محمد عسگری، روزنامه‌نگار: بعد از انتخابات شورای مرکزی ناظر بر نشریات وزارتین علوم و بهداشت، حالا به انتخابات ریاست‌جمهوری نزدیک‌تر شدیم. موضوعی که توجه نشریاتی‌ها را رفته‌رفته بیشتر به سمت خود جلب می‌کند و می‌توان اهمیت آن برای دانشجویان را در نشریات منتشر شده اخیر به خوبی دید. در گزیده‌خوانی این هفته «فرهیختگان» نگاهی به نشریات منتشرشده در دو هفته تعطیلات عید داشتیم که غلبه موضوعات سیاسی در آنها به چشم می‌خورد. نشریاتی که خصوصا با تجربه تعطیلات فراگیر کرونایی اوایل شروع ویروس تا تعطیلات عید سال گذشته، دغدغه‌شان تعطیلی برنداشته و با وجود ضعف‌هایی قابل‌توجه به‌ویژه در فرم و طراحی نشریه، منتشر شدند. البته فراگیری موضوعاتی که به آنها پرداخته شده بود چندان زیاد نبود که یکی از دلایل آن می‌تواند تعداد نشریات کمتر منتشرشده نسبت به ایام غیرنوروزی باشد. شما دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی می‌توانید نشریات منتشرشده خود را جهت استفاده در بخش گزیده‌خوانی نشریات روزنامه «فرهیختگان» به ادمین کانال نیمکت خبر (@nimkat_khabar) ارسال کنید.
هدف اصلی برجام
یکی از نشریاتی که در ایام تعطیلات منتشر شد، نشریه «تلاطم دوران» بسیج دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم‌و‌تحقیقات بود. نشریه‌ای با محتوای سیاسی، اجتماعی که کمتر از یک سال است شروع به فعالیت کرده و البته از معدود نشریات دانشجویی است که به دو زبان فارسی و انگلیسی منتشر می‌شود. شاید همین مساله نیاز نشریه به ارتقای طراحی آن را مضاعف می‌کند. مصاحبه این شماره از نشریه به موضوع اهمیت اخلاق و فضایل اخلاقی در جامعه امروزی در گفت‌وگو با یکی از اساتید دانشگاهی علوم‌سیاسی اختصاص پیدا کرده است. یکی از مطالبی که جلب توجه می‌کند، یادداشتی با عنوان «هدف اصلی برجام؛ اقتصادی یا استراتژیک؟» است که پس از ارائه تعریف و شرحی از مفهوم امنیتی‌سازی و وضعیت امنیتی‌شده هسته‌ای ایران و اهداف آن، این‌گونه نتیجه می‌گیرد: «مذاکرات و توافقنامه برجام با هدف لغو و خنثی‌سازی پروژه امنیتی‌سازی ایران صورت گرفت و دستگاه دیپلماسی کشور توانست این کار را صورت دهد، چنانکه این توافقنامه توانست علاوه‌بر اینکه ایران را از روی میز امنیتی جهان خارج و تحریم‌های تبعیض‌آمیز اقتصادی و نظامی را در قالب قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل تعلیق کند، نقش محوری از‌دست‌رفته ایران را با توجه به جایگاه ژئوپلیتیکی آن در ایجاد امنیت منطقه‌ای و جهانی نیز دوباره مطرح کند و اظهارات وزیر امور خارجه مبنی‌بر اینکه هدف از برجام، اقتصادی نبوده بلکه هدف اصلی استراتژیک بوده و آن اهداف به دست آمده، کاملا صحیح است.» از مطالب دیگر می‌توان به یادداشت‌هایی با عنوان «بی‌اثرسازی تحریم‌ها(سیستم پرداخت)» که از عنوان آن موضوعش هم مشخص است و «اتوپیای غرب‌زدگان» که تحلیلی بر مقاله بحران دموکراسی در ایران نوشته ناصر ایرانی است، اشاره کرد.
کودتای سیاه
دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم‌و‌تحقیقات و این بار نشریه‌ای با صاحب‌امتیازی حقیقی، نه حقوقی، به نام «بهارستان». ماهنامه‌ای سیاسی، اجتماعی که شروع انتشارش را با شروع سال جدید همزمان کرده و زحمت عکس جلد را هم یکی از اعضای نشریه کشیده است. غالب نویسندگان به‌علاوه مدیرمسئول و سردبیر نشریه از دانشجویان رشته علوم سیاسی‌اند که دانشجویانی از رشته‌های دیگر علوم انسانی و فنی و مهندسی و حتی هنر هم با آنها همراهند.
در کنار یادداشت‌هایی با موضوعات حقوق زنان، بررسی نظام حکومتی فدرالیسم و کرونا و هنر، سایر یادداشت‌ها به موضوعاتی از نظر تاریخی هم پرداخته‌اند؛ بررسی شکل‌گیری جنبش سبز، شهادت سردار سلیمانی، کودتای 28 مرداد، جنگ تحمیلی و روایت واقعه پرواز 655 ایران ایر و کودتای سیاه که شاید بیشترین عنوانی که جلب توجه می‌کند هم همین باشد که به ارائه گزارشی از چگونگی به انجام رسیدن کودتای سوم اسفند و فتح تهران توسط سیدضیا و رضاخان و همچنین صحبت‌هایی که بین طرفین قدرت رد و بدل شده می‌پردازد که شاید تا حالا نقل‌قوم مستقیمی از آنها نشده باشد.
تا اوایل کار است مسئولان نشریه راحت‌تر می‌توانند به تغییر طراحی و ایجاد جذابیت بیشتر و در‌نتیجه افزایش مخاطب، فکر و برای آن برنامه‌ریزی و عمل کنند.
مغزهای سنگ‌فرش شده!
نشریه «1979» بسیج دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی رشت شاید درحال حاضر تنها نشریه‌ای باشد که اسمش فقط از اعداد تشکیل شده باشد! تیتر جالب موجود در این شماره از نشریه، «مغزهای سنگ‌فرش شده» است که به موضوعی شهری در رشت اختصاص دارد و نویسنده می‌گوید به این فکر می‌کند که چرا برخی خیابان‌ها که مدت‌ها هم همین خیابان بودند، تبدیل به پیاده‌راه مثلا فرهنگی شدند اما کوچه‌هایی تاریخی که از حدود 400 سال پیش سنگ‌فرش بوده‌اند باید آسفالت و تبدیل به جاده‌های فرعی و شریان‌های عبور خودروها و محل پارک‌شان شود؟! البته این مسائل فقط در مورد شهر رشت صدق نمی‌کند؛ لابد این مسئولان به‌طور هماهنگ یک چیزی در ذهن‌شان بوده که این کارها را کردند! بگذریم؛ به ادامه حرف خود نویسنده محترم بپردازیم که شهری تاریخی را قرار گرفته زیر تازیانه‌های مدیریت اشتباه و شاید دست‌های پشت‌پرده‌ای که باعث تعطیلی کارخانه‌های صنعتی و تخریب بسیاری از عمارت‌ها و مکان‌های فرهنگی، مذهبی و تاریخی شده است، می‌بیند. در یادداشت دیگری که البته عنوان آن واضح و دقیق مشخص نیست! (و در کل ایرادات مهمی به طراحی و مسائل ساختاری و ظاهری دیگر نشریه وارد است)، به موضوع دانش هسته‌ای پرداخته شده و چند مورد از کاربردهای خوب آن را نویسنده آورده است که جای آن در فهم عامه از اهمیت این دانش بسیار خالی به نظر می‌رسد.
دغدغه‌مند تولید
انگار بسیاری از دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی، بالاخص نشریاتی‌هایشان، نتوانسته‌اند ارتباط خوبی با طراحی نشریه بگیرند. موضوعی که نشریه «عرفات» کانون معرفت رضوی دانشگاه آزاد اسلامی کرمانشاه هم در آن ضعف دارد. کنار یکی دو مطلبی که درباره سال جدید نوشته شده، می‌توان موضوعات یادداشت‌ها را به دو دسته مسائل سیاسی و مسائل داخلی دانشگاه و کانون تقسیم کرد که در موضوعات سیاسی در یادداشتی با عنوان «منتخب اسلام»، شخص مورد نظر اسلام برای ریاست حکومت اسلامی و ویژگی‌های یک رئیس‌جمهور اسلامی مورد توجه قرار گرفته و در یادداشت‌هایی دیگر بحث شعار سال؛ تولید و پشتیبانی‌ها و مانع‌زدایی‌ها که در بخشی از آنها آمده: «دستیابی به تولید حداکثری و خودکفایی در تولید نیاز به همت همگانی دارد. البته با رجوع به صحبت‌های اولین روز سال جدید حضرت آقا به این نکته می‌توان پی برد که مانع‌زدایی از تولید اولین قدم در راه خودکفایی است. به‌ویژه که پس از تحریم‌های ناجوانمردانه دشمن نیاز است که تولیدات ناخالص کشور در خود کشور به مرحله خالص‌سازی و فرآیند تولید در کارخانه‌ها برسد؛ البته این امر هم نیاز به مانع‌زدایی دارد که اولین راهکارش احتمالا تعیین هیات نظارت بر تولید داخلی است و مانع دوم در این راه عدم ثبات قیمت مواد اولیه در بازار است که باعث شده در یک سال اخیر درکارگاه و کارخانه خیلی از تولیدات داخلی به علت بدهی یا عدم توان مالی بسته شود و این امر نیاز به پشتیبانی دارد...»
خروج از بحران
باز هم دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم‌و‌تحقیقات و این بار نشریه «افق تحلیل» که طراحی‌اش که نسبت به چند شماره قبلی خودش بهبود و تفاوت محسوسی پیدا کرده، باعث امیدواری بیشتر می‌شود. این نشریه با جلدی با تصویر سیدشهیدان اهل قلم، سیدمرتضی آوینی، در یک صفحه نگاهی مختصر به زندگی او داشته، در دو مطلب دیگر، یکی به معرفی مفصل‌تر کتاب فتح خون آسد مرتضی و یکی معرفی مستند روایت فتح، پرداخته و در جایی دیگر هم روایتی از منطقه فکه که منطقه پرواز شهید آوینی به‌سوی شهادت بود به قلم درآمده تا ادای دینی هرچند کوچک به این شهید عزیز باشد. در یکی از یادداشت‌های متفاوت نشریه با عنوان «چکش حقوق روی پول جدید» که تیتری نسبتا خلاقانه به حساب می‌آید، ارزهای دیجیتال بررسی حقوقی شده‌اند.
آخرین یادداشتی که از این نشریه به آن می‌پردازیم، عنوان «خروج از بحران» به خود گرفته که محتوایی اقتصادی، سیاسی دارد و در آن برای برنامه‌ای که هدف آن بهبود وضعیت اقتصادی باشد 11 پارامتر برشمرده است. قبل از ذکر این پارامترها نوشته شده است: «بانک‌های ما همان بلایی که جهودها بر سر مسیحیان آوردند را بر سر ملت می‌آورند. میزان نقدینگی تولیدشده هر روز در سال ۹۹، هزار و نهصد میلیارد برآورد شده و این به‌معنای آن است که اجناسی گران نشد، بلکه ارزش پول ملی یک‌چهارم شد و این تازه در صورتی است که همین هزار و نهصد میلیارد در بانک‌ها حبس شد و سمت تولید هم نرفته و این یعنی فاجعه! و این رقم در سال 1400 نیز ۲۶۰۰ میلیارد روزانه، پیش‌بینی شد. دولت محترم هم به‌جای تمرکز بر بهبود و رونق فضای تولید به فکر مذاکره و پس‌گیری پولِ بلوکه شده بود و امروز با وجود اینکه انتخابات 1400 در پیش است، تدبیر و تحقیق بیشتر لازم است، تا کاندیدایی انتخاب شود که این اصلاح اقتصادِ بی‌سامان و معیشت مردم را در صدر برنامه‌های خود قرار دهد و به‌جای شعار و هیاهوی رسانه‌ای، تدابیری دقیق و منظم برای بهبود اوضاع داشته باشد. در این تدابیر باید به مفاهیمی مثل کنترل افزایش حجم نقدینگی؛ بهبود فضای کسب‌وکار؛ حمایت از تولید، به‌خصوص کالاهای اساسی و حیاتی و استراتژیک؛ مهار رکود و تورم و همچنین مبارزه با فساد اقتصادی و پایین آوردن هزینه‌ها و حمایت از قشر ضعیف جامعه توجه بیشتری داشته باشد.»