سجاد عطازاده، دانشجوی کارشناسیارشد مطالعات منطقهای دانشکده وزارت خارجه: مشکل مشروعیت «همزاد» رژیمصهیونیستی بوده است. این معضل باعث شده رژیمصهیونیستی علیرغم گذشت 7 دهه از تاسیسش و همچنین حمایتهای غرب موفق به ادغام در محیط منطقهای خود نشود. مشکل مشروعیت، تلآویو را به برقراری ارتباطات با کشورهای فرامنطقهای سوق داده است، بهگونهایکه مدتی صهیونیستها در آفریقا بهدنبال ایجاد ارتباط با دولتهای ضعیف بودند تا سرپوشی بر مشکلات منطقهای خود بگذارند.
تلآویو به چنین ارتباطاتی از جهات مختلف نیاز دارد اما یکی از بخشهای پررنگ آن احتیاج به آرای زیاد در مجمع عمومی سازمان ملل متحد است. رژیمصهیونیستی در شورای امنیت از حمایت قاطع آمریکا بهره میبرد و از سوی بریتانیا و فرانسه نیز مورد پشتیبانی قرار میگیرد اما در مجمع عمومی سازمان ملل بهدلیل حضور تمامی کشورهای عضو با مخالفان زیادی روبهرو است. ارتباط با کشورهای کوچک و ضعیف در جهان میتواند آرای زیادی را وارد سبد تلآویو در رایگیریهای مجمع عمومی کند.
صهیونیستها همچنین برای فعالیتهای قاچاق موادمخدر، عتیقهجات، تسلیحات و موارد مشابه نیازمند مکانهایی برای انجام معامله و پولشویی هستند که کشورهای کوچک فراهمکننده این پوشش برای آنهاست. یکی از این کشورهای کوچک سنگاپور است که بهدلیل ثروت زیاد و ارتباطات گسترده به محلی برای فعالیتهای تلآویو تبدیل شده است.
جستار حاضر بر آن است تا در ابتدا به بررسی روابط رژیمصهیونیستی و سنگاپور پرداخته و در ادامه بهدلیل دشمنی و تنازع موجود میان جمهوری اسلامی ایران و صهیونیستها به تاثیر روابط تلآویو و سنگاپور بر تهران بپردازد. قبل از ورود به بحث، بهعنوان مقدمه، آشنایی با سیاست «چرخش به شرق» رژیمصهیونیستی ضروری است.
چرخش به شرق
بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر رژیمصهیونیستی طی سفر سال 2017 خود به کشور سنگاپور از سیاست جدید این رژیم برای ارتباط با شرق پرده برداشته و آن را با عنوان «چرخش به آسیا» معرفی کرد. این سیاست اشاره به افزایش روابط این رژیم با کشورهای شرقی دارد که ظاهرا الگوگرفته از سیاست چرخش به آسیای باراک اوباما، رئیسجمهور سابق ایالاتمتحده است. مطابق آنچه در درگاه اینترنتی آژانس یهود ذکر شده است، در سیاست نگاه به شرق کشورهای Asean (Association of Southeast Asian Nations) اهمیت ویژهای دارند. اتحادیه کشورهای جنوبشرق آسیا موسوم به آسهآن شامل کشورهای پرجمعیت در سمت شرقی قاره آسیاست. کشورهای اندونزی، مالزی، فیلیپین، سنگاپور، تایلند جزء موسسان این اتحادیه هستند که بعدها برونئی، ویتنام، لائوس، میانمار و کامبوج نیز به آنها پیوستند. این کشورها دارای جمعیت زیادی بوده و بهدلیل نیروی کار ارزان و منابع گسترده موردتوجه سرمایهگذاران جهانی برای ساخت کارخانه و ایجاد زیرساختهای گردشگری هستند. برخی کشورهای این منطقه مانند اندونزی و مالزی جزء اقتصادهای نوظهور هستند و برخی کشورهای دیگر مانند ویتنام موردتوجه بسیار زیاد سرمایهگذاران جهانی هستند. برخی کشورهای این اتحادیه مانند سنگاپور نیز از اصلیترین بازیگران تجارت جهانی بهخصوص در حوزه دریایی هستند.
رژیمصهیونیستی و سنگاپور
روابط دیپلماتیک رژیمصهیونیستی و سنگاپور برای اولینبار در سال 1969 برقرار شد، اما سنگاپور از بیم اندونزی و مالزی آن را علنی نکرد و حتی تسلیحاتی که از رژیمصهیونیستی برای سنگاپور وارد میشد، «مکزیکی» نامیده میشدند تا برای همسایگان حساسیتبرانگیز نباشد. البته سابقه روابط دو کشور به پیش از آن برمیگشت. مطابق با آنچه تحقیقات نشریه «هاآرتص» چاپ رژیمصهیونیستی برای نخستینبار در سال 2004 افشا کرد، سنگاپور پس از استقلالی که به قول لی کواینیو (اولین نخستوزیر سنگاپور) بر آن تحمیل شده بود، از نظر نظامی بهشدت آسیبپذیر بود و به همین دلیل دست کمک بهسوی هرکسی دراز کرد. رژیمصهیونیستی نیز که بهشدت بهدنبال یافتن متحد بود، گروهی از مستشاران نظامی خود را برای آموزش نظامیان سنگاپور به این کشور اعزام کرد که هسته اولیه ارتش این کشور را تشکیل دادند. این وضعیت تا سال 1990 و سفر حییم هرزوگ، رئیس وقت رژیمصهیونیستی، به این کشور ادامه داشت. شاید یکی از عواملی که سبب گسترش روابط سنگاپور و رژیمصهیونیستی شد، شباهتهای موجود بین این دو بود: کوچکی، محصور بودن، تنوع قومی، نژادی و مذهبی و تاکید بسیار روی مسائل نظامی.
دومین سفر دیپلماتیک بین این دو هم 30 سال بعد و در جریان شرکت رووین ریولین، رئیس رژیمصهیونیستی، در مراسم تشییع جنازه لی کواینیو، اولین نخستوزیر سنگاپور، در سال 2015 انجام شد. از این تاریخ به بعد شاهد جهشی در روابط سنگاپور و رژیمصهیونیستی هستیم، بهطوریکه لی هسینلونگ، نخستوزیر سنگاپور، در سال 2016 به این رژیم سفر کرد و نتانیاهو نیز در سال 2017، اولین دیدار رسمی نخستوزیر رژیمصهیونیستی از سنگاپور را انجام داد. نتانیاهو در این سفر همانطور که گفته شد، برنامه «چرخش به آسیا» خود را اعلام کرد و لونگ نیز رژیمصهیونیستی و سنگاپور را دوستان قدیمی خواند. حجم تجارت خارجی این دو دولت در سال 2017، 1.5 میلیارد دلار بوده است. شرکت مخابراتی سینگتل و شرکت سرمایهگذاریهای سنگاپوری دست به سرمایهگذاری در رژیمصهیونیستی زدهاند و بسیاری از استارتاپهای صهیونیستی نیز از سنگاپور بهعنوان نقطه آغاز فعالیتهای خود در آسیا استفاده میکنند. در جریان محاصره غزه توسط این رژیم، سنگاپور از تلآویو حمایت کرده و «نگرانی» خود را از پرتاب راکت از سوی گروههای مقاومت فلسطینی اعلام کرده است. البته مواضعی نیز مبنیبر نگرانی درباره فاجعه انسانی در غزه دارد اما بهطورکلی جزء حامیان رژیمصهیونیستی محسوب میشود.
جمهوری اسلامی ایران
روابط در بستر ایدهها و سوابق شکل میگیرند. تاثیرگذارترین حرکت سنگاپور که جمهوری اسلامی ایران را تحتتاثیر قرار داده است، کمکهای مالی این کشور به عراق در جریان جنگ تحمیلی بود. طبق اسناد منتشره در خود عراق، سنگاپور اصلیترین صادرکننده پیشسازههای سلاحهای شیمیایی به عراق بود که بیشتر این کار هم برعهده شرکت کیمالخلیج سنگاپور بود. گزارش سال ۲۰۰۲ هانسبلیکس میزان صادرات پیشساز تسلیحات شیمیایی به عراق از سوی شرکت کیمالخلیج 4500 تن اعلام شده است. علاوهبر این با توجه به سهولت صادرات کالا از سنگاپور، تعدادی از کمپانیهایی که در کشور خود بهدلیل فشار افکار عمومی یا محدودیتهای دولتی قادر به صادرات سلاح به عراق نبودند، این کار را از طریق شعب خود در سنگاپور انجام میدادند که نمونه بارز آن هم شرکت ایتالیایی Valsella بود که صادرات مین به عراق را پس از ممنوعیت توسط دولت ایتالیا از طریق سنگاپور انجام میداد. این سابقه و همچنین ارتباطات نزدیک این کشور با رژیمصهیونیستی سبب شده است امکان گسترش رابطه با این کشور تبدیل به امری حساس شود که نیازمند مداقه و بررسی برای یافتن بهترین راه است.