ابوالقاسم رحمانی، روزنامه‌نگار: از آنجا که از ابتدا نقدها از زبان متخصصان و صاحب‌نظران طرح و بیان شد، این‌بار هم بر همان مدار پیش می‌رویم و ابتدا در گفت‌وگو با سیدعلیرضا ناجی، رئیس مرکز ویروس‌شناسی بیمارستان مسیح دانشوری و عضو کمیته علمی ستاد ملی مقابله با کرونا در ارتباط با مدل مدیریت کرونا در ایران حرف می‌زنیم.
با این مدل مدیریت به توفیقی نمی‌رسیم
ناجی با اشاره به فراز و فرودهای زیاد مدیریت کرونا در ایران به «فرهیختگان» گفت: «به نظر من وضعیت مدیریت کرونا در ایران فراز و فرود زیادی داشت. یک زمان‌هایی خیلی بد بوده و زمان‌هایی نیز با انجام طرح‌هایی همچون طرح شهید سلیمانی توانستیم قدری وضعیت را بهتر کنیم اما در همین طرح هم یک‌سری مشکلات مالی وجود داشت و حمایت مالی‌ای که باید انجام می‌شد، صورت نگرفت و مطالبات افرادی که در بخش بهداشت کار می‌کردند همچنان برآورده نشده است. اگر از موفقیت‌های نسبی که به دست می‌آوریم، صحبت می‌کنیم، باید بگوییم چه مشکلاتی در آن داریم. اگر بخواهیم با این وضعیت جلو برویم به جایی نمی‌رسیم، چون دلسردی افرادی که به‌طور خیلی ایثارگرانه در این سیستم کار می‌کنند می‌تواند باعث شکست طرح شود. به همین جهت مطالبات افراد باید داده شود. به غیر از اینکه در موارد کنترلی هم واقعیتی داریم که هیچ‌گاه در محدود کردن رفت‌وآمد در مناسبت‌های مختلف و زمان‌های طلایی که می‌توانستیم از آنها استفاده کنیم و باعث بهتر شدن شرایط شویم، قاطعیت نداشتیم. حتی در نوروز سال گذشته که باید جلوی مسافرت‌ها گرفته می‌شد و نشد، باید برگشت به کار با طمأنینه بهتری انجام می‌شد که نشد، سیستم‌های حمل‌ونقل باید افزایش ظرفیت می‌داشتند تا فاصله‌های اجتماعی رعایت شود که نشد، جلوگیری از رفت‌وآمد مردم در مسافرت باید صورت می‌گرفت که نگرفت و... اینکه به جریمه کردن بسنده کنیم مطمئنا نمی‌توانست کمک کند. امتحاناتی که برگزار شد، مراسمی که نباید به آن صورت برگزار می‌شد، نشان می‌دهد که ما نتوانستیم با قاطعیت مناسب این کار را انجام دهیم. الان هم وضعیت ما همین‌طور است. الان ما منتظر هستیم که برخی مناطق قرمز قرنطینه شوند که هنوز این کار به‌صورت رسمی انجام نشده؛ همانند خوزستان و... که این نشان می‌دهد در تصمیم‌گیری در کنترل کووید قاطعیت نداریم.»
در مدیریت کرونا به توصیه‌های علمی توجهی نشد
ناجی با اشاره به وضعیت واکسیناسیون کرونا در ایران به‌عنوان یکی از مصادیق مدیریتی شیوع این بیماری در کشور گفت: «درخصوص برنامه واکسیناسیون مشکلاتی داریم که دیر شروع کردیم و احتمالا مشکلات مالی‌ای که وجود دارد و مشکلات سیاسی که هست، در ظاهر نشان می‌دهد وضعیت واکسیناسیون ما هم خیلی مناسب نیست تا موقعی که واکسن‌های داخلی ما به نتیجه برسند که آن هم صحبت زیاد از تولید است. تمام دنیا در تولید واکسن و تهیه مواد اولیه مشکلاتی دارند، تا آن زمان باید از منابع خارجی واکسن را تهیه کنیم و این واقعیتی است که علی‌رغم درخواست‌هایی که وجود دارد، به‌طور خیلی مناسب انجام نشده است. باید سرعت ورود واکسن‌ها را بیشتر کنیم و اگر کندی کار به‌خاطر تامین بودجه است باید این کار انجام شود. مساله دیگر که در مدیریت کرونا در ایران وجود دارد این است که کمیته‌های علمی که در وزارت بهداشت وجود دارند و به‌طور کلی وزارت بهداشت را به‌عنوان یک پایگاه علمی در دادن توصیه‌های علمی برای کووید درنظر بگیریم. تنها اعتنایی که در این کشور نشد توصیه‌های وزارت بهداشت بود. به همین دلیل هیچ‌گونه، نه صددرصد بلکه بسیار کم به توصیه‌های وزارت بهداشت به‌عنوان مبدا علمی توجه شد. در‌واقع در این زمینه هم نقض غرض کردیم و به توصیه‌ها توجه نکردیم. آن‌که باید پاسخگوی مدیریت کرونا باشد مطمئنا بخش سلامت نیست که تلاش خود را انجام می‌دهد و شاید بیشتر از همه در کنترل کووید از نظر مدیریتی نقش داشته باشد، بلکه مراجع بالادستی هستند که کنترل در مدیریت دارند. این نشان می‌دهد که باید تک‌صدایی وجود داشته باشد و نباید چندصدایی باشد. باید همه با یک پروتکل علمی مناسب جلو بروند و این کار انجام شود. اگر کمیته علمی برای کرونا درنظر می‌گیریم باید همه این موارد عملی شود که به نظر من این کار هم صورت نگرفته است.»
همه دنیا گفتند ایمنی جمعی اخلاقی نیست ولی ما آن را جلو بردیم
رئیس مرکز ویروس‌شناسی بیمارستان مسیح دانشوری در واکنش به این مساله که با این وضع مدیریت کرونا پس چیزی برای تدریس و انتقال به آیندگان وجود ندارد، گفت: «دقیقا. به غیر از اینکه این مشکلات هم وجود داشته، به نصایح برخی افراد دیگر که در وزارت بهداشت بودند ولی زیرنظر دکتر نمکی و وزیر بودند، گوش کردیم. علی‌رغم تمام صحبت‌هایی که درباره ایمنی جمعی و این‌گونه مسائل می‌شد باز هم به‌طور رسمی آن حرکت را ادامه دادیم و جلو رفتیم. باز هم این موضوع اتفاق افتاد، یعنی راه‌حلی را رفتیم که در تمام دنیا به‌صورت رسمی عنوان شد قشنگ و اخلاقی نیست. باز هم چندصدایی در وزارتخانه وجود داشت که خوب نبود و یکی از مشکلاتی بود که در کنترل کووید در ایران داشتیم. اگر مجموع مسائل را درنظر بگیریم، وقتی در کشور از وزارتخانه‌های مختلف و افرادی که در مجلس هستند و... چندصدایی می‌بینیم، این اتفاق می‌افتد، درحالی‌که باید وحدت رویه در این زمینه وجود داشته باشد که نداشتیم. باوجود این، نظر رئیس‌جمهور را می‌توان طور دیگری هم بررسی کرد. مثلا خیلی خوب است که تجربیات ما تدریس شود. باید مشکلات را ببینیم و از این امر استقبال کنیم. باید ببینیم در کجا ضعف داشتیم و همان‌ها را در دانشگاه بین افراد علمی تبادل‌نظر و بحث کنیم و به بررسی بپردازیم که بدانیم نقاط ضعف چیست تا آن را حل کنیم. اگر واقعا می‌خواهیم یاد بگیریم، باید بدانیم کدام‌یک از کشورها در کنترل کووید موفق بودند، المان‌ها و رویه‌های آنها را دربیاوریم و آموزش دهیم که بتوانیم موفق باشیم. این به نظر من روش موثرتری است و اینکه مشکلات خود را ریشه‌یابی کنیم و درس بگیریم تا تکرار نشوند، نظر خوبی است.»