سیامک خاجی،روزنامه‌نگار:پیامدهای طرح جنجالی 12 باشگاه اروپایی برای ایجاد تورنمنتی تازه‌تاسیس که فیفا و یوفا در آن نقشی ندارند، همچنان ادامه دارد و البته این پروژه خیلی زود با مخالفت‌های گسترده روبه‌رو شد. اگرچه فلورنتینو پرس دیروز در مصاحبه‌اش ادعا کرد که این طرح برای کسب درآمد بیشتر برای باشگاه‌ها نیست و آنها به‌دنبال نجات فوتبال هستند، از لابه‌لای حرف‌هایش می‌شد به‌خوبی دریافت که پول بخش مهمی از انگیزه ایجاد چنین تورنمنتی است. سوپرلیگ اروپا به‌وضوح درآمد سرشاری را نصیب باشگاه‌ها می‌کند و رئیس رئال هم در بخشی از مصاحبه‌اش گفته بود که بحران کرونا تا حد زیادی باشگاه‌ها را با مشکلات مالی مواجه کرده بود و این مسابقات می‌تواند آنها را از این شرایط خارج کند. با وجود این نباید از یاد برد که این بحران تمامی فوتبال دنیا را تحت‌تاثیر قرار داده است و تنها باشگاه‌های بزرگ نیستند که در این شرایط دچار ضرر مالی شده‌اند. با این‌حال این غول‌ها برای اینکه همچنان بتوانند هواداران خود را راضی نگه دارند و به خریدهای بزرگ و گران‌قیمت خود ادامه دهند چاره‌ای جز تن دادن به چنین پروژه‌ها و طرح‌هایی ندارند.
مخالفت قاطع اینفانتینو
روز گذشته جیانی اینفانتینو هم به این طرح رسما واکنش نشان داد و در مصاحبه‌ای از طراحان آن انتقاد کرد. رئیس فیفا در این باره گفت: «فیفا نهادی است که بر پایه ارزش‌های ورزشی بنا نهاده شده است و ما به‌دنبال این اتفاقات می‌خواهیم حمایت کامل خود را از یوفا نشان داده و به آنها بگوییم که پشتیبان تصمیمات شما هستیم. فوتبال اروپا یک مدل موفق برای تمام دنیاست و باید با مسئولیت، همبستگی و اتحاد به‌دنبال حمایت از فوتبال این قاره و تیم‌های ملی باشیم. چالش من به‌عنوان رئیس فیفا این است که از مسابقات باشگاهی و ملی محافظت کنم. هرکس آزاد است تصمیم خود را بگیرد و براساس آن حرکت کند، البته باید عواقب کارش را نیز بپذیرد. آنها مسئول اتفاقات بعدی هستند که برایشان رخ خواهد داد و می‌توانند همچنان درکنار ما باشند یا اینکه از جمع ما خارج شوند.»
اشاره اینفانتینو به تهدیداتی است که در این چند روز از سوی برخی مقامات یوفا و فیفا صورت گرفته و باشگاه‌هایی که تصمیم به حضور در این مسابقات را دارند به کنار گذاشته شدن از رقابت‌های داخلی تهدید کرده‌اند. از سوی دیگر بازیکنان این تیم‌ها نیز ممکن است با مجازات‌هایی سنگین از قبیل محرومیت از یورو و جام‌جهانی مواجه شوند. اینفانتینو در ادامه گفت: «ما سازمانی دموکراتیک و آزاد هستیم و هرکس می‌تواند پیشنهادهایش را به اینجا آورده و درباره آن بحث کند. همیشه با احترام و نگاهی مثبت به طرح‌هایی که به ما ارائه می‌شود، نگاه کرده و آنها را بررسی می‌کنیم و اگر در راستای بهبود شرایط و اوضاع فوتبال باشد حتما آن را اجرا می‌کنیم.»
بیشترین نگرانی این دو نهاد درباره این مسابقات این است که سوپرلیگ قرار نیست زیرنظر آنها برپا شود و عوایدی از این مسابقات نصیب آنها نخواهد شد. به همین دلیل به‌شدت با آن مخالفت کرده و خواستار عقب‌نشینی باشگاه‌های دخیل در آن شده‌اند، اتفاقی که در روزهای اخیر اصلا نشانه‌ای از آن دیده نمی‌شود و هر چقدر تهدیدات فیفا و یوفا بیشتر می‌شود، این باشگاه‌ها مصمم‌تر به برپایی این مسابقات می‌شوند. یوفا هم به‌تازگی طرحی جدید را برای مسابقات لیگ قهرمانان درنظر گرفته بود و تصمیم دارد این رقابت‌ها را از سال 2024 با فرمتی متفاوت و با حضور 36تیم برگزار کند. آنها که تا حدی از اتفاقاتی که قرار بود رخ دهد، آگاه بودند و از طرح اولیه این مسابقات اطلاع داشتند تمام تلاش خود را به‌کار گرفتند تا شاید بتوانند با ارائه ایده‌هایی جدید مانع از تحقق این مسابقات شوند اما ظاهرا این طرح هم چندان مورد رضایت باشگاه‌های بزرگ نبوده و درنهایت آنها تصمیم گرفتند مسابقاتی زیرنظر خودشان برپا کنند تا بتوانند سهم بیشتری از درآمد مسابقات و همچنین پخش تلویزیونی دیدارها داشته باشند.
ضرر لالیگا و بیکاری 60 هزار نفر
این رقابت‌ها مسلما تاثیر منفی روی لیگ‌های داخلی و اقتصاد آنها خواهد داشت. براساس آنچه درباره لالیگا منتشر شده است درصورتیکه این مسابقات آغاز شود، لالیگا با ضرری یک‌میلیارد و 720 میلیون یورویی روبه‌رو خواهد شد و حتی گفته شده که این تورنمنت روی 59878 شغل اثرگذار خواهد بود و احتمالا این افراد با بیکاری مواجه شوند. چنین اتفاقی می‌تواند لطمه بزرگی به این لیگ و البته سایر لیگ‌ها ازجمله لیگ جزیره و سری A وارد کند. اتحادیه باشگاه‌های حرفه‌ای فوتبال اسپانیا در گزارشی که به‌تازگی منتشر کرده است از کاهش 43 درصدی درآمدهای لالیگا و تیم‌های حاضر در این مسابقات خبر داده است. البته در این میان به‌طور قطع بارسلونا، رئال‌مادرید و اتلتیکومادرید با افزایش قابل‌توجه درآمدهای خود روبه‌رو خواهند شد و به‌لطف حضور در این مسابقات می‌توانند تا حد زیادی از این شرایط نابسامان کنونی خارج شوند. خاویر تباس، رئیس لالیگا هم به‌خوبی می‌داند که نهاد تحت مدیریتش از این لیگ تازه‌تاسیس لطمه زیادی خواهد دید و چه از لحاظ مالی و چه از جنبه ورزشی دچار افت شدیدی خواهد شد. به همین دلیل از همان ساعت‌های ابتدایی انتشار خبر برپایی این مسابقات با آن مخالفت کرد.
همچنین مشاغل زیادی که مرتبط با لیگ داخلی اسپانیا هستند، دچار لطمه می‌شوند و حتی برخی از بین خواهند رفت. این اتفاقات نه‌تنها باعث مخالفت هواداران فوتبال خواهد شد، بلکه زندگی بسیاری از مردم را که شاید حتی علاقه‌ای به فوتبال نداشته باشند، تحت‌تاثیر قرار می‌دهد و به این ترتیب در هفته‌ها و ماه‌های آینده باید انتظار موجی بزرگ‌تر از مخالفت‌ها و اعتراضات به سوپرلیگ را داشته باشیم. از همین حالا هم طرفداران تیم‌های کوچک و حتی باشگاه‌هایی که به سوپرلیگ پیوسته‌اند نسبت به آن موضع‌گیری منفی داشته‌اند و هرکدام به روشی مخالفت خود را با این پدیده نوظهور اعلام کرده‌اند؛ پدیده‌ای که قطعا تصویری را که درحال‌حاضر از فوتبال داریم برای همیشه تغییر خواهد داد.
با این حال هنوز هم باشگاه‌ها تلاش دارند با بزرگنمایی مزایا و نقاط قوت این لیگ، هواداران خود را قانع کنند که نه‌تنها این مسابقات عواقب بدی برای فوتبال نخواهد داشت، بلکه می‌تواند به بهتر شدن و پیشرفت این رشته کمک زیادی کند و از سوی دیگر بازیابی قدرت مالی این باشگاه‌ها باعث خواهد شد که آنها دوباره برای خرید ستاره‌های مدنظر خود دست به‌کار شوند و تا حد زیادی بحرانی را که در دو فصل اخیر براثر شیوع کرونا ایجاد شده، پشت سر بگذارند.
درآمد 350 میلیون یورویی
دو باشگاه رئال‌مادرید و بارسلونا در سال‌های اخیر همواره رقابت شدیدی برای خرید بازیکنان مطرح فوتبال دنیا داشته‌اند و معمولا در مهلت نقل‌وانتقالات بیشترین خرید در فوتبال اروپا سهم این دو تیم بوده است. با این حال آنها در دو فصل اخیر به‌شدت با کمبود منابع مالی روبه‌رو شده‌اند و خود فلورنتینو پرس نیز معترف بوده که بر اثر این بحران مجبور شده است برخی بازیکنان را که مورد نیاز تیم بوده‌اند، به‌فروش برساند تا بتواند هزینه‌های باشگاه را تامین کند. در چنین شرایطی هر دو تیم به‌شدت دچار افت شده‌اند و دیگر ثبات و صلابت سابق را ندارند. هواداران انتظار دارند روسای باشگاه‌ها با خرید بازیکنان با کیفیت تیم‌های خود را از این وضعیت خارج کنند اما جیب خالی مانع از ورود آنها به بازار نقل‌وانتقالات شده است.
با این اوضاع مشخص است که آنها به هر روشی متوسل می‌شوند تا خود را از زیر فشار انتقادها خارج کنند. رئالی‌ها مدت‌هاست که کیلیان امباپه را به‌عنوان یکی از اهداف نقل‌وانتقالاتی خود زیرنظر دارند اما قیمت بالای او سبب شده پرس برای خرید او با پاری‌سن‌ژرمن وارد مذاکره نشود. آنها در این فصل ارلینگ هالند را نیز به‌عنوان دیگر ستاره آینده‌دار دنیای فوتبال به لیست خرید خود اضافه کرده‌اند، اما به‌خدمت گرفتن این دو بازیکن بودجه بسیار زیادی را طلب می‌کند. رسانه‌های اسپانیایی مدتی پیش از تصمیم رئال برای خرید هر دو بازیکن در تابستان پیش رو خبر دادند و اگرچه در آن زمان این اتفاق غیرممکن به‌نظر می‌رسید اما حالا که مشخص شده پرس چه نقشه‌هایی برای برهم زدن توازن فعلی در فوتبال اروپا درنظر داشته، منابع تامین این هزینه‌ها هم معلوم می‌شود. موندو دپورتیوو روز گذشته در گزارشی نوشت که دو تیم بارسا و رئال‌مادرید پس از پیوستن به این لیگ به‌زودی هر کدام مبلغ 350 میلیون یورو دریافت خواهد کرد که این پول می‌تواند تحویل بزرگی در شرایط هر دو آنها ایجاد کند. منچستریونایتد نیز رقمی در همین حدود از حامی مالی مسابقات دریافت خواهد کرد تا شرایط خود را در فصل بعد بهتر کند.
در چنین شرایطی بی‌دلیل نبود که فلورنتینو پرس در مصاحبه دیروز خود درباره خرید امباپه هم صحبت‌هایی کرد و به این ترتیب تلاش داشت با وعده آوردن این وینگر فرانسوی به برنابئو هواداران تیمش را راضی کند. بنابراین آنها کمتر وارد فاز اعتراض به باشگاه می‌شوند و از اینکه رئیس باشگاه چنین ایده‌های خلاقانه و نوآورانه‌ای دارد هم بسیار راضی خواهند بود. از طرفی برخی از موافقان این طرح معتقدند سرازیر شدن پول به حساب باشگاه‌های بزرگ به سود تیم‌های کوچک‌تر هم خواهد بود؛ چراکه می‌توانند ستاره‌های خود را با قیمتی بهتر راهی این تیم‌ها کنند.
طرح عجیب محرومیت بازیکنان
یکی دیگر از اخباری که این روزها باعث نگرانی هواداران فوتبال در سراسر دنیا شده، تهدیدی است که یوفا متوجه بازیکنان شاغل در این باشگاه‌ها انجام داده و به آنها اعلام کرده درصورتیکه در این مسابقات حاضر شوند، دیگر حق حضور در تیم‌های ملی را ندارند و از شرکت در رقابت‌های یورو2020 و جام‌جهانی2022 محروم خواهند شد. اگرچه اجرایی‌شدن چنین تهدیدی بسیار بعید به‌نظر می‌رسد اما مخالفان این کار معتقدند بازیکنان نقشی در برپایی این مسابقات ندارند و با توجه به قراردادی که با باشگاه‌های خود دارند مجبورند به خواسته‌های آنها تن دهند. در چنین شرایطی نمی‌توان از آنها انتظار داشت برخلاف مواد قرارداد خود عمل کرده و از حضور در زمین مسابقه خودداری کنند؛ چراکه با ضرر مالی و همچنین دردسرهای حقوقی و قضایی مواجه خواهند شد. یوفا و فیفا هرچقدر که بخواهند از این بازیکنان حمایت کنند بازهم نمی‌توانند پرداخت حقوق آنها را برعهده بگیرند و در چنین شرایطی این بازیکنان هستند که از این قضیه متضرر خواهند شد.
اتحادیه بازیکنان حرفه‌ای هم در واکنش به این موضوع با انتشار بیانیه‌ای این اقدام را خلاف قوانین دانسته و اعلام کرده اگر بازیکنی بخواهد به‌همراه تیمش در سوپرلیگ حاضر شود، از آنها حمایت خواهد کرد. درسوی دیگر ماجرا نیز مسلما غیبت ستاره‌های بزرگی همچون رونالدو، گریزمان، رحیم استرلینگ، هری کین و ده‌ها بازیکن نامدار دیگر قطعا باعث افت کیفی بسیار زیاد مسابقات خواهد شد و جذابیت این تورنمنت تا حد زیادی از بین خواهد رفت.
درحال حاضر منچسترسیتی با 13بازیکن ملی‌پوش، بیشترین نفرات را بین تیم‌های ملی اروپایی دارد و پس از آنها چلسی(10)، تاتنهام(9) و بارسلونا(8) قرار دارند. بین تیم‌های ملی نیز انگلیس و فرانسه به‌ترتیب با 16 و 14بازیکن شاغل در این باشگاه‌ها بیشترین ضرر را از این محرومیت متحمل خواهند شد و به‌نوعی باید تیم دوم خود را راهی این تورنمنت کنند. چنین تصمیمی به‌شدت روی عملکرد تیم‌ها در یورو اثرگذار خواهد شد و بعید است فدراسیون‌های مهم اروپایی چنین موضوعی را قبول کنند. پس از این دو کشور اسپانیا(12)، آلمان(8)، پرتغال(8) و ایتالیا(7) قرار دارند که آنها هم باید از خیر استفاده از نفرات شاخص و تاثیرگذار خود بگذرند. بین تیم‌های مدعی قهرمانی در یورو شاید کمترین ضرر به بلژیک وارد شود که تنها 4بازیکن در این تیم‌ها دارد و البته باید به‌جای ستاره‌هایی چون لوکاکو و دی‌بروینه به فکر استفاده از دیگر بازیکنان مستعد خود باشد. در چنین شرایطی باید دید آیا درنهایت یوفا و فیفا به این تهدید خود پافشاری خواهند کرد یا درنهایت تسلیم خواسته بازیکنان و تیم‌های ملی خواهند شد و جرائمی دیگر را برای باشگاه‌های بزرگ درنظر خواهند گرفت.
مقایسه با فرمول یک
اگرچه بسیاری از هواداران ایده سوپرلیگ را به ضرر فوتبال دانسته و معتقدند این اتفاق درنهایت باعث افت کیفی و فنی این ورزش خواهد شد اما در عین حال که باشگاه‌ها را به‌دلیل زیاده‌خواهی خود مورد سرزنش قرار می‌دهند، از نهادهای تصمیم‌گیر در فوتبال نیز گلایه دارند که با مدیریت نادرست خود زمینه بروز چنین اتفاقاتی را ایجاد کرده‌اند. آنها رقابت‌های فرمول یک را در این زمینه مثال زده و می‌گویند در این مسابقات نگرانی‌هایی بابت یکه‌تازی 7ساله مرسدس بنز و مبالغ هنگفنی که تیم‌های بزرگ هزینه می‌کردند وجود داشت. آنها به‌جای اینکه به تقاضای تیم‌های بزرگ برای دریافت پول بیشتر پاسخ مثبت دهند، نشان دادند که در ورزش باید به فکر باشگاه‌های کوچک‌تر و ضعیف‌تر هم بود. فرمول یک از فصل آینده سقف بودجه را اعمال خواهد کرد تا به این ترتیب تیم‌ها در شرایطی برابر و مساوی به رقابت بپردازند و دیگر تیم‌ها دچار مشکلات مالی نشوند.
شاید اگر سال‌ها قبل چنین ایده‌ای در مسابقات فوتبال به‌کار گرفته می‌شد درحال حاضر شاهد چنین اوضاعی نبودیم. تیم‌های بزرگ به پشتوانه قدرتی که در این سال‌ها کسب کرده‌اند هر روز تقاضای کسب درآمد بیشتر از مجریان مسابقات دارند. حق پخش بیشتر، درآمد بیشتر از تبلیغات محیطی و همچنین حمایت‌های جانبی که مدیران لیگ‌ها از آنها دارند سبب شد کار به‌جایی برسد که آنها دیگر با این درآمدها اقناع نشوند و به‌دنبال افزایش هزینه‌ها، طمع کسب درآمد بیشتر روسای آنها را درگیر کند. افزایش سرسام‌آور قیمت بازیکنان و دستمزدهای آنها باعث شد تیم‌ها هر روز نیاز به درآمدزایی و یافتن اسپانسرهای مختلف را بیشتر حس کنند؛ تا جایی که کار به تاسیس یک رقابت جدید و مستقل رسید تا آنها با این تفکر که در شرایطی کنونی که قدرت بسیار زیادی دراختیار دارند دیگر کسی نمی‌تواند مانع از بلندپروازی‌هایشان شود به‌دنبال ایجاد تورنمنتی جدید رفتند.
براساس این نگاه، حتی درصورتی که یوفا و فیفا موفق شوند از اجرای این ایده جلوگیری کنند، باید اصلاحاتی اساسی در قوانین و وضعی فوتبال به‌وجود آورند تا در آینده دوباره شاهد چنین طرح‌هایی که تنها برای منافع باشگاه‌های متمول پایه‌ریزی شده است، نباشیم. این باشگاه‌ها معتقدند درآمدی که دارند کمتر از چیزی است که لیاقتش را دارند و ازسوی دیگر توانایی آن را دارند که بدون اتکا به نهادهای فوتبالی پول بیشتری به حساب خود واریز کنند.