راضیه زواریان، عضو هیات‌علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد یادگار امام‌خمینی(ره) در گفت‌وگو با «فرهیختگان» گفت: «زبان و ادبیات هر کشوری درواقع هویت مردم آن کشور است. زبان فارسی ما هم به همین صورت، گویای هویت هرکدام از ما ایرانیان است. بنابراین اگر زبان ما مورد تحریف قرار بگیرد درواقع هویت ما خدشه‌دار خواهد شد. البته زبان هر کشوری جایگاهی در عرصه بین‌المللی دارد اما زبان فارسی جزء مهم‌ترین زبان‌های دنیاست. البته این گزاره را اندیشمندان بین‌المللی بیان می‌کنند. زبان فارسی تنها زبان زنده دنیاست که بعد از هزار سال هنوز تغییر زیادی نکرده است و با غنای فرهنگی خود توانسته تقریبا ثابت بماند. زبان‌های غربی هم از دوره رونسانس به بعد دچار تغییرات زیادی شدند به‌گونه‌ای که متون آن دوران برای مردم خیلی قابل لمس نیست.»
زبان، تنها راه آشنایی با هویت یک ملت
وی افزود: «شاهنامه یکی از بزرگ‌ترین اسناد زبان و ادبیات فارسی برای ما ایرانیان است. در این کتاب تماما از کلمات فارسی استفاده شده و همان‌طور که پیش‌تر گفتیم این ادبیات اکنون هم برای مردم قابل لمس بوده و تغییر نکرده است. یا بعد از 1200 سال وقتی اشعار رودکی را می‌خوانیم هنوز قابل لمس است که این موضوع ناشی از قدمت و غنای زبان ماست.»
زواریان ادامه داد: «وقتی اولین گروه فرانسوی‌ها در زمان صفویه به ایران آمدند در مواجهه با فرهنگ ایران متوجه غنای آن شدند و در متون آن زمان‌شان هم آورده‌اند که تنها راه آشنایی بیشتر با فرهنگ ایران، شناخت زبان فارسی است. بنابراین می‌توان گفت تنها راه آشنایی با هویت یک ملت و کشور شناخت زبان آن مردم و کشور است.»
ادبیات فارسی را خوب تدریس نمی‌کنیم
این استاد دانشگاه در رابطه با سرفصل دروس دانشگاهی گفت: «همان‌طور که می‌دانید با توجه به مسائل و مشکلات جامعه درحال حاضر دانشجویان خیلی علاقه‌ای به ادبیات ندارند؛ چراکه متاسفانه رشته ادبیات آن‌طور که باید به آنها معرفی نشده است. زبان و ادبیات مانند درس زندگی برای دانشجویان باید باشد و ما باید آن‌طور که شایسته است ادبیات را به آنها تدریس کنیم.»
متون ادبی برای دانشجویان دلنشین‌تر از حفظ ارائه‌های ادبی است
عضو هیات‌علمی دانشگاه آزاد اسلامی اضافه کرد: «یکی از راه‌های ایجاد انگیزه و علاقه به ادبیات در دانشجویان، افزودن متون ادبی به کتاب‌های دانشجویان است؛ چراکه دانشجو می‌تواند با مطالعه و حفظ این متون با تاریخ و ظرافت‌های زبان فارسی آشنا شود. البته قبلا خیلی به این موضوع در سرفصل دروس دانشگاهی توجه نمی‌شد و بیشتر در درس ادبیات به صنایع و مسائل تئوری توجه شده بود، اما در دو سال اخیر که سرفصل این رشته تغییر کرد به متون ادبی توجه بیشتری شد که این تغییرات خصوصا در مقاطع ارشد و دکتری باعث افزایش علاقه و انگیزه دانشجویان شده است. البته هنوز هم در این زمینه کاستی‌هایی وجود دارد و نیاز است بازهم در سرفصل دروس تجدیدنظر شود.»
نسل جدید ارتباط ادبیات با رشته تحصیلی خود را نمی‌دانند
وی با اشاره به اهمیت افزایش انگیزه دانشجویان و مردم به ادبیات گفت: «مردم ما باید با متون ادبیات فارسی بیشتر آشنا شوند تا اینکه ارائه‌های ادبی حفظ کنند. ادبیات باید درس زندگی برای مردم جامعه ما باشد نه جایی برای حفظ شدن ارائه‌های ادبی، اما درحال حاضر به ادبیات به‌عنوان درس زندگی نگاه نمی‌شود. درحال حاضر دانشجویان نسل جدید ارتباط ادبیات با رشته تحصیلی خود را نمی‌دانند و همین امر باعث شده تا دانشجویان با بی‌میلی ادبیات بخوانند. درواقع باید به دانشجویان از همان ابتدا تبیین شود که ادبیات اصل و اساس رشته تحصیلی‌شان خواهد بود؛ چراکه برای نگارش و املأ به ادبیات نیاز دارند.»
عضو هیات‌علمی دانشگاه در ادامه افزود: «مردم برای فن بیان به شناخت زبان فارسی نیاز دارند، این موضوع درحال حاضر خیلی مورد توجه قرار نمی‌گیرد. شاید دقت نکرده باشیم اما ما برای ارتباط‌گیری با یکدیگر هم به ادبیات نیاز داریم؛ چراکه اصول ارتباطی و روابط‌عمومی را در درس ادبیات باید یاد گرفت و دایره واژگانی را با مطالعه متون ادبی مطالعه کرد.»
کاهش استقبال دانشجویان از رشته زبان و ادبیات فارسی در سال‌های اخیر
وی درخصوص اقبال دانشجویان به رشته ادبیات توضیح داد: «دانشگاه آزاد اسلامی واحد یادگار امام خمینی از سال1364 رشته ادبیات و زبان فارسی را در مقاطع مختلف ارائه می‌کند، اما متاسفانه باید گفت که اقبال دانشجویان و داوطلبان به رشته ادبیات خیلی زیاد نبوده است. البته ما سعی کرده‌ایم در واحد یادگار امام خمینی با تقویت اعضای هیات‌علمی و استفاده از اساتید بنام در دانشکده، جذابیت این رشته را برای دانشجویان زیادتر کنیم. شاید بتوان گفت یکی از انتقاداتی که به خود جامعه دانشگاهی در‌مورد کاهش استقبال دانشجویان به رشته ادبیات برمی‌گردد نبود تبلیغات در این رشته است. با وجود زمینه‌های جذب دانشجو در رشته ادبیات اما به واسطه نبود تبلیغات در این رشته متاسفانه شاهد رشد جمعیت دانشجویان این رشته نیستیم.»
زواریان افزود: «عده‌ای از کارشناسان معتقدند دانش دو شاخه است؛ یک شاخه مربوط به علوم ابزارساز است و یک شاخه علوم انسان‌ساز. زبان و ادبیات فارسی درواقع جزء سرآمدان علوم انسان‌ساز است. متاسفانه یکی از معضلاتی که برای تبلیغ رشته ادبیات بیان می‌شود بازار کار این رشته است اما این رشته بازار کار بسیار گسترده‌ای دارد. از مسئولیت روابط‌عمومی‌ها گرفته تا منشی‌های دفاتر باید از ادبیات سررشته داشته باشند اما پیش از بازار کار، باید به انسان‌ساز بودن این رشته توجه کرد. درواقع ما قبل از اینکه بخواهیم ابزار باشیم باید انسان باشیم. امروز بسیاری از مطالبی که در رشته روانشناسی از متون خارجی به دانشجویان آموزش داده می‌شود اکثرا برگرفته از متون ادبی و تاریخی ماست؛ چراکه ادبیات ما سراسر درس زندگی است.»