محمد جمشیدی، عضو هیات‌علمی دانشکده حقوق و علوم‌سیاسی دانشگاه تهران و تحلیلگر ارشد مسائل آمریکا در گفت‌وگو با «فرهیختگان» به تحلیل چرایی بازگشت به وضعیت اقدام گام‌به‌گام در ارتباط با آمریکا و مساله برجام و همچنین نقش توافق ایران و چین در تعامل با آمریکا و کشورهای غربی پرداخت که مشروح آن در ادامه از نگاه‌تان می‌گذرد.
تحلیل شما درباره روندی که از مذاکرات مجازی شروع شده و با مذاکرات وین ادامه پیدا می‌کند، چیست؟ باتوجه به اینکه قرار بود تحریم‌ها یکباره لغو شود، آیا این روند به‌معنای نقض سیاست کلی جمهوری اسلامی نیست؟
آنچه مقام‌معظم‌رهبری بیان کردند این بود که تحریم‌ها باید به‌صورت کامل، یکجا و در یک مرحله برداشته شود و از طرف جمهوری اسلامی نیز راستی‌آزمایی شود، اما بیانیه‌ای که رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا منتشر کرد دلالت بر این ندارد که این اقدام به‌صورت یکجا انجام شود، اگرچه بیان می‌شود این اقدام از طرف 1+5 به‌صورت یک گام انجام می‌شود، اما بنده از بیانیه چنین برداشتی ندارم که طرف مقابل در یک حرکت این عمل را انجام دهد.
از سوی دیگر ما از طرف آمریکا شاهد تغییر سیاست در امر علنی نبودیم و آنها حتی در سیاست اعلامی نیز مرتب تاکید داشتند که ابتدا ایران باید یک‌سری از تعهدات هسته‌ای را انجام دهد و آمریکا راستی‌آزمایی کند و منوط به مذاکرات موشکی و منطقه‌ای شد.
مذاکرات وین یک فرآیند زمان‌بر خواهد بود
بنابراین طرف مقابل در سطح اعلامی از این مواضع کوتاه نیامده و فرآیندی که قرار است در وین از سه‌شنبه شروع شود، یک فرآیند زمان‌بر خواهد بود و به‌نظر می‌رسد براساس آنچه دیپلمات‌های اروپایی بیان کردند، یک فرآیند دوماهه و مطول خواهد بود.
نظرتان درباره اخبار متناقض حضور آمریکا در طول این مذاکرات چیست؟
هرچند گفته می‌شود آمریکایی‌ها به‌صورت مستقیم در اتاق جلسه حضور ندارند، اما گفت‌وگوهای مجاورتی انجام می‌شود و درواقع آنها در اتاق‌های مجاور حضور دارند و نتیجه این است که طرح مشترکی تهیه می‌شود که شاید به‌صلاح نباشد که همه مسیر گفت‌وگو و مذاکره عملا انجام شود و آن زمان جمهوری اسلامی است که باید تصمیم بگیرد این را رد یا قبول کند، لذا این امر به مصلحت کشور هم نیست.
ضمن اینکه طرف مقابل در بیانیه اخیر ایران و آمریکا را در یک سطح از عدم پایبندی در برجام نشان می‌دهد، درحالی‌که این آمریکا بود که برجام را نقض کرد و ایران درحال پاسخ دادن به آن بوده است، اما آنچه در بیانیه نشان داده می‌شود این است که ایران و آمریکا به یک اندازه ناقض برجام شناخته شدند.
توافق ایران و چین و پیش از آن مصوبه مجلس برای لغو تحریم‌ها چه نقشی در این روند داشته است؟
آنچه اهمیت دارد این است که طرف غربی دو نگرانی اصلی دارد؛ یکی ضرب‌الاجل 5 خرداد است که با تمدیدی که در بحث توقف اجرای پروتکل الحاقی در اسفندماه باید انجام می‌شد، ازطریق گفت‌وگوهای ایران و آژانس سه ماه دیگر تمدید شد و نگرانی دوم آنها انتخابات ریاست‌جمهوری 1400 است.
آمریکا به‌دنبال گرفتار کردن ایران در یک مسیر مذاکراتی و پرهزینه کردن خروج از برجام است
آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها به‌شدت دنبال این هستند که این سطح از توافق را با طرف ایرانی حفظ کنند تا دولت بعدی ایران به قدرت برسد.
این مسیری که طرف مقابل عدم پایبندی خود را در آن نشان داده، منجربه نابودی برجام شده است، لذا به‌دنبال این هستند با یک‌سری از مذاکرات و گرفتار کردن ایران در یک مسیر مذاکراتی و پرهزینه کردن خروج از فرآیند و امتیاز سمبلیک و حداقلی به ایران دادن به‌نوعی برجام را حفظ کنند تا بتوانند ادامه کار را در دولت بعدی پیش ببرند.