ابوالقاسم رحمانی، روزنامهنگار: یک وقتهایی مجبوریم درباره یک چیزهایی بنویسیم که اصلا بین چند اولویت اول ذهنی آدمها هم نیست، منتها برخی مسئولان کاری میکنند و بعضی اتفاقها طوری رقم میخورد که آدم نمیداند باید با آنها چه کند. چند وقتی است یک شبکه اجتماعی بهنام کلابهاوس بین فعالان مجازی و سیاسی جا باز کرده است. جمعی از کاربران با حضور در این شبکه اجتماعی در اتاقهای گفتوگو به بحث با یکدیگر حول موضوعات مختلف میپردازند. همین اتفاق و امکان ساده اما جالب، باعث شده است خیلی زود کلابهاوس مورد استقبال طیفی از کاربران قرار گیرد، منتها همین اقبال و اتفاقهای خاص و گفتوگوهایی که در این شبکه اجتماعی شکل میگیرد، باعث شده است حواشیای حول آن همچون اینستاگرام، تلگرام و برخی دیگر از شبکههای اجتماعی که اسمشان را حتما میدانید، ایجاد شود؛ اختلالات پیاپی و اتهاماتی که به تبع آن به افراد و سازمانهای مختلف زده میشود.
یک روز عدهای این اختلالات را به مساله فیلترینگ ربط میدهند و پای وزارت ارتباطات، شورای عالی فضای مجازی، دادستانی و... را وسط میکشند، روز دیگر هم همه اینها طبق معمول جلوی دوربین، در صفحه توئیتر یا هرجای دیگری که مجالی فراهم شود این مساله را تکذیب میکنند و میگویند خبری از فیلترینگ نیست. این اما همه ماجرا نیست. زمزمههایی شنیده میشود که علیرغم رد خبر فیلتر کلابهاوس -تا لحظه تنظیم این متن اینکه در آینده دور یا نزدیک چه شود را نه تو دانی و نه من!- و همعاقبتی این شبکه اجتماعی با تلگرام، اختلالاتی غیرعادی برای آن مشاهده میشود و بسیاری از کاربران خصوصا آنهایی که با اینترنت همراه به این شبکه متصل میشوند، امکان دسترسی بدون فیلترشکن به کلابهاوس را ندارند! زمزمههایی که مهر تایید وزارت ارتباطات هم روی آن هست بهطوری که یکی، دو روز پیش پیرو شدت گرفتن گزارشها مبنیبر فیلتر کلابهاوس، جمال هادیان مدیر روابطعمومی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات دراینباره گفت: «اختلال کلابهاوس در شبکه همراه اول، ایرانسل و مخابرات ایران به ما گزارش شده است و بررسیها حاکی از صحت گزارشها دارد. تا الان میتوانم اینگونه بگویم که ادامه اختلالها عادی نیست. بحث انسداد کلابهاوس در کارگروه تعیین مصادیق حتی مطرح هم نشده و تاکنون حکم قضایی نیز دراینباره به وزارتخانه صادر و واصل نشده است. به هر حال، مبنا قانون است و ایجاد اختلال عمدی مطابق قانون مجازات اسلامی تا دو سال حبس در پی دارد. اگر عمدیبودن اختلال انجامشده اثبات شود، مرتکبان این اقدام با مجازات قانونی مواجه خواهند شد.» با این اوصاف برخی مسئولان و نمایندگان سابق و فعلی مجلس شورای اسلامی، فیلترشدن این شبکه را دور از ذهن نمیدانند.
مجتبی توانگر، نماینده مجلس شورای اسلامی در این ارتباط در صفحه توئیتر خود نوشت: «دستور جلسات کمیته تعیین مصادیق مجرمانه به درخواست نمایندگان دولت محرمانه شدهاند و همین امر موجب شده دولت از تصمیماتی که خود آمر آن بوده برای جهتدهی به افکارعمومی بهرهبرداری کند.»
اما واقعا چرا؟ اولا چرا باید کلابهاوس فیلتر شود؟ مگر برای فیلتر تلگرام یا فیلترینگ بهاصطلاح هوشمند اینستاگرام، مصادیقی را درنظر نمیگرفتند؟ اینکه اقدام و عنوان مجرمانه و خلاف اخلاق و عفت عمومی و اینطور چیزها در آن وجود داشته باشد؟ خب در کلابهاوس مگر از این اتفاقها میافتد و افتاده؟ ثانیا اگر چیزی هست که ما اهالی مجازی از آن اطلاع نداریم، این قایمموشکبازیها برای چیست؟ خب اگر تصمیمی گرفته شده است یک نفر بیاید و بگوید به این دلایل باید کلابهاوس فیلتر شود. اینطور که هرروز عدهای بخواهند با فیلترینگ کلابهاوس هم کاسبی کنند و پوست موز زیرپای جریان انقلاب بگذارند کمی مشکوک است. سوم هم اینکه، روز گذشته این خبر منتشر شد که «چند روز بعد از انتشار خبر درز دادهها و اطلاعات بیش از یکمیلیارد پروفایل فیسبوک و لینکدین، حالا نوبت به کلابهاوس رسیده و اطلاعات بیش از 1.3میلیون کاربر کلابهاوس بهصورت رایگان در یک فروم محبوب هکرها قرار داده شده است.» پیش از اینکه این مساله یکی از دلایل فیلترینگ احتمالی کلابهاوس عنوان شود، بگوییم که یکی از علل این اتفاق، نسخههای غیررسمی و فیک این شبکه اجتماعی خصوصا برای سیستم عامل اندروید است که ازقضا در اپاستورهای ایرانی هم قابل دسترسی است. پس بهتر است بهجای اینکه این مساله را دلیل حذف کلابهاوس قرار دهید، برای امنیت کاربران فکری بکنید!
از همه اینها که بگذریم و چه بخواهیم و چه نه، کلابهاوس مخاطبانش را پیدا کرده است، همانطور که تلگرام کرده بود و همانطور که اینستاگرام این مخاطبان را دارد، از قضا استقبال هم استقبال خوبی بوده و گفتوگوها و اتفاقهای خوبی هم در بستر کلابهاوس در جریان است که اگر بخواهیم برخلاف همیشه به آن به چشم فرصت نگاه کنیم، میتواند امکان خوبی برای بسیاری از اتفاقها در کشور فراهم کند. یکی از اتفاقها که اتاقهای بسیاری هم در همین کلابهاوس حول آن شکل گرفته، انتخابات ریاستجمهوری است. در این شرایط اقتصادی و در این شرایطی که بسیاری از رسانههای رسمی ازجمله صداوسیما خودشان را زدهاند به آن راه، کلابهاوس میتواند با وجودش به افزایش مشارکت و درصورت فیلترشدن به کاهش مشارکت کمک کند. زندگی مردم خواهناخواه به فضای مجازی پیوند خورده است و ساماندهی فضای مجازی چیزی غیر از دمدستیترین کار یعنی فیلترینگ است.