ندااظهری، مترجم: شاید تا سال‌ها پیش تعداد کمی از افراد معمول جامعه با واژه استارتاپ آشنا بودند و درکی از فعالیت این مراکز نداشتند. اما به‌مرور زمان مفهوم آن جهانی شد و حالا جزء جدایی‌ناپذیر فرآیند توسعه ایده و تولید محصول است. بسیاری از جوانانی که روزی وارد استارتاپ‌ها یا کسب‌وکارهای نوپا شده بودند، امروز محققان و تولیدکنندگانی هستند که توانسته‌اند علاوه‌بر کسب درآمد و ایجاد اشتغال، به توسعه بخش فناوری کشور خود هم کمک کنند. در این میان، اکوسیستم استارتاپی در هلند جزء سه اکوسیستم استارتاپی برتر دنیا محسوب می‌شود و برای بهبود هرچه بیشتر وضعیت این استارتاپ‌ها، دانشگاه‌های این کشور به‌دنبال بهبود برقراری ارتباط با این مراکز هستند. به گزارش start-life، هلند از رتبه پانزدهم در حوزه استارتاپ‌ها به رده سوم اروپا دست یافته و درحال حاضر جزء بهترین اکوسیستم‌های استارتاپی اروپا به‌شمار می‌رود. استارتاپ آمستردام هلند هرساله موقعیت برتری را از آن خود می‌کند و درحال حاضر هم در رده دوازدهم جهان قرار دارد. شرکت مشاوره و تحقیق «استارتاپ ژنوم» که در زمینه سیاست‌های نوآوری در جهان پیشرو است، هرساله گزارشی از برترین استارتاپ‌ها ارائه می‌کند. این شرکت، بیش از یک میلیون شرکت را در 300 اکوسیستم فناوری مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌دهد. اکوسیستم استارتاپی هلند به‌دلیل درجه بالای ارتباطات اجتماعی و لجستیکی خود با بقیه جهان، از نظر سرمایه‌گذاری در این بخش رشد فزاینده‌ای دارد. شرکت «استارتاپ ژنوم» تحت‌تاثیر عملکرد قوی و بالای هلند در بخش فناوری، موادغذایی و علوم زیستی فعالیت می‌کند. یکی از بهترین نمونه‌ها، شرکت استارتاپی Picnic است که نوعی پلتفرم قنادی آنلاین است که در سال 2019 حدود 275 میلیون دلار روی آن برنامه‌ریزی شده بود.
چالش‌های اکوسیستم استارتاپی
عملا هیچ اکوسیستم استارتاپی‌ای کامل نیست. در مقایسه با دیگر اکوسیستم‌های اتحادیه اروپا، تعداد و میزان بودجه سری +A تامین بودجه و نیز تاثیر میزان انتشار مقالات و پژوهش و تعدد پتنت‌ها در این اکوسیستم یکی از چالش‌های این بخش در هلند است. استکهلم در رده دوم اکوسیستم‌های استارتاپی در فهرست استارتاپ‌های اروپایی قرار دارد که بهترین عملکرد را در تعداد خروجی‌های موفق نشان می‌دهد. در این میان لندن، رتبه نخست را در اکوسیستم استارتاپی اروپا داراست.
طبق گزارش «استارتاپ ژنوم»، استارتاپ آمستردام دلتا با توجه به روابط اجتماعی و لجستیک بالایی که دارد، جایگاه سومی را در میان استارتاپ‌های اروپایی، از آن خود کرده است. یکی دیگر از شرکت‌های استارتاپی به نام «Adyen» در ژوئن 2020 با ارزش بازار بیش از 30 میلیارد دلار کار می‌کند.
سرمایه‌گذاری درجهت بهبود اکوسیستم
تامین بودجه سری +A از نظر تعداد و اندازه در مقایسه با همتایان اتحادیه اروپا همچنان یک چالش محسوب می‌شود. اکوسیستم فناوری در هلند در سال‌های اخیر با رشد فزاینده‌ای روبه‌رو بوده است، به‌طوری‌که این کشور در سال 2019 رکورد سرمایه‌گذاری 1.4 میلیارد دلاری در حوزه استارتاپ‌ها را در پرونده خود دارد. میانگین دور تامین بودجه سری A تنها 4/2 میلیون دلار بوده است که در مقایسه با میانگین جهانی بیش از 10 درصد کمتر است. البته شواهد حاکی از آن است که فرصت بی‌نظیری برای پیشرفت در این زمینه‌ها وجود دارد. طبق آخرین گزارش‌های سال 2019، بیش از 4 هزار استارتاپ در کشور هلند فعالیت می‌کنند. در این میان، تنها حدود 700 استارتاپ تنها در زمینه نرم‌افزار، 490 شرکت در حوزه سلامت، 431 شرکت در حوزه فینتک، 361 شرکت در حوزه انرژی، 335 شرکت در حوزه بازاریابی، 322 شرکت در حوزه رسانه، 204 شرکت در حوزه موادغذایی، 202 شرکت در حوزه حمل‌ونقل، 166 شرکت در حوزه آموزش، 140 شرکت در حوزه امنیت، 117 شرکت در صنعت گردشگری و مسافرت، 108 شرکت در حوزه اشتغال، 104 شرکت در حوزه خانه‌داری، 73 شرکت در زمینه نیمه‌رساناها و 57 شرکت هم در حوزه ورزشی فعالیت می‌کنند.
دانشگاه‌ها بیشتر از نقش حمایتی مانع ایجاد می‌کنند
به گزارش netherlandsnewslive، بخش زیادی از استارتاپ‌ها در سراسر دنیا از جوانان صاحب ایده و دانشجویانی تشکیل شده است که توانایی کار در فضاهای علمی را دارند و از این طریق می‌توانند بسیاری از ایده‌هایی را که درقالب تئوری بیان می‌شوند، عملیاتی کرده و تولید به محصول کنند. با این تعریف از استارتاپ‌ها و فعالیت‌هایی که دارند، طبیعتا دانشگاه‌ها باید نقش مهمی در این میان ایفا کرده و به بهبود این اکوسیستم کمک کنند، اما آنچه از شواهد برمی‌آید و برخلاف ادعای دانشگاه‌ها که معتقدند سهمی از شرکت‌های مبتنی‌بر فناوری پیشرفته را در اختیار دارند، اما این مراکز آموزش و دانشگاه‌ها از مهارت لازم برای موفقیت در عرضه محصول به بازار برخوردار نیستند و نمی‌توان روی نقش حمایتی آنها از شرکت‌های استارتاپی حساب باز کرد. کارآفرینان آینده، مربیان و سیاستمداران آنها به‌دنبال آن هستند که دانشگاه‌های این کشور در زمینه چگونگی برخورد با حوزه توسعه تجاری فناوری‌های جدید تجدیدنظر کند. طبق مطالعاتی که در حوزه اروپا صورت گرفته، حدود 78 درصد پتنت‌های دانشگاهی بلااستفاده باقی‌مانده و در کشوها خاک می‌خورند. درعین حال، کارآفرینان جوان از این موضوع شکایت می‌کنند که دانشگاه‌ها سهم زیادی از بخش فناوری و استارتاپی را طلب کرده و با توجه به نقش کمرنگی که در این میان ایفا می‌کند، تعلق گرفتن سهم بیشتر به دانشگاه‌ها بیشتر از آنکه مفید باشد، به‌ضرر شرکت‌های استارتاپی تمام می‌شود. وزیر اقتصاد هلند در یک جلسه توجیهی خطاب به نمایندگان مجلس این کشور اظهار داشته که شرکت‌های استارتاپی نباید حق رأی داشته باشند؛ چراکه حق رأی آنها می‌تواند برای سرمایه‌گذاران ایجاد رعب و وحشت کند و مانعی بر سر راه رشد این شرکت‌های استارتاپی باشد. یکی از مدیران پشتیبانی استارتاپ‌ها در دانشگاه «لیدن» می‌گوید که داشتن سهام در یک استارتاپ دانشگاهی آخرین راه چاره است. دانشگاه‌ها برای کمک به جامعه، اقدام به تولید دانش و ایده‌های جدید می‌کنند. ما یک موسسه تجاری نیستیم که استارتاپ ایجاد کنیم. در 15 سال گذشته، به استثنای موارد عجیب، هیچ کسی ثروتمندتر نشده و این روند در تمام دنیا قابل مشاهده است. به‌تازگی، چهار دانشگاه فناوری هلندی موافقت خود را نسبت به تلاش برای بهبود و تقویت استارتاپ‌های این کشور اعلام کردند. کارآفرینان، مربیان و سیاستمداران خواستار بازنگری نسبت به نوع شیوه کار دانشگاه‌ها با توسعه تجاری فناوری‌های جدید شده‌اند. بی‌استفاده ماندن پروژه‌های دانشگاهی و ایده‌های تجاری، عملکرد آنها را بی‌فایده می‌کند.
بازیابی توان استارتاپی در هلند
به گزارش techleap، رده‌بندی شرکت «ژنوم» نشان می‌دهد که ما در جذب هرچه بیشتر شرکت‌های فناوری هلندی به حوزه استارتاپی موفق‌تر عمل کرده‌ایم. تعداد سرمایه‌گذاران هر روز درحال افزایش است و این کشور جزء چهار مرکز استارتاپی برتر دنیا قرار دارد. هرچه استارتاپ‌های بیشتر هلندی برای رفع چالش‌های جهانی به یافتن و ارائه راه‌حل می‌پردازند، مشاغل بیشتری تولیدشده و به‌دنبال آن اشتغال‌زایی رونق گرفته و درآمد بالاتری از این منبع حاصل می‌شود. درعین حال، بحران همه‌گیری کرونا تا حد زیادی فعالیت استارتاپ‌ها را به‌شدت تحت‌تاثیر قرار داد و این دلیل خوبی است که دولت هلند تلاش می‌کند تا خود را بهعنوان پایگاه خوبی برای فعالیت استارتاپ‌ها در دنیا ثابت کند. در چنین فضایی، به‌طور قطع شرکت‌های استارتاپی مجال رشد و تداوم این فرآیند توسعه‌ای را پیدا می‌کنند و می‌توانند به بهبود وضعیت اقتصادی هلند هم کمک کنند. موفقیت هلند در زمینه استارتاپ‌ها بیش از هر چیز به‌دلیل تلاش همه‌جانبه افراد و موسساتی ایجاد شده است که در اکوسیستم فناوری در هلند فعالیت کرده‌اند و در رأس آنها کارآفرینان، سرمایه‌گذاران، سیاستگذاران، دانشگاه‌ها، کالج‌ها و مراکز دانش قرار دارند. درواقع، زمانی که دنیا به‌دلیل همه‌گیری کرونا متوقف شده بود و از حرکت ایستاده بود، این فناوری بود که همچنان با قدرت به حرکت خود ادامه داد و حتی به افراد جامعه، کارکنان، دانشجویان و دانش‌آموزان امکان فعالیت، کار و تحصیل را از راه دور داده و همچنین امکان تولید دستگاه‌ها و تجهیزات پزشکی موردنیاز برای مقابله با ویروس کرونا را داد. به‌عبارتی، ما اکنون در دنیای امروز به‌شدت به این انعطاف‌پذیری و قدرت ابتکاری برای برقراری روند بهبود هلند نیاز داریم. امروز، روز نتیجه است تا دولت هلند ماحصل 10 سال تلاش و سرمایه‌گذاری در عرصه فناوری را مشاهده کند و از این موضوع اطمینان حاصل کند که سرمایه‌گذاری در شرکت‌های فناوری و در اکوسیستمی که قادر به تولید، جذب و حفظ بهترین شرکت‌ها، استعدادها، فناوری و سرمایه‌گذاران باشد، توانسته موثر واقع شود و با همه‌گیری کرونا از حرکت نایستد و بتواند مشکلی را از جامعه انسانی حل کند.
صحنه رو به رشد استارتاپی
به گزارش forbes، هلند به‌دلیل فرهنگ بازی که دارد و نیز تمرکز زیاد روی مقوله کارآفرینی و نوآوری، با روند رو به رشد و شکوفایی اکوسیستم استارتاپی مواجه است. حدود یک‌دهه پیش همزمان با بحران مالی ایجادشده در هلند، رشد در بخش استارتاپ‌ها ثابت باقی ماند. بسیاری از افراد دارای مهارت و تحصیلکرده هلند در این استارتاپ‌ها مشغول کار می‌شوند، اما از آنجایی که در دل استارتاپ‌ها ایده‌های فراوانی وجود دارد، به خلق ایده‌های جدیدتر کمک می‌کند. به‌دنبال افزایش تعداد و کیفیت استارتاپ‌ها، طی دو سال اخیر، اقتصاد هلند به حد مطلوب خود رسیده است. هلند در مقایسه با سایر کشورهای اتحادیه اروپا، از نظر مالی جذاب بوده و یک روند ثبت‌نام نسبتا آسان و سریع را برای شرکت‌ها ارائه می‌دهد، درحالی‌که بسیاری از کارآفرینان موفق، زیرساخت‌های فیزیکی و دیجیتالی آن را در بسیاری از کارآفرینی‌های موفق به حد کمال رسانده‌اند. هلند در ارتباط ریلی، فرودگاهی و ساحلی زیرساخت‌های پیشرفته‌ای با آلمان، انگلیس و بلژیک دارد و از این‌رو برگزاری جلسات حضوری با مشتریان شرکت‌های استارتاپی راحت‌تر است و صادرات محصولات به بازارهای خارجی هم با سهولت بیشتری صورت می‌گیرد.
توسعه حوزه استارتاپی بایوتک
کار با شبکه کارآفرینی اروپایی برای کمک به رشد بین‌المللی شرکت‌ها و ایجاد انگیزه و تقویت کسب‌وکارهای جدید از طریق برنامه استارتاپی دلتا، با هدف ادغام اکوسیستم راه‌اندازی هلندی در یک مرکز واحد صورت می‌گیرد. یکی دیگر از مزیت‌هایی که شامل حال استارتاپ‌های هلندی می‌شود، آمادگی دسترسی آنها به افراد مهارت‌دیده و نیروی کار متعددی است که به لطف سیستم آموزشی هلند چندزبانه هستند و قادرند تا زمان فارغ‌التحصیلی، در سطح مکالمه به چهار زبان خارجی صحبت کنند. به‌طور قطع، این نکته مثبت به‌لحاظ بین‌المللی بسیار موردتوجه قرار می‌گیرد و یکی از امتیازهای مهم برای استارتاپ‌ها به‌شمار می‌رود. بخش‌هایی از هلند از نظر علمی شکوفا شده‌اند مانند حوزه بایوتک که موسساتی مانند دانشگاه Nijmegen، دانشگاه آمستردام و آمستردام VU در این حوزه فعالیت می‌کنند که درنهایت منجر به توسعه حوزه بایوتک و تحرک‌پذیری الکتریکی می‌شود که نوآوری در این حوزه‌ها مانند نرم‌افزار هوشمند برای پست‌های شارژ، وسایل نقلیه الکتریکی و سیستم‌های ناوبری قدرتمند مورداستفاده قرار گرفته و جذب سرمایه می‌کنند.
شکوفایی حوزه بهداشت و درمان
حوزه بهداشت و درمان هم جزء بخش‌های درحال شکوفایی است. بهعنوان مثال، Nori Health یک دستیار دیجیتال چت بات است که به مبتلایان به بیماری‌های مزمن روده‌ای مانند بیماری کرون کمک می‌کند تا عوامل سبک زندگی را که بر کیفیت زندگی آنها تاثیر منفی دارد، شناسایی و تغییر دهند. به گفته کارشناسان، حمایت‌های دولتی و ابتکار عملی که اتحادیه اروپا به خرج می‌دهد، در حمایت از استارتاپ‌ها و ورود هرچه سریع‌تر نوآوری‌ها با بازار نقش مهمی دارد. شاید اگر بسیاری از این حمایت‌ها در کار نباشد، فرصتی برای خلق نمونه‌های اولیه هم دست نمی‌دهد. حدود 490 شرکت استارتاپی در حوزه سلامت فعالیت می‌کنند.