بینی‌ها از آغاز تقویم فصل جدید رقابت‌های فوتبال باشگاهی در ایران که به احتمال زیاد از مهرماه خواهد بود، این قوانین جدید اجرا خواهد شد که در این صورت مطمئنا ملی‌پوشان و نمایندگان ایران در لیگ قهرمانان آسیا این قوانین را برای اولین‌بار در رقابت‌های بین‌المللی تجربه خواهند کرد اما در «فرهیختگان» قصد داریم به برخی از این قوانین بپردازیم، ضمن اینکه در مطلب دیگر مرتبط با این موضوع قوانین جدید وضع‌شده برای رفع‌منع جذب مربی و بازیکن خارجی را بررسی خواهیم کرد.
قانون آفساید
براساس اعلام IFAB در تصمیم‌گیری برای تشخیص بودن یا نبودن آفساید، مرز بین کتف و بازو به‌عنوان زیربغل تعریف شده است و در تشخیص هند نیز این قسمت هند حساب نمی‌شود. از آنجایی‌که احتمال گلزنی با این قسمت از بدن وجود دارد، در صورتی که این قسمت از بدن در موقعیت آفساید باشد، داور باید آن را لحاظ و آفساید اعلام کند. پیش از این طبق قوانین، از نوک انگشتان دست تا قسمت انتهایی بازو در صحنه‌های آفسایدگیری، لحاظ نمی‌شد.
پیش از این فیفا معتقد بود جدیدترین مورد قانون آفساید می‌تواند تغییر کند. درواقع اینفانتینو رئیس فدراسیون جهانی فوتبال فیفا در این خصوص گفته بود درحال آزمودن روش‌های جدید هستند؛ چراکه حیف است زیبایی گل را با آفساید از بین ببرند. بنابراین آفساید باید خیلی واضح باشد. وی تاکید کرد حفاظت از سلامت بازیکنان برای فیفا خیلی مهم است و تمام تلاش‌شان را برای حفاظت از بازیکنان انجام می‌دهند و درحال بررسی افزایش تعداد تعویض‌ها برای جلوگیری از خستگی زیاد بازیکنان هستند، ضمن اینکه توسعه VAR هم از اولویت‌های فیفاست و درکنار آن، سیستمی را می‌خواهند جایگزین کنند که VAR LIGHT نام دارد و هرجا اتفاق بیفتد این سیستم آلارم می‌دهد. در همین زمینه همچنین بررسی بیشتر این قانون و قوانین ۲ پنالتی و ۳ پنالتی در دست بررسی است.
استفاده از ۵ تعویض تمدید شد
همچنین با تصویب (IFAB) جام‌جهانی ۲۰۲۲ قطر نخستین جام تاریخ با اجرای ۵ تعویض در هر مسابقه به شمار می‌رود و از این نظر منحصربه‌فرد تلقی خواهد شد. در بیانیه (IFAB) آمده است: «قانون اجرای ۵ تعویض که بعد ازسرگیری مسابقات به دلیل شیوع بیماری کرونا در جهان به تصویب رسید تا پایان ماه دسامبر سال ۲۰۲۲ برای تمامی مسابقات رسمی اجرا خواهد شد. تمدید مهلت استفاده از این قانون براساس مطالعات و تحقیقاتی است که پیرامون شیوع بیماری کرونا در فوتبال و تاثیر افزایش تعداد تعویض‌ها در جهان صورت گرفته است. پیش از این اتحادیه فوتبال اروپا نیز بر اجرای این قانون در مسابقات یورو۲۰۲۰ تاکید کرده بود، رقابت‌هایی که به دلیل شیوع بیماری کرونا به تعویق افتاد و از خردادماه سال جاری آغاز شد. براین اساس در جام جهانی ۲۰۲۲ قطر شاهد اجرای ۵ تعویض در هر مسابقه خواهیم بود که به این صورت رکورد تازه‌ای در تعداد بازیکنان به میدان رفته در این مسابقات ثبت می‌شود؛ چراکه اعضای کادر فنی تیمها می‌توانند در هر بازی به ۱۱ بازیکن ترکیب اصلی و ۵ یار تعویضی و مجموع ۱۶ بازیکن میدان بدهند.»
هنگام قطع برق در بازی استقلال باید زمان متوقف می‌شد
در همین زمینه یک منبع آگاه در فدراسیون فوتبال در گفت‌وگو با «فرهیختگان» درخصوص آخرین تغییرات جدید در قوانین برد بین‌المللی اظهار داشت: «هرساله برد بین‌المللی فوتبال قوانینی که در ماه مارس تغییر می‌دهد را از اول ماه ژوئن که دهم خرداد خواهد بود لازم‌الاجرا خواهد کرد اما امسال به خاطر کرونا این موضوع دو ماه به تعویق افتاده و قرار است از اول جولای یا دهم مردادماه اجرایی شود. درخصوص زمین مسابقه درباره ابعاد زمین و طول و عرض آن تغییراتی ایجاد نشده اما موضوع مهم این است که قانون یک به تیرک‌های دروازه اختصاص پیدا کرده به این شکل که قانونگذار صراحتا عنوان کرده اگر بخواهیم تیرک‌ها را به اشکال مختلف بسازیم به‌طور مثال در یک دروازه از اشکال مربع یا مستطیل یا گرد و بیضی در تیرک‌های عمودی و افقی استفاده شود، باید دروازه مقابل نیز مشابه همان تیرک استفاده شود یعنی هردو دروازه باید شکل یکسانی داشته باشند.»
وی درباره قانون هفت که به زمان مسابقه مربوط می‌شود، تاکید کرد: «درباره زمان مسابقه تغییراتی نداشتیم اما به داوران گوشزد شده اگر شما خواستید در طول ۴۵دقیقه زمان تلف‌شده‌ای را اعلام کنید زمان تلف‌شده برای بازیِ در جریان است مثل اوت، کرنر یا تعویض و شادی بعد از گل که داور وقت را نمی‌خواباند اما اگر وقفه بزرگی اتفاق افتاد مبنی‌بر اینکه برق ورزشگاه قطع شد یا توفان و تگرگ و رعد و برق زده یا تماشاگران درگیر شده و داور می‌خواهد چند دقیقه بازی را معلق کند باید ساعت بازی را قطع کرده و نباید اجازه بدهد که به‌صورت روان مسابقه ادامه پیدا کند، به‌طور مثال مانند اتفاقی که در دیدار استقلال مقابل پدیده رخ داد و در هردو نوبت قطع برق ورزشگاه داور باید وقت بازی را متوقف کرده و اجازه نمی‌داد تا زمان به‌صورت روان سپری شود به این ترتیب دیگر زمان معلق به‌عنوان زمان تلف‌شده محسوب نشده و بازی از همان تایمی که قطع شده دوباره آغاز خواهد شد.»
این منبع آگاه درباره مباحث آفساید و هند تاکید کرد: «تغییرات سال گذشته درخصوص هند امسال به آفساید به‌نوعی سرایت پیدا کرده و همان قوانینی که برای هند اعمال می‌شود و دست به دو قسمت تقسیم شده و قسمت بالایی آن هند محسوب نشده و فقط قسمت پایینی هند به شمار می‌رود، حالا همین موضوع به آفساید تسری پیدا کرده و دراین مورد فقط می‌توان به این نکته اشاره کرد. همچنین درخصوص قانون ۱۲ تغییرات به صورت تخصصی‌تر انجام شده و شاید خیلی برای عموم کاربرد نداشته باشد اما مثلا اگر بازیکنی در جریان بازی زمین مسابقه را ترک کرده و با یک عامل خارجی مثل تماشاگران یا توپ‌جمع‌کن‌ها درگیر شده و آنها را بزند اگر داور بازی را قطع کرده و این بازیکن را اخراج کرد داور باید بازی را به‌صورت ضربه آزاد غیرمستقیم از محلی که بازی قطع شده است، آغاز کند. البته برد بین‌المللی فوتبال این اختیار را به فدراسیون‌های ملی داده است که این آپشن را دارند که اگر مسابقات آنها هنوز تمام نشده است اجازه بدهند فصل تمام شده و از فصل جدید این قوانین را اعمال کنند. به‌طور مثال از آنجایی که جام حذفی برای رقابت‌های فصل گذشته است، می‌توانیم از قوانین قبلی در دو مرحله پایانی جام حذفی استفاده کنیم.»
وی در پایان درخصوص اینکه کمک‌داور ویدئویی چه زمانی در فوتبال ایران اجرایی خواهد شد، تصریح کرد: «در این خصوص هنوز نسبت به گذشته پیشرفتی نداشته‌ایم و همچنان در همان قدم اول هستیم.»
از قوانین رفع‌منع قانون خارجی‌ها چه خبر؟
طبق اعلام سازمان لیگ فوتبال، پنجره تابستانی نقل‌وانتقالات فصل 1401-1400 از 25 مردادماه آغاز خواهد شد و باشگاه‌ها تا 16 آبان فرصت دارند بازیکنان مدنظر خود را جذب کنند. این مساله تکلیف تیمها را مشخص کرد که برای تقویت خود از چه زمانی نقل‌وانتقالات را آغاز کنند، اما یک مساله درباره نقل‌وانتقالات هنوز مبهم است. این درحالی است که اعلام تاریخ شروع نقل‌وانتقالات به برنامه‌ریزی بهتر تیمها برای جذب بازیکن کمک خواهد کرد، اما هنوز مشخص نیست که باشگاه‌ها براساس چه مکانیسمی می‌توانند بازیکن خارجی جذب کنند. پیش از این فدراسیون فوتبال اعلام کرد قانون منع ورود خارجی‌ها برداشته شده و مکانیسم آن اعلام می‌شود؛ اما مسکوت ماندن این مساله نمی‌تواند مانع داستان‌های تلخ گذشته و جذب بازیکنان بی‌کیفیت خارجی شود. با این حال خبرنگار «فرهیختگان» پیش از اعلام رسمی نهادهای مرتبط ذی‌ربط در این خصوص به اطلاعاتی در این زمینه دست پیدا کرده که می‌تواند جالب‌توجه باشد.
البته این بحث از دو منظر فنی و غیرفنی موردتوجه قانونگذار قرار گرفته، این درحالی است که شهاب‌الدین عزیزی‌خادم رئیس فدراسیون فوتبال چندی پیش درخصوص مباحث غیرفنی آن در گفت‌وگویی با «فرهیختگان» صراحتا اعلام کرده بود یک کارگروه مشغول بررسی این طرح هستند تا هرچه سریع‌تر این مصوبه برای فصل آینده رقابت‌ها اجرایی شود اما اینکه آیتم‌های این مکانیسم به چه صورت است و این اتفاق درصورت چه مواردی لازم‌الاجرا خواهد بود به‌زودی مشخص خواهد شد، هرچند برخی موارد مثل نوع و بازی ملی و تعداد بازی ملی و کیفیت‌های لازم برای جذب مربی و بازیکن خارجی مدنظر قرار گرفته اما مهم‌ترین نکته این است که 10 درصد قرارداد بازیکنان و مربیان خارجی صرف توسعه آکادمی‌ها و هزینه توسعه فوتبال در مناطق محروم و غیربرخوردار خواهد بود، یعنی هر بازیکنی که بخواهد بیاید باید ۱۰درصد از پول آن را در آنجا هزینه کنند، کمااینکه قبل از آن نیز باید تمامی هزینه‌های قرارداد این بازیکن و مربی باید در یک صندوق پس‌انداز شود تا در صورتی‌که این بازیکن یا مربی نتواند مطالبات خود را از باشگاه بگیرد این اتفاق به یک پرونده جدید بین‌المللی علیه فوتبال ایران تبدیل نشود. در واقع مربی و بازیکن خارجی جدید هم استانداردهای لازم را باید داشته باشد و هم در سطح بین‌المللی باشد و هم اینکه جوانب امر برای رعایت حقوق فوتبال ایران در مجامع قضایی در نظر گرفته شده و درنهایت اینکه این امر به توسعه فوتبال کشور نیز کمک خواهد کرد.
محمودزاده، رئیس کمیته نقل‌وانتقالات سازمان لیگ نیز در این خصوص به «فرهیختگان» یادآور شد: «همان‌طور که ممنوعیت ورود بازیکن و مربی خارجی با تصویب هیات‌رئیسه سازمان لیگ و فدراسیون فوتبال بوده، پس رفع‌ممنوعیت هم به همین شکل است اما مثل گذشته نخواهد بود. اگر مصوبه تایید شود این امر به صورت پله‌پله و به شرط پاک شدن پرونده‌های باز تیم‌هاست. تا این لحظه اما ممنوعیت ورود بازیکن و مربی خارجی پابرجاست. در واقع در آن زمان یک‌سری اتفاقات افتاده و یک‌سری مسائل مطرح شد اما چیزی مصوب نشد این درحالی است که قرار است به‌زودی در جلسه‌ای در این خصوص صحبت‌های لازم انجام شده تا اگر قرار است این امر مصوب شود هرچه سریع‌تر این اتفاق رخ دهد تا قبل از باز شدن پنجره نقل‌وانتقالات بتوانیم مکانیسم اجرایی آن را اعلام کنیم.»
درهمین راستا آیین‌نامه جذب بازیکن خارجی تا پیش از شروع نقل‌وانتقالات به باشگاه‌ها ابلاغ خواهد شد. آیین‌نامه جدید درحال پیش‌نویس شدن از سوی اعضای هیات‌رئیسه سازمان لیگ است و در آینده‌ای نزدیک برای تصویب در اختیار اعضای هیات‌رئیسه فدراسیون فوتبال قرار خواهد گرفت. گفته می‌شود تیم‌های دارای پرونده در فیفا از جذب بازیکن و مربی خارجی محروم هستند و در آینده طرح هر پرونده جدید و محکومیت تیم ایرانی از سوی فیفا منجر به محرومیت تیم موردنظر از جذب بازیکن و مربی خارجی به مدت زمان مشخص خواهد شد.
طبق شنیده‌های خبرنگار «فرهیختگان» از دیگر قوانین محکمی که قرار است برای جذب بازیکن خارجی تدوین شود عبور از فیلترهای جدید برای عقد قرارداد با تیم‌های ایرانی خواهد بود. به‌طور مثال هر بازیکن آسیایی که قرار است عضو تیم‌های لیگ برتری شود باید در همان زمان بازیکن تیم ملی کشورش باشد و از سوی دیگر فیلترها برای حضور بازیکن خارجی اروپایی و آفریقایی و آمریکای جنوبی به احتمال زیاد بین یک سال تا دو سال سابقه قبلی حضور این بازیکنان در تیم ملی کشورهای خود اعمال خواهد شد.
همچنین درباره مربیان گفتنی است فیفا طبق آیین‌نامه‌هایی که موجود است خیلی درباره مربیان صحبت نکرده اما در یک ماه و نیم گذشته یک نامه سه صفحه‌ای به فدراسیون‌ها ارسال کرد که دقت بیشتر در قرارداد مربیان شود. به همین دلیل قرار است سازمان لیگ در قوانین سختگیرانه‌ای جلوی این موضوع که یک مربی در یک فصل، چند تیم داشته باشد را بگیرد، البته این موضوع درخصوص مربیان داخلی فعلا صدق کرده و بحث مربیان خارجی از ابعاد غیرفنی یعنی نداشتن پرونده‌های مفتوح در کمیته‌های قضایی بین‌المللی برای باشگاه‌های داخلی، از همان موضوع بازیکنان خارجی تبعیت کرده و قوانین در این مورد برای هردو دسته یکسان اجرا خواهد شد.