سارا طاهری، روزنامه نگار: دی‌ماه سال گذشته همزمان با نخستین سالگرد شهادت سردار حاج‌قاسم سلیمانی، طرح سراسری توانمندسازی اعضای باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان و دانشجویان سراسر کشور با نام «یادواره سردار دل‌ها» به تمام دفاتر باشگاه در مراکز دانشگاهی سراسر کشور ابلاغ شد. دلیل انتخاب نام یادواره سردار دل‌ها برای این طرح پاسداشت مجاهدت‌های سردار سلیمانی، الگوسازی و انتقال آرمان‌های سردار شهید به نسل جوان و نخبه است که برگزاری آن از 12 اردیبهشت امسال آغاز شد و تا 24 اسفندماه نیز ادامه خواهد داشت. در این طرح با عنایت به سیاست‌های کلان دانشگاه، سه برنامه کارگاه‌های علمی - مهارتی، وبینارهای مرز دانش و بازدیدهای مجازی وجود دارد.
آغازی بر نهضت مهارت‌افزایی دانشجویان
محمدمهدی جوکار، مدیرکل هدایت و توانمندسازی دانشجویی باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان دانشگاه آزاد اسلامی در گفت‌وگو با «فرهیختگان» درباره برنامه جامع توانمندسازی 1400 گفت: «طرح سراسری توانمندسازی اعضای باشگاه پژوهشگران جوان امسال با نام «یادواره سردار دل‌ها» مزین شده که درواقع یادواره‌ای برای پاسداشت شهید سپهبد حاج‌قاسم سلیمانی است. این برنامه در سالروز شهادت سردار دل‌ها برای ایجاد روحیه جهاد علمی ابلاغ شده است.»
او اضافه کرد: «در این برنامه دوره‌های توانمندسازی دانشجویی، متناسب با پتاسیل‌ها و ظرفیت‌های استان‌ها به صورت متمرکز در چهار گروه آموزشی و توسط باشگاه‌های استان‌های سراسر کشور و البته واحدهای مستقل زیرنظر رئیس شورای باشگاه استان(دبیر هیات‌امنای استانی) به صورت نذر علمی برگزار می‌شود.»
او با تاکید بر اینکه این دوره‌ها متناسب با پتانسیل‌ها و ظرفیت‌های واحد مستقل و استان جهت بزرگداشت شهید قاسم سلیمانی است، ادامه داد: «امیدواریم با اجرای این طرح واحدها از فعالیت‌هایی که ایشان به صورت شبانه‌روزی برای اعتلای کشور داشتند الگو بگیرند.»
او درخصوص هدف از برگزاری این طرح نیز صحبت به میان آورد و گفت: «یک هدف کلی و یک‌سری اهداف خرد برای اجرای این طرح درنظر گرفته شده است؛ هدف کلی، آغاز نهضت مهارت‌افزایی دانشجویان متناسب با رشته تحصیلی آنها بوده که این هدف جهت نیل به اهداف کلان مدیریت کنونی دانشگاه، باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان دانشگاه آزاد اسلامی و نیاز جامعه است.»
مدیرکل هدایت و توانمندسازی دانشجویی باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان دانشگاه آزاد اسلامی بیان کرد: «همچنین در این هدف کلی تدوین سرفصل‌های کارگاه متناسب با فرمتی که مدنظر داریم نیز درنظر گرفته شده است. در اهداف خرد نیز درصدد هستیم تا در سراسر کشور برای برنامه‌های توانمندسازی انسجام‌یافته، یک جهت‌دهی و رویکرد خاص درنظر بگیریم.»
جوکار با تاکید بر اینکه درواقع به دنبال این هستیم تا به برنامه‌های توانمندسازی رویکرد خاص بدهیم، تصریح کرد: «این رویکرد نیز یک رویکرد مهارتی و تخصصی است؛ از زمانی که برنامه باشگاه پژوهشگران تغییر پیدا کرد، در واحدها نیاز داریم تا این رویکرد بیش از گذشته تقویت شود.»
تجمیع ظرفیت‌ها، امکانات، هزینه‌ها و هدفمند کردن آنها
او درخصوص دومین هدف خرد برنامه توانمندسازی باشگاه پژوهشگران توضیح داد: « هدف دوم به دنبال اجماع و تجمیع ظرفیت‌ها، امکانات، هزینه‌ها و هدفمند کردن آنهاست. سالانه مبالغ زیادی توسط واحدهای دانشگاهی صرف اجرای کارگاه‌ها و دوره‌ها، سخنرانی‌ها و بازدیدها می‌شود. اگر بتوانیم به‌طور مثال این بازدیدها که توسط واحدها انجام می‌شود را با یک زحمت اضافه‌تری برای کل کشور انجام دهیم شاهد بهره‌وری بالاتری خواهیم بود.»
بهره‌مندی دانشجویان از ظرفیت‌های علمی و مهارتی سایر واحدها و استان‌ها
او با بیان اینکه بهره‌مندی دانشجویان سراسر کشور از پتانسیل‌ها و ظرفیت‌های علمی و مهارتی سایر واحدها و استان‌ها سومین هدف خرد ما خواهد بود، گفت: «هر استان یا هر واحد دارای یک‌سری ظرفیت‌هاست که این ظرفیت‌ها در سایر استان‌ها وجود ندارد؛ در برخی اوقات دانشجویی به برخی از ظرفیت‌ها علاقه‌مند بوده اما در محیطی که آن بستر برای او فراهم نیست زندگی می‌کند، بنابراین می‌توانیم شرایطی فراهم کنیم تا او نیز از این ظرفیت‌های علمی سایر واحدها و استان‌ها بهره‌مند شود.»
استفاده حداکثری از ظرفیت انجمن‌های علمی دانشجویی
مدیرکل هدایت و توانمندسازی دانشجویی باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان دانشگاه آزاد اسلامی در ادامه افزود: «هدف خرد چهارم، استفاده حداکثری از ظرفیت انجمن‌های علمی دانشجویی است؛ از واحدهای دانشگاهی درخواست کردیم به این ظرفیت‌ها به‌صورت ویژه توجه کرده تا بتوانیم به‌طور مشخص در بازدیدها و وبینارها از آنها بهره‌مند شویم.»
حرکت در راستای حلقه تولید دانش ملی
به گفته او حرکت در راستای تقویت و تکمیل حلقه تولید دانش ملی و رسوب آن دانش در یک بستر مناسب هدف خرد پنجم خواهد بود.
جوکار در پاسخ به این سوال که برنامه به چه صورت اجرا می‌شود، توضیح داد: «برنامه امسال فقط در فاز اول اجرا خواهد شد، سال‌های آینده فازهای بعدی برنامه نیز توسعه و تکامل پیدا می‌کند. در فاز اول برنامه به‌صورت استانی اجرا شده و برای هر استان شامل سه برنامه اصلی خواهد بود.»
هر استان باید 4 کارگاه، 4 وبینار و یک بازدید انجام دهد
او در ادامه عنوان کرد: «برگزاری کارگاه‌های علمی مهارتی در گروه‌های آموزشی علوم انسانی، فنی و مهندسی، علوم‌پایه، کشاورزی و دامپزشکی اولین برنامه است؛ برنامه دوم برگزاری چهار وبینار علمی مرز دانش و برنامه سوم برگزاری یک بازدید مجازی است. به عبارت بهتر هر استان باید چهار کارگاه، چهار وبینار و یک بازدید انجام دهد و این ماموریت را می‌تواند به واحدهای خود نیز واگذار کند.»
مدیرکل هدایت و توانمندسازی دانشجویی باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان دانشگاه آزاد اسلامی ادامه داد: «انتظارمان از خروجی برنامه در بحث رسوب دانش در فاز اول این است که فراگیران پتانسیل، توانایی و دانش پیدا کنند. به عبارت بهتر رسوب دانش در ذهن آنها صورت پذیرد. همچنین می‌خواهیم رسوب دانش را در بستری به نام «نشر دانش خاکستری باشگاه» که درصدد راه‌اندازی آن هستیم برای کارگاه‌ها و وبینارها قرار دهیم. در این بخش مطالب به صورت چکیده مبسوط درج خواهد شد.»
جوکار گفت: «همچنین در تلاش برای تهیه یک سرفصل با کد شناسه اختصاصی هستیم تا به‌عنوان بخشی از رسوب دانش در سایت باشگاه پژوهشگران بارگذاری کنیم. در فاز دوم نیز درنظر داریم فیلم برنامه‌ها را در یک لند قرار دهیم. در این راستا یک دستورالعمل ضبط برنامه‌ها نیز به واحدها ارسال کرده و در نهایت درنظر داریم برای هر برنامه، یک فیلم 5 دقیقه‌ای توسط واحدهای مجری تهیه و در سایت باشگاه قرار دهیم.»
ارسال فراخوان برگزاری یادواره در دوازدهم دی ماه سال 99
او با بیان اینکه امروزه وقت افراد ارزشمند است، توضیح داد: «بنابراین بسیاری از افراد زمان کافی برای گوش دادن به یک وبینار یک ساعته را ندارند و مایل هستند در جریان چکیده و عصاره این وبینار قرار بگیرند. برهمین اساس این فیلم 5 دقیقه‌ای کار باارزشی است که در اختیار علاقه‌مندان قرار می‌گیرد و درصورت نیاز و علاقه، علاقه‌مندان می‌توانند فیلم کامل وبینار وکارگاه‌ها را در لند(پلتفرم) تهیه شده مشاهده کنند.»
مدیرکل هدایت و توانمندسازی دانشجویی باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان دانشگاه آزاد اسلامی درخصوص جزئیات اجرای برنامه نیز صحبت به میان آورد و گفت: «پیشنهاد برگزاری این یادواره، طی فراخوانی در سال گذشته یعنی دوازدهم دی‌ماه به مناسبت سالگرد شهادت سردار دل‌ها شهید قاسم سلیمانی ابلاغ و از واحدها درخواست کردیم تا برنامه خود را ارائه دهند.»
برنامه یادواره سردار دل‌ها براساس طرح پایش و آمایش سرزمینی است
جوکار با بیان اینکه از واحدها درخواست کردیم که در برنامه خود دو نکته را لحاظ کنند، عنوان کرد: «اول اینکه برنامه براساس طرح پایش دانشگاه و دوم براساس آمایش سرزمینی و رشته‌های استانی باشد. هر استان 6 کارگاه در هر گروه آموزشی ارسال و ما با برگزاری جلسات کمیته توانمندسازی، عناوین را انتخاب کردیم. البته در برخی از موارد عناوین نیاز به اصلاح داشت؛ چراکه رویکرد مدنظر در عناوین مشاهده نمی‌شد. درنهایت تصویب عناوین در فروردین‌ماه قطعی و برای هر استان توسط کمیته توانمندسازی دانشجویی باشگاه پژوهشگران جوان یک عنوان انتخاب و به آنها ابلاغ شد.»
او ادامه داد: «عناوینی که از استان‌ها دریافت شد، عناوین کارگاه‌ها بود. درنهایت در واحدها برنامه‌ریزی خاصی صورت گرفت و مشخص شد هر واحد در چه روز و چه ساعتی باید برنامه خود را اجرا کند و زمان نهایی به آنها ابلاغ شد. برای وبینارها زمان اجرا به واحدها ابلاغ شده اما عنوان وبینارها باید یک ماه قبل اعلام شود. درواقع هم‌اکنون عناوین خردادماه ابلاغ شده و درحال حاضر درحال بررسی عناوین وبینارها و بازدیدهای تیرماه هستیم. بنابراین عناوین وبینارها و بازدیدها به این صورت است که باید یک ماه قبل به ما اعلام شود.»
مدیرکل هدایت و توانمندسازی دانشجویی باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان دانشگاه آزاد اسلامی توضیح داد: «برنامه زمان‌بندی برگزاری وبینار، بازدید و کارگاه به دبیر هیات‌امنا و رئیس باشگاه پژوهشگران استان ابلاغ شده است. در زمان‌بندی یک نکته مهم نیز مدنظر قرار گرفت؛ اول اینکه تلاش شد وقت زیادی از رئیس باشگاه پژوهشگران استان گرفته نشود؛ اگرچه رئیس باشگاه می‌تواند این موضوع را تفویض اختیار کرده و هر برنامه را به یک واحد دانشگاهی واگذار کند.»
او بیان کرد: «درمجموع در طول یک سال، هر کارگاه طی یک ماه برگزار می‌شود، بنابراین رئیس باشگاه یک روز مشخص در هفته در طول یک ماه، درگیر برگزاری کارگاه خواهد بود. این کارگاه‌ها پراکنده شده‌اند تا در دو ماه متوالی برگزاری دو کارگاه با یک استان نباشد. از سوی دیگر برگزاری وبینارهای علمی نیز به نحوی برنامه‌ریزی شد تا همپوشانی با کارگاه‌ها نداشته باشد. به عبارت بهتر هر ماه هر رئیس باشگاه درگیر برگزاری یک کارگاه و ماه بعد درگیر برگزاری یک وبینار و... خواهد بود. علت این برنامه‌ریزی این بود تا روسای باشگاه به دیگر فعالیت‌های خود اعم از برگزاری مسابقات دانشجویی، فعالیت‌های دانش‌آموزی، طرح‌های پژوهشی و... نیز رسیدگی کنند.»
اجرای برنامه‌ها اعم از بازدید، وبینار و کارگاه به‌صورت تعاملی است
او درخصوص نحوه اجرای برنامه نیز توضیح داد: «اجرای برنامه‌ها اعم از بازدید، وبینار و کارگاه به صورت تعاملی خواهد بود. به آنها اعلام شده تا از بستر مناسب خود استفاده کنند و اگر استانی با مشکلی مواجه بود می‌تواند از بستری که ستاد مرکزی با همکاری واحد الکترونیک در اختیار او قرار خواهد داد، استفاده کند.» جوکار در ادامه تاکید کرد: «بنابراین به آنها اعلام شده که برنامه در ابتدا باید به صورت تعاملی بوده و دوم اینکه همزمان با اجرا پخش زنده نیز صورت گیرد. برای اینکه روسای باشگاه نیز بهتر در جریان امر قرار گرفته و درصورت بروز مشکل بتوانند آن را حل کنند، چند سری جلسات راهبری مجازی برگزار و یک گروه واتس‌اپ نیز برای این موضوع تشکیل شده است.» او با بیان اینکه نقش راهبری، ارزیابی و نظارت بر اجرا نیز برای ستاد مرکزی تعریف شد اضافه کرد: «نقش اصلی به روسای باشگاه‌های استان‌ها سپرده شده است. معتقدیم که برنامه باید به نحو مناسب به اطلاع همه دانشجویان برسد، بنابراین درصدد پیگیری یک راهکار ویژه برای اطلاع‌رسانی هستیم. برنامه روی سایت باشگاه قرار خواهد گرفت وبه صورت ماهانه و فصلی نیز توسط سامانه پیوند به روسای باشگاه اطلاع‌رسانی می‌شود.»
تلاش داریم تا برنامه از طریق سامانه آموزشیار نیز به اطلاع دانشجویان برسد
مدیرکل هدایت و توانمندسازی دانشجویی باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان دانشگاه آزاد اسلامی گفت: «همچنین تلاش داریم تا برنامه از طریق سامانه آموزشیار نیز به اطلاع احاد دانشجویان برسد. رایزنی‌ها نیز انجام شده و تا یک ماه آینده به بهره‌برداری کامل خواهد رسید. یک کانال اختصاصی اطلاع‌رسانی نیز در سامانه آموزشیار با همکاری مدیرکل پژوهشیار با باشگاه برای باشگاه پژوهشگران پیش‌بینی شده که به بهره‌برداری خواهد رسید.»
او با تاکید براینکه این برنامه‌های توانمندسازی نیز باید کیفی‌سازی شوند، بیان کرد: «برای کیفی‌سازی و رصد و پایش کیفیت برنامه‌های توانمندسازی سردار دل‌ها نیز بحث نظارت و ارزیابی را خواهیم داشت. برای هر برنامه یک ارزیابی فارغ از ارزیابی ستاد مرکزی انجام شده و یک ارزیابی نیز از شرکت‌کننده‌ها انجام می‌شود. ارزیابی از شرکت‌کننده‌ها به صورت آنلاین بوده و صدور گواهی منوط به این است که شرکت‌کننده در ارزیابی برنامه شرکت کرده باشد.»
جوکار در مورد ارزیابی برنامه‌ها توسط رئیس باشگاه نیز گفت: «همزمان با اجرای برنامه توسط استان نظارت و ارزیابی برنامه نیز به یک استان واگذار شده که به آن استان معین گفته می‌شود. استان باید سه ارزیاب را مشخص کرده تا ارزیابی را به صورت محرمانه انجام دهند و گزارش آن را ارسال کنند. این ارزیابی توسط ارزیاب‌ها می‌تواند توسط واحدهای معین استان صورت گیرد.»
او تاکید کرد: «بنابراین یک ارزیابی کلی توسط کارکنان ستاد، سه ارزیابی توسط استان دیگر و یک‌سری ارزیابی نیز توسط شرکت‌کننده‌ها صورت می‌گیرد.»
ایجاد شبکه اساتید مهارتی مهم‌ترین دستاورد اجرای فاز دوم در سال 1401 خواهد بود
مدیرکل هدایت و توانمندسازی دانشجویی باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان دانشگاه آزاد اسلامی درخصوص دستاوردهای برنامه نیز صحبت به میان آورد و گفت: «در فاز اول رسوب دانش در قالب دانش خاکستری و تدوین سرفصل از مهم‌ترین دستاوردهاست که باید بعد از اجرای هر برنامه مشخص باشد. یک دستاورد فرعی نیز شامل فعالیت مقدماتی برای سایر بخش‌های باشگاه پیش‌بینی شده است. به‌طور مثال باید بتوانیم نظام موضوعات طرح‌های دانشجویی باشگاه را از کارگاه‌ها و وبینارها توسط مدرسان استخراج کنیم.»
جوکار گفت: «در فاز دوم نیز ایجاد شبکه اساتید مهارتی و فیلم 5 دقیقه‌ای کوتاه، دو دستاورد اصلی و فعالیت مقدماتی برای سایر بخش‌های باشگاه، دستاورد فرعی خواهد بود. درنهایت از واحدهای مجری برتر و مدرسان برتر تقدیر می‌شود. به عبارت بهتر روسای باشگاه 3 استان، چهار مدرس برتر کارگاه، چهار سخنران کلیدی برتر وبینار و سه بازدید برتر انتخاب و در حضور مسئولان تقدیر خواهند شد.» مدیرکل هدایت و توانمندسازی بیان کرد: «بدون شک اجرای برنامه‌ای به این گستردگی و جامعی بدون همدلی و همکاری روسای باشگاه‌ها در واحدهای دانشگاهی میسر نمی‌شد.» او در پایان از روسای استانی باشگاه از ارشادها و حمایت‌های ریاست باشگاه، تشریک مساعی معاونان در جهت‌گیری و شورای باشگاه در تصویب برنامه و همچنین تیم اجرایی برنامه سردار دل‌ها تشکر و قدردانی کرد.