محمد عسگری، روزنامه‌نگار: در ماه‌های منتهی به انتخابات، فضای دانشگاه‌ها و فعالیت تشکل‌ها و نشریات و بعضا کلاس‌های درس هم معطوف به انتخابات بود و برنامه‌های مختلفی جریان پیدا می‌کرد. با تعطیلی فیزیکی دانشگاه‌ها در ایام شیوع ویروس کرونا، دیگر خبری از جنب‌وجوش‌های کف دانشگاه نیست، اما نشریات دانشجویی همچنان در این فضا تنفس می‌کنند و کرونا نتوانسته باعث از پا درآمدن آنها شود، هرچند نشریات باید با تلاش مضاعف، علاوه‌بر خلأهایی که از قبل وجود داشت، آنهایی که اضافه‌شده را هم پر کنند. در گزیده‌خوانی این هفته «فرهیختگان» نگاهی به نشریات دانشجویی هفته اخیر داریم که می‌توانید در ادامه آن را بخوانید. فعالان حوزه نشریات دانشگاه‌های آزاد اسلامی سراسر کشور می‌توانند نشریات منتشرشده خود را جهت استفاده در این بخش به ادمین کانال نیمکت خبر (@nimkat_khabar) ارسال کنند.
برنامه جامع اقدام مشترک
اولین شماره نشریه حقوقی «عدلیه» بسیج دانشجویی دانشکده حقوق دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، کار خود را با یادداشت‌هایی با عناوین «برجام»، «آشنایی با پدر علم حقوق ایران»، «آشنایی با مصدق‌السلطنه»، «آشنایی با محمدرضا شجریان»، «نوروز باستانی»، «چالش‌های حقوقی ایران و آمریکا»، «مسائل حقوقی ایران و کره جنوبی»، «حقوق و تکالیف شاکی»، «بررسی اجمالی موضوع سرقت» و... آغاز کرده است.
در یادداشت «برجام» نویسنده اذعان دارد که این توافق را از لحاظ حقوقی مورد نقد و بررسی می‌دهد و در ادامه دستاوردهای حقوقی ایران در برجام را در پنج مورد این‌گونه ذکر می‌کند: «مختومه شدن موضوع ابعاد نظامی احتمالی برنامه هسته‌ای ایران؛ لغو تحریم‌های بین‌المللی؛ خروج از مقررات فصل هفتم منشور سازمان ملل متحد؛ تثبیت حقوق ایران در زمینه غنی‌سازی آب سنگین؛ الزام دولت‌های پیشرفته هسته‌ای به همکاری با ایران درجهت فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای.» و توضیحاتی درباره هر کدام از دستاوردها ارائه داده و در پایان گفته است: «ایران براساس برجام توانست در مجامع بین‌المللی چهره خود را از یک کشور متهم در زمینه هسته‌ای به کشوری با برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای بدل کرده و تمامی تحریم‌های بین‌المللی را از سر راه خود بردارد. نکته منفی و حقوقی برجام اما فقط و فقط نبود ضمانت اجرا و الزامات کافی برای عمل به آن است که این امر باعث شده دولتی مانند آمریکا به بدعهدی و نقض جسم و روح این توافق بپردازد، بدون هیچ مشکلی از آن خارج شود، حقوق ایران را در این توافق ضایع کند و ایران نتواند برای استیفای حقوق خویش در دادگاه‌های بین‌المللی به اقامه دعوی بپردازد و سرنوشت توافقی به این مهمی برای جامعه بین‌الملل به چرخش خودکار یک رئیس‌جمهور وابسته باشد. البته باید گفت که در مواد 36 و 37 برجام آمده است درصورتی‌که هرکدام از طرفین به تعهدات خود عمل نکرده یا ناقض توافق باشند، طرف دیگر می‌تواند به کاهش یا عدم اجرای تعهدات خویش بپردازد که طرح اخیر مجلس شورای اسلامی تحت‌عنوان اقدام راهبردی رفع تحریم‌ها براساس مواد مذکور است.»
نمک‌ناشناسی
شماره 82 نشریه «1979» بسیج دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی رشت را شاید بتوان در همان یادداشت اول نشریه خلاصه کرد و از آن خواند: «با توجه به رویدادهای امنیتی اخیر و جاسوسی از تیم مذاکره‌کننده و حتی گمانه‌زنی‌ها درمورد گرای داخلی درمورد اطلاعات سفر و شهادت سردار سلیمانی، با انتشار فایل صوتی به‌اصطلاح محرمانه ظریف در رسانه معاند سعودی-انگلیسی، می‌توان نتیجه‌گیری کرد که امروز بحث نفوذ در کشور یک مساله جدی است و می‌بایست به‌طور ویژه خصوصا در هیات دولت بررسی‌های جدی صورت بگیرد و عوامل و زمینه‌های چنین جاسوسی‌ها و نفوذ به‌ویژه در دولت به مردم معرفی و با اشد مجازات محاکمه شوند. نکته جالب اینکه این برخی از این رویدادها تنها مدتی پس از پخش سریال گاندو اتفاق افتاد که دولت به‌شدت از آن انتقاد کرد و آن را دروغ خواند. اما فایل صوتی منتشرشده حاوی مطالبی بود که گویی برای انتخابات ریاست‌جمهوری و با هدف دوقطبی‌سازی دیپلماسی با میدان در جامعه مطرح شد که مانند دور گذشته جامعه را از حقایق و ناکارآمدی‌های اخیر دولت گمراه، و از زیربار مسئولیت هشت‌سال وعده پوشالی به ملت فرار کنند. وزیر امور خارجه در بخشی از این فایل صوتی که اتفاقا خوراک رسانه‌های سعودی و انگلیسی شده، از قدرت نظامی و منطقه‌ای جمهوری اسلامی ایران به‌شدت گله‌مند است و حاج قاسم سلیمانی را مانع رسیدن به اهداف دیپلماسی خود می‌داند! سوال اینجاست که آیا در خود آمریکا، وزیر امور خارجه این کشور می‌تواند برای پنتاگون یا نهادهای امنیتی دیگر تصمیم‌گیری کند یا آنها را فدای اقدامات و برنامه‌های خویش کند؟ هرگز! آیا حضور جاسوس‌هایی که تفهیم اتهام شده‌اند و به جاسوسی برای دشمن اعتراف کرده‌اند نیز به‌خاطر حضور میدانی حاج قاسم است؟ شاید مدعی شوند سرویس‌های اطلاعاتی و قوه قضائیه دروغگو و همه اسناد و مدارک کشف شده هم دروغند و خودشان راستگو هستند! به‌راستی برادر جناب روحانی در تیم مذاکره‌کننده با چه عنوان و دلیل قانع‌کننده‌ای حضور داشت؟ و با کدام دانش و توانایی؟ آیا رفت‌وآمد اعضای نایاک در اتاق و محل اقامت تیم مذاکره‌کننده هم دروغ است؟ اشک‌های خانم وندی شرمن و فرش‌های نفیس ایرانی چطور که با آن دیپلماسی و منافع ملی به بازی گرفته شد؟ مگر غیر از این است که درطول زمان پس از انقلاب در بیشترین زمان‌ها همین تیم مذاکره‌کننده پای ثابت مذاکرات با طرفین غربی و اروپایی بوده؟ آیا در تمامی این دوران‌ها هم حضور منطقه‌ای و میدانی حاج قاسم مانع به‌نتیجه رسیدن مذاکره مقابل طرفین غربی بود؟ طی این سال‌های پس از انقلاب، به‌ویژه در این دوره هشت‌ساله، دستاورد دیپلماسی و این تیم مذاکره‌کننده دولت روحانی در قبال تحریم‌های ناجوانمردانه غرب چه بود؟ تقریبا هیچ. قطعا ملت شهیدپرور ایران اسلامی نمک‌نشناسی‌های دولت و تیم مذاکره‌کننده درقبال فداکاری‌ها و جانفشانی‌های مردان میدان و به‌ویژه سردار دل‌ها حاج قاسم سلیمانی که غربی‌های مستکبر را در منطقه به‌زانو درآوردند و برای آنها راهی جز مذاکره و گفت‌وگو دربرابر تیم مذاکره‌کننده ایرانی قرار ندادند، فراموش نخواهند کرد و برای برخی چند صباح بیشتر در قدرت ماندن جز نام ننگ نخواهد داشت.»
نکته‌های ظریف
گزیده‌خوانی این هفته را با شماره 17 نشریه «تیتر» دانشگاه آزاد اسلامی مشهد و با نگاهی به تیتر برخی مطالب آن شروع می‌کنیم: «شما را از فتنه‌ها بر حذر می‌دارم!»، «انتخاب قوی، ایران قوی»، «نکته‌های ظریف»، «حاج قاسم را تحریف نکنید!» و «نه به تعویق انتخابات».
یادداشت «نکته‌های ظریف» با اشاره به ماجرای انتشار مصاحبه وزیر امور خارجه می‌گوید در فایل صوتی منتشرشده از محمدجواد ظریف، فرامتن مهم‌تر از متن است و اینکه چگونه چنین فایلی از پاستور به لندن می‌رسد یا محتوای سخنان ظریف چیست، مساله دوم است. نویسنده بر این باور است که متن ظریف قرار است به‌خدمت حواشی درآید که مهم‌ترین خروجی آن در عرصه سیاست داخلی (احتمالا انتخابات) و سیاست خارجی (مذاکرات وین) خودش را نشان می‌دهد و به سه تحلیل در این زمینه می‌پردازد که اولین آنها تحت‌عنوان دوقطبی‌سازی سازش- مقاومت و دومین با عنوان ظریف قربانی لاریجانی است که در آن گفته شده: «شبى که ظریف در کلاب‌هاوس حضور یافت، وقتى خبرنگارى از نقش على لاریجانى در مذاکرات با چین پرسید، پاسخ او طورى بود که در برداشت بسیارى از شنوندگان موجب تحقیر جایگاه لاریجانى شد؛ وقتى او مدعى شد که اصلا چین رئیس سابق مجلس را نمی‌شناخت و با معرفى ظریف است که پاى لاریجانى به مذاکرات با اژدهاى زرد باز شد. این امر با اعتراض نزدیکان لاریجانى روبه‌رو شد و اخبار منتشره حاکى از دلخورى شدید از ظریف بود. در همین اثنا خبر ملاقات روحانى با خاتمى براى اقناع رئیس دولت اصلاحات در حمایت از لاریجانى براى انتخابات منتشر شد. بسیارى از تحلیلگران معتقدند علی‌رغم نزدیکى گفتمان ظریف به روحانى در سیاست خارجى، گزینه اصلى رئیس‌جمهور براى ادامه مسیر دولت تدبیر، على لاریجانى و ظریف گزینه اصلى اصلاح‌طلبان است و این تقابل موجب شد که دیدار مذکور نهایتا به نتیجه مطلوب نرسد و اختلافات جدى کارگزاران با ناسا در این تقاطع جدى است. اگر این فایل بدون اطلاع ظریف منتشر شده است با قرار دادن او درمقابل شهید سلیمانى مى‌تواند موجب اوج‌گیرى انتقادها به ظریف حتى به قیمت حذف او از کاندیداهاى نهایى اصلاحات شود و درنهایت حمایت از على لاریجانى به‌عنوان تنها گزینه موجود براى این جبهه باقى بماند.اگر این فایل با اطلاع ظریف منتشر شده، می‌تواند با موج‌سازى و اقناع بدنه شاکى از عملکرد اصلاحات پشتوانه خوبى براى کاندیداى نهایى این جبهه (اعم از لاریجانى یا هرکس دیگر) فراهم کند.»
در تحلیل سوم هم تحت‌عنوان بستن دست مذاکره‌کنندگان آمده: «نحوه انتشار فایل صوتی از همان ابتدا موجب شکل‌گیرى این تلقى شد که در آستانه مذاکرات حساس هسته‌اى، گروهى در داخل کشور با رساندن این فایل به لندن در پى القاى چندگانگى تصمیم‌گیرى در بدنه نظام و خالى کردن دست مذاکره‌کنندگان ایرانى در مذاکرات است. چیزى که با انتقادات ظریف به روسیه براى بر هم زدن برجام و همچنین خطى که بی‌بی‌سى و ایران‌اینترنشنال آغاز کرده‌اند عملا مکمل چنین نگاهى است. در هر صورت به‌نظر مى‌رسد فایل منتشرشده حاوى اطلاعات مهمى از شبکه نفوذ در دستگاه دیپلماسى کشور است. با توجه به برخى اخبار مبنى بر اینکه مسئولان این پروژه دو تن از مشاوران ارشد رئیس‌جمهور هستند، قطعا بررسى آن توسط دستگاه‌های امنیتى می‌تواند زوایا و اهداف پشت‌پرده آن را در آستانه مذاکرات وین و انتخابات افشا کند.»
بحران آبی در البرز
نشریه «فانوس» بسیج دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی کرج در شماره 22 خود با طراحی نسبتا ساده و عکسی با عنوان «نامردان میدان در تکاپوی تشکیل دولت سوم روحانی» در صفحه اول، دغدغه مسائل استانی را نسبت به مسائل سیاسی دیگر بیشتر دنبال کرده است. مصاحبه نشریه با یک دانش‌آموخته کارشناسی‌ارشد عمران محیط‌زیست، به موضوع «بحران آبی در البرز» اختصاص دارد. در این مصاحبه درباره وضعیت آبی استان البرز و برخی مناطق آن، برداشت آب از سد و آب‌های زیرزمینی و نسبت میان آب اصطلاحا تولیدشده و مصرف‌شده، خروج آب از استان و انتقال بین استانی، بهره‌برداری از افزایش حق آبه استان، زیرساخت‌ها، کیفیت آب و... و نقش وزارت نیرو و سازمان برنامه و بودجه استان و مشکلات و راهکارهای موجود در این زمینه‌ها صحبت شده است.
در یادداشت‌های دیگری با عنوان «مسئولان برنامه و بودجه استان کجا هستند؟» و «حال ناخوش آبخوان‌ها» هم به مساله آب در استان پرداخته شده است. در یادداشت «برگ درختان سبز» هم می‌خوانیم: «برگ درختان سبز در نظر هوشیار/ هر ورقش دفتری است معرفت کردگار. در این بیت سعدی این نکته را بیان کرده است که انسان اگر به یک برگ درخت با دقت نگاه کند، به وجود خداوند پی خواهد برد؛ همان‌گونه که وقتی انسان به یک خانه یا یک وسیله دیگری نگاه می‌کند و بدون اینکه سازنده آن را ببیند به وجود آن سازنده پی می‌برد. حال در جامعه ماشینی که مدیران و برنامه‌ریزان شهری آن همه‌چیز را در راستای رفع نیازهای حیوانی و اصالت جسم می‌بینند، چگونه می‌توان انتظار داشت که با از بین بردن محیط‌زیست و قطع درختان که رابطه مستقیم با تربیت روح و اخلاق انسانی دارد، انسان را بیشتر در منجلاب افسردگی‌ها و بیماری‌ها غرق نکنند؟ پس از انقلاب صنعتی در اروپا و رشد و توسعه بی‌حد و مرز فناوری، محیط‌زیست درمعرض خطر جدی واقع شد و آسیب‌ها و ضررهای آن تا اکنون پابرجاست. امروزه در کشور ما و علی‌الخصوص استان البرز، محیط‌زیست به‌سبب سودجویی‌های ظالمانه و خودکامگی‌های قدرت‌ها درمعرض خطر جدی قرار گرفته است. دین اسلام به‌عنوان کامل‌ترین دین الهی، همواره نقش حمایتی نسبت به حفظ محیط‌زیست داشته و حفظ طبیعت را مساوی با حفظ نشاط و آرامش انسان می‌داند. انسان هر مقدار که از طبیعت و فضای سبز دور باشد، به افسردگی و پریشانی نزدیک‌تر است.»