محمدحسن نصرتی، مدیر روابطعمومی دانشگاه تربیتمدرس درباره نقش روابطعمومیها در ایجاد ارتباط موثر بین مراکز آکادمیک با بخشهای مختلف جامعه گفت: «بهرغم اینکه تشکیلاتی در اغلب دانشگاهها با عناوین مشابه مدیریت ارتباط با جامعه و صنعت وجود دارد و کار این مجموعهها ایجاد و تسهیل حضور دانشگاهها در بخش صنعت است، با اینحال روابطعمومیها در اینباره خیلی نقشآفرین نبودهاند؛ چراکه در همکارى بین صنعت و دانشگاه موانعى بر سر راه وجود داشته که ممکن است موانع فرهنگى، ساختارى، عملکردى و جغرافیایی و... باشند و روابطعمومیها با مطالعه و بررسی این موانع و با تحلیل آنها، پیشنهادهایی برای کمک به رشد و توسعه این ارتباط ارائه میدهند.»
او ادامه داد: «احساس میکنم وزارت علوم بهعنوان سیاستگذار و ناظر بر برنامههای ارتباطی دانشگاه نتوانسته در این زمینه موفق عمل کند و این عدم توفیق طبیعتا به دانشگاهها نیز تسری پیدا کرده است. بنابراین ما یک زنجیره وابسته به هم هستیم که هرکداممان باید نقش خود را ایفا کنیم. طبیعی است توقف یا اختلال در یک مجموعه، باعث توقف در روند رشد دیگر حوزهها میشود. ایجاد رابطه بهصورت اجباری و دستوری هم یک کار روبنایی و صوری بوده و چندان هم موثر نیست. درحال حاضر باتوجه به تحولات سریع محیطی، اوضاع خیلی فرق کرده و نگاه مدیران ارشد دانشگاهها به روابطعمومیها بهعنوان تسهیلگر این ارتباط هم تغییر پیدا کرده است؛ بدون تردید روابطعمومیها در آینده نزدیک بهعنوان یک نقشآفرین فراتر از مشاوره و تحلیل، در این زمینه وارد عمل خواهند شد.»
درحال گذار از روابطعمومی سنتی به مدرن هستیم
مدیر روابطعمومی دانشگاه تربیتمدرس با اشاره به بهروزرسانی شدن این بخش باتوجه به تغییرات تکنولوژی بیان داشت: «شتاب فناوریها باعث ایجاد تغییراتی در نحوه شکلگیری نهادها و سازمانهای مختلف شده و سهولت خدماترسانی به موضوعی اساسی در میان سازمانها تبدیل شده است. باتوجه به این تغییرات، صرفا سازمانهایی امکان بقا دارند که با ایجاد شبکههای تولید و توزیع اطلاعات، مخاطبان خود را همانگونه که بهصورت لحظهای درمعرض هجوم اطلاعات و تبلیغات سایرین هستند، با استفاده از ابزارهای نوین، تغذیه اطلاعاتی کنند. در کشور ما که در دورهای تقریبا «درحال گذار از روابطعمومی سنتی به مدرن و الکترونیک» هستیم، به همین دلیل هنوز جایگاه واقعی روابطعمومی در سازمانهای دولتی از یک واحد مسئول نصب تابلوی اعلانات، مسئول نصب پلاکارد و برگزارکننده پارهای مراسم فراتر نرفته است.»
نصرتی در همین زمینه افزود: «بهکار نگرفتن تحصیلکردههای روابطعمومی بهصورت تخصصی و وجود این دیدگاه که هرکس میتواند کار روابطعمومی را انجام دهد واقعیتی انکارناپذیر در سازمانهای دولتی و غیردولتی کشور ماست. البته خوشبختانه دانشگاههای بزرگ و شرکتهای بزرگ خصوصی به روابطعمومی نگاه تخصصیتری دارند و در این زمینه پیشگام بودهاند؛ بهخاطر اینکه مخاطبان آنها قشر عالم و فرهیختگان هستند و این مخاطبان از ابزارهای ارتباطی مدرن استفاده میکنند، بنابراین وجود این مخاطبان ویژه، واحدهای روابطعمومی را بهطرف بهرهگیری گسترده از ابزارهای مدرن و روابطعمومی الکترونیک سوق داده است.»
تعامل روابطعمومیها با رسانهها چندان موفق نبوده است
او با تاکید بر اینکه استفاده از افراد متخصص و و دانشآموختگان کارآمد دانشگاهها باعث توفیقات روزافزونی در این حوزهها شده و چشمانداز خوبی برای ما ترسیم میکند، تصریح کرد: «وجود یک روابطعمومی کارآمد و پویا در گرو ارتباط و تعامل خوب آن با رسانههاست. رسانهها یک کانال کلیدی برای آگاهسازی شهروندان هستند تا آنان را از فعالیت و نقش سازمان و قدرت و جایگاه آن در کشور بهطور مطلوب و شایسته آگاه و مطلع سازند. قرار دادن گزارشهای مختلف روی سایت و شبکهها و رسانههای سازمان و انعکاس آنها به رسانهها و روزنامهنگاران بهترین روش برای ارتباط است. برخی از روابطعمومیها که به کانونهای قدرت بیشتر نزدیک بودهاند، طبیعتا بیشتر در تصویر رسانهها قرار دارند، اما این نمیتواند ملاکی برای موفقیت سازمانها تلقی شود. روابطعمومی خوب و تاثیرگذار، روابطعمومیای است که از کسوت سخنگویی سازمان خارج شود و با رسانهها بهویژه رسانههای تصویری ارتباط موثری داشته باشد، در رسانههای پرنفوذ عضویت داشته و از طرفیتهای آنان بهخوبی بهره ببرند. درمجموع روابطعمومیها در این زمینه چندان موفق عمل نکردهاند.»
پژوهشگران تمایل چندانی به رسانهای شدن دستاوردها نشان نمیدهند
مدیر روابطعمومی دانشگاه تربیتمدرس درباره کمکاری این بخش در انعکاس دستاوردهای دانشگاهی، گفت: «نگاه به روابطعمومی باید از سوی روسای دستگاهها و سازمانها تغییر پیدا کند. اشکال اینجاست که ما با حداقل امکانات و نیروی انسانی غیرمتخصص در روابطعمومیها، انتظار نفوذ در جامعه بینالملل را داریم. این نوع نگاه باعث شده توفیقات دانشگاهها بهخوبی منعکس نشود. قطعا روابطعمومیها باید مورد حمایت جدی قرار گیرند و امکانات لازم برای انجام مانورهای مختلف به کارگزاران آنها داده شود. این یک بخشی از مشکل در دانشگاههاست. اما مشکل دیگر خود اعضا و پژوهشگران دانشگاهی هستند که خیلی تمایل به رسانهای کردن دستاوردهای خود ندارند.»
نصرتی افزود: «با پیگیریهای متعدد کارشناسان روابطعمومیها، این محققان برای پوشش خبری دستاوردهای خود، بنا به دلایل شخصی و وجود برخی محدودیتها قادر به همراهی با آنان نیستند. این موضوع لزوم تدوین آییننامهها و شیوهنامههایی را در اینباره اجتنابناپذیر میکند. ضمن اینکه دستاوردهای علمی دانشگاههای بزرگ کشورمان در این زمینه قابلتقدیر است.»
او به نقش روابطعمومیها در اقناع افکار عمومی و انتقال مشکلات به روسای دانشگاهها اشاره و تصریح کرد: «روابطعمومی کارآمد، روابطعمومیای است که بتواند به استقرار و حفظ فهم دوجانبه بین سازمان و گروههای مرتبط کمک کند، این یعنی فهم مشترک و رابطه دوسویه و تعاملی. در روابطعمومی تعاملی که همچون شبکه اجتماعی در سطح سازمان و خارج از آن فعال است، هیچ امری از رصد روابطعمومی پنهان نیست و با بهرهگیری از تکنولوژیهای نوین ارتباطی و در بستری که از نیازسنجی، افکارسنجی، تحلیل داده و بازخورد به نحو کاملی استفاده میکند، به یک فهم مشترک میاندیشد.»
نقش کلیدی روابطعمومی دانشگاههای بزرگ در تصمیمسازی
مدیر روابطعمومی دانشگاه تربیتمدرس خاطرنشان کرد: «طبیعی است که کارایی روابطعمومی در اقناع افکار عمومی و عوامل موثر بر آن بستگی زیادی به کارکردهای درونسازمانی و برونسازمانی دارد. معتقدم روابطعمومی دانشگاههای بزرگ توانستهاند با شناسایی نقاطضعف و قوت، فرصتها و تهدیدها، با استفاده از نیروهای متخصص، ابزارهای ارتباطی و تحلیل دادهها و ارائه گزارش، در تصمیمسازی و تصمیمگیری دانشگاه توفیقات نسبتا خوبی داشته باشند.»