سیامک خاجی، روزنامه‌نگار: خبر توافق باشگاه رم با ژوزه مورینیو می‌توانست یک شوخی تلقی شود، اگر خود این باشگاه ایتالیایی آن را رسما منتشر نمی‌کرد اما رسانه‌های ایتالیایی که تصور چنین انتخابی را از سوی دوطرف نداشتند به‌سرعت به بررسی واکنش‌ها در این‌باره پرداختند. سرمربی پرتغالی که روزگاری تنها در تیم‌های بزرگ و پولدار مشغول کار می‌شد حالا پس از دورانی نه‌چندان موفق در تاتنهام برای دومین‌بار راهی ایتالیا شد تا این‌بار هدایت رم را برعهده بگیرد. انتخابی که هواداران این سرمربی پرحاشیه چندان از او توقع نداشتند و به‌نوعی با این خبر سورپرایز شدند. آخرین حضور آقای خاص در فوتبال ایتالیا به حدود یک دهه قبل برمی‌گردد که موفق شد به‌همراه اینتر تنها سه‌گانه یک تیم ایتالیایی را کسب کند و یکی از بهترین نتایج تاریخ این باشگاه را رقم زند. بااین‌حال شرایط اینتر در آن زمان که باشگاهی ثروتمند محسوب می‌شد و دست مورینیو را برای خریدهای پرتعدادش باز گذاشته بود با رم که اگرچه در نیمه‌نهایی لیگ اروپای این فصل حضور دارد اما برای فصل بعد شاید در کسب سهمیه همین رقابت‌ها هم ناکام باشد و مورینیو که معمولا تیم‌هایش در لیگ قهرمانان حضور داشته‌اند با چنین اوضاعی چندان آشنا نیست.
همکاری پرتغالی‌ها
رم با عبور از سد آژاکس به نیمه‌نهایی لیگ اروپا رسید اما در دیدار رفت برابر منچستریونایتد و اولدترافورد شکست سنگین 6 بر 2 را تجربه کرد تا برای دیدار برگشت در زمین خود امید چندانی برای صعود به فینال نداشته باشد. همین شکست زمزمه‌های جدایی پائولو فونسکا را تقویت کرد و مالکان باشگاه دیگر اعتمادی به این مربی پرتغالی نداشتند. حتی گفته می‌شد ممکن است فونسکا پیش از پایان فصل جایگاهش را از دست بدهد اما درنهایت تصمیم بر این شد که او تا پایان مسابقات این فصل در سمتش باقی بماند و ظهر روز سه‌شنبه رم اعلام کرد که با مورینیو برای قراردادی سه‌ساله به توافق رسیده است. ظاهرا آقای خاص قرار است اختیار تام درمورد نقل‌وانتقالات تیم داشته باشد و همچنین زمان کافی در اختیارش گذاشته خواهد شد تا بتواند برنامه‌هایش را در این تیم اجرا کند.
مورینیو به‌تازگی و پس از 17 ماه حضور روی نیمکت تاتنهام از سمتش برکنار شد و پس از جدایی از رئال‌مادرید در سال 2013 در هیچ تیمی بیش از 2 سال و نیم دوام نیاورده است. حالا باید دید سرنوشت او در رم چگونه خواهد بود و آیا تا پایان قراردادش در این باشگاه ایتالیایی خواهد ماند یا نه. او چالش‌های بزرگی را در این باشگاه پیش‌رو دارد، نه‌تنها رقبای سرسختی چون یوونتوس و اینترمیلان را بلکه حتی خطر تیم‌هایی چون میلان، آتالانتا، لاتزیو و ناپولی را نیز در راه کسب سهمیه و حتی قهرمانی حس می‌کند. تیاگو پینتو، مدیر فنی پرتغالی رم نقش مهمی در حضور آقای خاص روی نیمکت این تیم داشته است و با استفاده از رابطه خوبی که با هموطن خود دارد توانست وی را برای حضور در ایتالیا متقاعد کند. به نوشته گاردین تنها یک هفته پس از برکناری از تاتنهام، دن فریدکین به‌عنوان رئیس باشگاه به‌همراه نایب‌رئیس رم راهی پرتغال شدند تا مذاکرات نهایی را با مورینیو انجام دهند. او از همین حالا برنامه‌ریزی برای نقل‌وانتقالات تابستانی را آغاز کرده و گفته می‌شود تصمیم دارد الساندرو فلورنزی و چنگیز اوندر، دو بازیکن این تیم را که به‌صورت قرضی در تیم‌های دیگر حضور دارند، به فروش برساند. فونسکا تا میانه‌های فصل عملکرد خوبی به‌همراه رم داشت و تیمش را حتی به رتبه سوم نیز رسانده بود اما در هفته‌های اخیر افت محسوسی در تیمش داشته و حالا به رده هفتم سقوط کرده است. در فاصله چهار هفته مانده به پایان مسابقات، شاگردان او امیدی برای رسیدن به رده‌های بالاتر ندارند و از سوی دیگر با ساسولو رقابت نزدیکی برای هفتم شدن و رسیدن به مرحله پلی‌آف لیگ اروپا دارند.
در چنین شرایطی اوضاع برای مورینیو در ابتدای حضورش در این باشگاه چندان خوب نخواهد بود و البته به این ترتیب او با خیالی آسوده‌تر می‌تواند تیمش را رهبری کند، چراکه انتظار زیادی از او نمی‌رود. آقای خاص در نخستین واکنش پس از بستن قرارداد با رم، گفت: «از مدیریت باشگاه ممنونم که مرا برای مربیگری در این باشگاه بزرگ انتخاب کرد تا بخشی از پروژه طولانی‌مدت آنها باشم. پس از ملاقاتی که با پینتو و همچنین روسای باشگاه داشتم خیلی زود فهمیدم که چه شور و اشتیاقی در این باشگاه برای موفقیت وجود دارد و به من انگیزه داد تا بتوانیم در کنار هم برای این پروژه بزرگ و موفقیت‌آمیز طی سال‌های آینده کار کنیم. شور و شوق زیاد هواداران رم مرا متقاعد کرد تا این پیشنهاد را قبول کنم و بی‌صبرانه منتظر شروع فصل جدید و آغاز کارم در باشگاه هستم.»
تنش با کونته
رسانه‌های ایتالیایی مائوریتسیو ساری را اصلی‌ترین گزینه رمی‌ها برای جانشینی فونسکا می‌دانستند و اصلا تصور نمی‌کردند مالکان آمریکایی سراغ مورینیو بروند. حالا گفته می‌شود ساری در مسیر بازگشت به لیگ برتر قرار دارد و ممکن است در فصل آینده روی نیمکت یکی از دو تیم آرسنال یا تاتنهام بنشیند.
مورینیو هنوز کادرفنی خود را به‌صورت کامل انتخاب و معرفی نکرده است اما گفته می‌شود دنیله ده‌روسی، کاپیتان سابق رم یکی از گزینه‌های اصلی او برای دستیاری است. هافبک سابق رم به‌تازگی به‌عنوان دستیار روبرتو مانچینی در تیم ملی ایتالیا مشغول کار شده است اما پیشنهاد کار در تیم سابقش و در کنار مورینیو می‌تواند بسیار وسوسه‌کننده باشد. از خورخه مندس، سوپرایجنت مشهور به‌عنوان یکی از نفراتی که در بازسازی رم برای سال‌های آینده نقش مهمی دارد، یاد می‌شود. به نوشته روزنامه مساگرو، مندس که مدیربرنامه‌های مورینیو نیز هست، با همکاری پینتو پروژه بازسازی رم و خرید بازیکنان جدید برای این باشگاه را مدیریت خواهد کرد و ستاره‌هایی که این ایجینت پرتغالی تحت‌قرارداد دارد، می‌توانند به‌زودی راهی رم شوند.
یکی از نکات جالب در بازگشت مورینیو به ایتالیا رویارویی دوباره او با آنتونیو کونته خواهد بود. این دو مربی در انگلیس درگیری‌های لفظی زیادی به‌عنوان مربیان منچستریونایتد و چلسی داشتند و حالا در ایتالیا این تنش دوباره ایجاد خواهد شد. به‌خصوص که کونته این فصل توانست اینتر را پس از 11 سال و برای نخستین‌بار از زمان جدایی مورینیو به مقام قهرمانی لیگ برساند. بااین‌حال این مربی ایتالیایی در واکنش به حضور مرد پرتغالی در سری A گفت: «این خبر بسیار خوبی برای همه است و امیدوارم او در تیم جدیدش موفق باشد و برایش بهترین‌ها را آرزو دارم؛ البته به‌جز زمانی‌که برابر اینتر قرار می‌گیرد.» او فعلا ترجیح داده تا جنگ لفظی با مورینیو را آغاز نکند و در پاسخ به سوالی درباره اینکه آیا در نخستین رویارویی دو تیم سرمربی حریف را در آغوش خواهد کشید، گفت: «البته، چراکه نه. احترام زیادی بین ما وجود دارد.» البته هنوز خاطره درگیری‌های آنها در کنار زمین و همچنین نشست‌های خبری فراموش نشده است. نخستین چالش بین این دو مربی به اکتبر سال 2016 برمی‌گردد که مورینیو به‌شدت از خوشحالی کونته پس از برتری 4 بر صفر تیمش انتقاد کرد و بعدها هم چلسی را یک تیم دفاعی خطاب کرد که با واکنش کونته روبه‌رو شد. همچنین در جریان دیدار دو تیم در جام‌حذفی در مارس 2017 که چلسی با یک گل برنده شد و با اخراج آندر هررا از یونایتد همراه بود، مورینیو تصمیم داور را اشتباه خواند اما کونته در نشست خبری به‌شدت از تاکتیک‌های سرمربی حریف انتقاد کرد و گفت تنها هدف او مصدوم کردن ادن آزارد بوده است. شاید این اتفاقات در ایتالیا کمتر رخ دهد، چراکه رسانه‌های ایتالیایی برخلاف بریتانیایی‌ها کمتر به این حاشیه‌ها علاقهمند هستند و به همین دلیل چندان به این اتفاقات دامن نخواهند زد.
نگرانی اسمالینگ و مخیتاریان
اما بازگشت آقای خاص به ایتالیا به سود تاتنهام هم خواهد بود، چراکه براساس توافقی که در قرارداد این مربی پرتغالی با باشگاه لندنی وجود داشت، درصورتی‌که او هدایت تیمی دیگر را برعهده بگیرد تاتنهامی‌ها دیگر لازم نیست کل دستمزد او را پرداخت کنند و در این میان 13 میلیون پوند سود می‌کنند. به این ترتیب حضور مورینیو در رم خبری بسیار خوش برای دنیل لوی، رئیس باشگاه انگلیسی است که این روزها سخت به‌دنبال یافتن جانشینی برای سرمربی خود است.
از طرف دیگر مورینیو سابقه کار با برخی بازیکنان رم را دارد و باید دید درنهایت چه تصمیمی درباره آنها خواهد گرفت. کریس اسمالینگ، مدافع سابق منچستریونایتد در زمان حضور مورینیو در این تیم چندان موردتوجه این مربی پرتغالی نبود اما شاید در رم بتواند عصای دست او محسوب شود. خط دفاعی نه‌چندان مستحکم تیم یکی از اصلی‌ترین نگرانی‌های این مربی است که معمولا در تیم‌هایش توجه ویژه‌ای به این پست دارد. دریافت 5 گل آن هم در یک نیمه از یونایتد نشان داد که این بخش از زمین رم نیازمند بازسازی اساسی است و مورینیو قطعا به فکر ترمیم آن خواهد بود. البته یکی از دلایل اصلی 53 گلی که رم تا اینجای فصل دریافت کرده، سیستم 1-2-4-3 محبوب فونسکا است که باعث شده خط دفاعی تیمش آسیب‌پذیر باشد. آقای خاص احتمالا یکی از دو تاکتیک 1-3-2-4 یا 3-3-4 را در این تیم اجرا خواهد کرد تا همانند گذشته بتواند تیم‌هایش را در فاز دفاعی قدرتمند کند. مورینیو به‌خوبی از بازی اسمالینگ شناخت دارد و البته چندین‌بار در یونایتد از عملکرد او انتقاد کرده بود. بار نخست زمانی‌که تیمش با 4 گل به چلسی باخت، به‌شدت از عملکرد مدافع تیمش انتقاد کرد و همچنین درجریان برتری در فینال لیگ اروپای 2017 که پس از بازی گفت به این علت به استفاده از توپ‌های بلند اصرار داشتیم که می‌ترسیدیم پاس‌های کوتاه اسمالینگ در خط دفاعی لو برود. باید دید این مدافع انگلیسی که در ابتدای فصل قرارداد قرضی‌اش با رم را قطعی کرده، دوباره تمایل دارد زیرنظر مورینیو بازی کند یا نه.
هنریک مخیتاریان نیز پیش از این در یونایتد با مورینیو کار کرده و یکی از نفراتی بود که خود این مربی خرید. البته این بازیکن ارمنستانی پیش از این گفته بود که مورینیو یک‌بار او را به‌خاطر انتقاد رسانه‌ها از تیمش مقصر می‌دانست و کار کردن با آقای خاص را یکی از کارهای دشوار عنوان کرده بود. بااین‌حال او بعدها در مصاحبه‌ای گفت که تنها ماه‌های نخست حضورش در اولدترافورد برایش سخت بوده است. حالا این دو دوباره در رم به هم رسیده‌اند و مورینیو که در ژانویه 2018 مخیتاریان را با الکسیس سانچز مبادله کرد و به آرسنال فرستاد باید تصمیم بگیرد که آیا می‌خواهد او را در تیمش داشته باشد یا خیر. البته مسلما شرایط رم با یونایتد کاملا متفاوت است و مخیتاریان در 32 سالگی می‌تواند با استفاده از تجربه بالای خود به تیم کمک کند.
مورینیو همچنین در خط حمله تیمش نیز نیاز به تقویت دارد و با توجه به اینکه ادین ژکو در 35 سالگی به اواخر دوران فوتبالش نزدیک شده است، نیاز به خرید یک مهاجم جوان و گلزن در تیم او به‌خوبی حس می‌شود؛ به‌خصوص که رم در این فصل تنها 58 بار توانسته دروازه رقبا را باز کند.