ابوالقاسم رحمانی، روزنامه‌نگار:هرجوری که با خودم دودوتا چهارتا می‌کنم، فلسفه این مدل مواجهه را نمی‌فهمم. یک‌بار باهم مرور کنیم. یک ویروس، یک بیماری در تمام جهان فراگیر و شایع شده است. میلیون‌ها نفر مبتلا و میلیون‌ها نفر جان باخته‌اند. سیستم بهداشت و درمان تمام کشورها به‌خط شده‌اند تا هم در زمینه پیشگیری از ابتلا به بیماری بین شهروندان و هم درمان مبتلایان، تمام تلاش‌شان را بکنند. یعنی در رأس این مواجهه همگانی در تمام کشورها، نظام بهداشت و درمان آنها قرار دارد. درکنار این ساختار بهداشتی و درمانی، سایر نهادها و مسئولان، اعم از سیاسی و اقتصادی و... هم تا می‌توانند با اعمال سیاست‌هایی به روند مقالبه با ویروس کمک می‌کنند. پس، شاکله کلی ماجرا این است، اگر جز این است که کسی ما را روشن کند! طبق اصول عقلی و حرفهای، ایران هم از این قاعده مستثنی نیست. یعنی، در ایران هم جلوتر از همه، مسئولان نظام سلامت و بهداشت، در خط مقدم مواجهه و مبارزه با این ویروس کشنده یعنی کرونا هستند. اگر غیر از این هم بود، اصلاح شد و عالی‌ترین مقام کشور هم بارها این مسئولیت را متوجه نظام بهداشت و درمان کشور و مشخصا وزارت بهداشت دانسته‌اند. منتهی علی‌رغم تمام این تاکیدات و وضعیت موجود ملی و بین‌المللی، انگار اینجا مثل همیشه همه‌چیز با همه‌جا فرق می‌کند. من خاطرم نیست، در این یک‌سال و اندی از شیوع کرونا در دنیا، یک وزیر بهداشتی از یک کشوری، حتی کشورهای توسعه‌نیافته و درجه‌چندمی، از مدل مواجهه مسئولان گلایه داشته باشد و طوری وانمود کند که انگار دست‌وبالش را بسته‌اند و او مسئولیتی نداشته و کنترل وضع موجود و وقایع پیش‌آمده خارج از اختیارات او بوده است. این را هم اگر سراغ دارید معرفی کنید، شاید این رویه مرسومی در تمام دنیاست و ما بی‌اطلاعیم! جالب‌تر از همه اینها اما چیز دیگری هم هست و آن اینکه این گلایه‌گذاری‌ها و اظهار ناتوانی و عصبانیت و... هیچ مرجع مشخصی ندارد. یعنی نمی‌دانیم اگر گلایه‌ای هست، دقیقا از کیست؟ بالاخره یک نفر این بین درحال سنگ‌اندازی است که این‌طور وزیر بهداشت مملکت جوش آورده است، اگر جز این باشد، علت این عصبانیت و نگرانی‌ها چیست؟ زن و بچه مردم، جوان مردم، روزانه در معرض ابتلا و مرگ ناشی از ابتلا به کرونا هستند و اعداد تعداد موارد مرگ‌ومیر با اعصاب و روان ما بازی می‌کند، آن وقت مقامات بهداشت و درمان کشور معلوم نیست با چه کسی کار دارند. این همه شهید سلامت دادیم و این همه پرستاران و پزشکان حاذق که می‌توانستند مثل خیلی از همکاران‌شان ترک کار یا مهاجرت کنند، پای مبارزه با ویروس کرونا و حفظ جان هموطنان‌شان ایستادند و پرپر شدند، آن وقت ما هنوز بعد از یک‌سال نمی‌دانیم مطالبات در حوزه مبارزه با کرونا را از چه کسی پیگیری کنیم. چرا در یک بازه یک‌ساله ما چندین و چند پیک شیوع کرونا در کشور را تجربه کرده‌ایم؟ چین و کره و... مگر چه کرده‌اند که این‌طور سالم و ساماندهی‌شده درحال گذران زندگی هستند؟ ما چه می‌کنیم که هر از چندگاهی عایدی مردم به جای آرامش، عصبانیت نفر اول سیستم بهداشت و درمان کشور است؟ من نمی‌دانم این روزها را کسی ثبت و ضبط می‌کند یا نه، نمی‌دانم روزنگاری صورت می‌گیرد که در ایام کرونا، مدیریت شیوع این بیماری در ایران چه فرازوفرودی را طی کرد یا نه، اما این را می‌دانم در آینده چه خودمان، چه آیندگان با خواندن یا شنیدن روایت این روزها، لبخند تلخی خواهند زد.
دوباره در مسیر سه‌رقمی شدن مرگ‌ومیرها
بگذارید اول نگاهی به آخرین آمار و اطلاعات مربوط به شیوع کرونا در کشور بیندازیم.
طبق آخرین اعلام سیماسادات لاری سخنگوی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی: «از چهار تا پنج اسفند ۱۳۹۹ و براساس معیارهای قطعی تشخیصی، هشت‌هزار و ۳۳۰ بیمار جدید مبتلا به کووید-۱۹ در کشور شناسایی شد که ۷۸۲ نفر از آنها بستری شدند. مجموع بیماران کووید-۱۹ در کشور به یک‌میلیون و ۵۹۰ هزار و ۶۰۵ نفر رسید. متاسفانه در طول ۲۴ ساعت گذشته، ۹۱ بیمار کووید-۱۹ جان خود را از دست دادند و مجموع جانباختگان این بیماری به ۵۹هزار و ۶۶۳ نفر رسید. خوشبختانه تاکنون یک‌میلیون و ۳۵۸ هزار و ۵۴۱ نفر از بیماران، بهبود‌یافته یا از بیمارستان‌ها ترخیص شده‌اند. سه‌هزار و ۶۹۶ نفر از بیماران مبتلا به کووید-۱۹ در بخش‌های مراقبت‌های ویژه بیمارستان‌ها تحت‌مراقبت قرار دارند. تاکنون ۱۰میلیون و ۵۵۹ هزار و ۹۶ آزمایش تشخیص کووید-۱۹ در کشور انجام شده است. درحال حاضر ۱۱ شهرستان قرمز، ۵۲ شهرستان نارنجی، ۲۱۷ شهرستان زرد و ۱۶۸ شهرستان آبی هستند. شهرهای آبادان، اهواز، بندرماهشهر، خرمشهر، دزفول، دشت آزادگان، رامهرمز، شادگان، شوشتر، کارون و هویزه در وضعیت قرمز قرار دارند.»
اظهارات جدید وزیر بهداشت؛ همان همیشگی
آمار را دیدیم، کمی بیشتر که تامل کنید، متوجه رشد محسوس تعداد موارد مرگ‌ومیر ناشی از کرونا در کشور هستید. همان رشدی که هربار آن را مشاهده کردیم، به یک فاجعه ختم شده و تعداد موارد سه‌رقمی و به سمت اوج درحال حرکت بوده است. این ماحصل چیست؟ اگر قرار باشد کلیشه‌ای و تک‌کلمه‌ای به مساله پاسخ دهیم می‌توان گفت رشد آمار موارد ابتلا و مرگ‌ومیر ناشی از کرونا و قرارگرفتن در آستانه تجربه چهارمین پیک شیوع این بیماری در کشور، ماحصل مدیریت فشل و بی‌برنامه! اما نکته جالب‌تر در مواجهه با این اوج‌گیری‌ها، مدل برخورد و موضع‌گیری‌های سعید نمکی، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به‌عنوان نفر اول پاسخگویی و مدیریت شیوع کرونا در کشور است. با یک جست‌وجوی ساده، در موارد قبلی هم همین را مشاهده می‌کنید. یعنی وزیر بهداشت مملکت، هربار که وضعیت به‌سمت وخامت و بحرانی‌تر شدن پیش رفته است، به‌جای اینکه به جامعه آرامش تزریق و فضا را مدیریت کند، خودش عامل تشویش اذهان عمومی شده و از مسئولیت‌هایش گردن خالی کرده است. گویی که انگار من و شما مسئولیت مدیریت بیماری را داشتیم و وضعیت پیش‌آمده هم منتج از سیاست‌های ماست! این‌بار هم وضعیت به همین منوال بود. دوباره (خدایی‌نکرده) در آستانه یک پیک جدید شیوع کرونا در کشور قرار گرفته‌ایم و دوباره وزیر بهداشت و دوباره همان همیشگی! سعید نمکی دو روز پیش در نوزدهمین آیین پویش ره سلامت و بهره‌برداری از پروژه‌های دانشگاه علوم پزشکی تهران ناظر به وضعیت موجود شیوع کرونا در کشور سخنان عجیب و تامل‌برانگیز، منتها تکراری و شبیه به گلایه‌های گذشته را ایراد کرد.
او با انتقاد از وضعیت موجود مدیریت کرونا در کشور خاطرنشان کرد: «درحال حاضر حدود ۱۳ماه از گرفتاری همکارانم با کووید-۱۹ می‌گذرد. البته وقتی می‌گویم ۱۳ ماه، این برای افراد کج‌خیال و بدفهم رفرنس نشود که اینها آخرین روزهای بهمن ماه اولین مواردشان را اعلام کردند، اما خودشان می‌گویند ما ۱۳ ماه است که گرفتاریم. اولا به کسانی‌که ادعا می‌کنند وزارت بهداشت قبل از پایان بهمن مواردی از کووید-۱۹ داشت، اما اعلام نکرد، اگر یک مورد توانستند ادعایشان را ثابت کنند به آنها جایزه می‌دهم. من ۲۳۰۰ تا ۲۴۰۰ نمونه‌ای که از دی‌ماه و آذرماه سال قبل از آنفلوآنزا نگه داشته بودیم را گفتم همه را یک‌بار دیگر تست کنید. زیرا می‌دانستم برخی آمریکایی‌ها و به‌خصوص صهیونیست‌‌ها به‌دنبال این بودند که بگویند کانون کرونا ایران بود و عده‌ای هم اینجا پای بیرقش سینه زدند. من این را می‌دانستم. برهمین اساس این نمونه‌ها را مجددا تست کردیم و به جز سه نمونه در سراسر کشور که از ۲۳ بهمن به بعد بود، هیچ موردی از کووید در نمونه‌هایی که برای آنفلوآنزا گرفتیم، دیده نشد. نمی‌دانم برخی چطور با کمال بی‌انصافی برای سوارشدن بر یک موج سیاسی تبلیغاتی به راحتی یافته‌ها و گفته‌های مملکت‌شان را زیرسوال می‌برند. اگر کسی توانست یک مورد از کرونا را قبل از این تاریخ اثبات کند، نه‌تنها به او جایزه می‌دهیم بلکه هزاربار از او عذرخواهی می‌کنیم. درعین‌حال برای دفاع از حیثیت عزیزانی که طی این این مدت خودشان را به آب و آتش زدند، هیچ یاوه‌گویی را که بخواهد سلامت این مجموعه را زیرسوال ببرد رها نخواهم کرد و به‌هیچ‌وجه اجازه نخواهم داد. حالا مرحله جدیدی شروع شد، من از مدت‌ها قبل در ویدئوکنفرانس و نامه اعلام می‌کنم که خودتان را برای یکی از سخت‌ترین یورش‌های ویروس جهش‌یافته آماده کنید. امروز دیگر ویروس موتاسیون‌یافته منحصر به یک نقطه نیست، بلکه همه‌جا می‌شود آن را یافت. مردم شریف باید بدانند این ویروس علی‌رغم حرف انگلیسی‌ها، هم قدرت سرایت و هم قدرت مرگ‌زایی چندبرابری دارد و هم جوان‌ترها را بیشتر گرفتار می‌کند. سه روز قبل در خوزستان کودک یک و ۹ ساله بر اثر کووید-۱۹ فوت کردند. ما کی برای تردد از مرزها به سمت عتبات و برگشتش مجوز و اجازه دادیم؟ چه کسی از من نامه دارد در این زمینه. کدام یک از همکارانم با برخی از این ترددها موافقت کردند؟ اتوبوسی می‌آید و آن را در مرز تست می‌کنیم که فرد مثبت از آن بیرون می‌آید. این فرد مثبت پیاده می‌شود و اتوبوس تا فلان شهرستان می‌رود. ردیابی می‌کنیم و تازه موارد مثبت در آنجا پیدا می‌شوند. تا کجا باید همکاران من تاوان ندانم‌کاری برخی را بدهند. ما چه گناهی کردیم که در ۱۳ ماه مدام باید موج ایجاد شود، موج را بشکنیم و شهید دهیم! من وزیر خبر ندارم چه کسی می‌آید و بیرون می‌رود. فقط شدم ته‌رودخانه، زخمی و جنازه جمع کن. به‌جای وزیر بهداشت بگذارید مدیرکل مرده شورخانه. این درد بزرگی است. ویروس، ویروس مهاجمی است. فکر نکنید، انگلیس یکی از ساختارهای ضعیف سلامت جهان را دارد. انگلیس یکی از نظام‌های سلامت مقتدر جهان را دارد. آلمان کشور کمی نیست درمقابل مسائل بهداشتی درمانی، اما به زانو درآمد. نه گستردگی اقلیم ما را دارند و نه کم‌بضاعتی اقتصادی ما را دارند. ما داریم فریاد می‌زنیم که اپیدمی گرفتارمان می‌کند، چرا گوش نمی‌کنید؟ این‌طور که نمی‌شود مملکت اداره کرد. چقدر باید فریاد بزنم و بگویم. چقدر باید خجالت بکشم از پزشک و پرستار و علوم آزمایشگاهی و بقیه. می‌شود که من ناگهان باخبر شوم که بدون اطلاع ما یک گروه آمد و گروهی رفت. آن هم در کشوری که رهبر انقلاب وقتی می‌خواهد نشست مجازی بگذارد، می‌گوید باید از وزارت بهداشت اجازه بگیریم. رئیس‌جمهور می‌خواهد برود مرقد امام(ره) می‌گوید از وزارت بهداشت بپرسید به چه صورت باشد. این نمی‌شود که بقیه رعایت نکنند. بزرگان نظام رعایت می‌کنند، اما عده‌ای اصلا حواس‌شان به این چیزها نیست. وقتی هم اپیدمی آمد و کشتار کرد، می‌گویند در فلان‌جا غلظت اکسیژن کم بود. طبق گزارش‌های واصله در فلان‌جا بیمار را دیر رسیدگی کردند و همه این سوالات شروع می‌شود، اما یک نفر نمی‌گوید که در پیک قبلی خوزستان که پروتکل‌شکنی ما را گرفتار کرد، چه کسی این را جمع کرد، چه کسی شب تا صبح نخوابید، چگونه اکسیژن رسید، چرا یک نفر نیامد در خیابان فریاد بزند که ما امکانات نداریم. چه کسانی این آتش را خاموش کردند؟ اما اگر خدایی نکرده پنج دقیقه دارویی دیر شود، هزار قلم و هزار شبکه اجتماعی راه می‌اندازند. این‌طور نمی‌توان مملکت اداره کرد. من مکتوب هم نوشتم. دیگر برای ما و همکاران‌مان بیش از این صبوری میسر نیست. ما برای موج‌شکنی خلق نشدیم و دیگران برای موج‌آفرینی. این را همه باید بدانند. محکم هم باید بدانند.»
این حرف‌ها، شاید در محتوا کمی به‌روزرسانی شده باشند، اما گلایه‌ها همان‌هایی است که در شرف مواجهه با پیک‌های قبلی هم از زبان وزیر بهداشت می‌شنیدیم. اما واقعا این مدل، این بازخورد و این موضع‌گیری، به‌صلاح است؟ اگر کاری صورت گرفته، خب وظیفه بوده است و اگر هم قصوری شده که باید جلوی آن گرفته شود.
چرا هیچ‌وقت تکلیف هیچ‌چیز روشن نیست؟!
اینکه مشاجره و دعواهای درون دولت و ستاد ملی مقابله با کرونا، این‌طور و برای بارچندم علنی و رسانه‌ای شود، نمی‌دانم علتش چیست، اما این را می‌دانم که این عصبانیت‌ها و گلایه‌گذاری‌ها، علت‌های اساسی دارد. یک نفر، یک گروه، یک جا، یکجوری سنگ‌اندازی می‌کند. اینکه کیست؟ خب وزیر بهداشت بگوید و به جای این گلایه‌هایی که معلوم نیست مخاطبش کیست، صریح حرف بزند. اما سوای این گلایه‌های ما از گلایه‌های وزیر هم شاید شنیدنی باشد. وقوع سهل‌انگاری‌های تکراری، حرکت در همان مسیر‌های ساده‌انگارانه مواجهه با بیماری و عدم‌تعیین‌تکلیف بعضی اتفاقات و سیاست‌ها حسابی آزاردهنده است. هنوز یادمان نرفته است که با تکیه بر سناریوی ایمنی گله‌ای چطور با جان میلیون‌ها ایرانی و هزاران نفر مبتلا به کرونا بازی شد. یادمان نرفته اعداد و ارقام عجیب و بدون منبعی که از‌سوی وزارت بهداشت در ارتباط با ابتلای فلان میلیون نفر در ایران به ویروس کرونا اعلام می‌شد و همین اعداد رفرنس و مرجعی برای اقدامات بعدی شده بود. یادمان نرفته که هم رسانه‌ها و هم متخصصان فریاد می‌زدند کمی سختگیری‌ها را بیشتر کنید. کارمندان دورکاری کنند، سیستم حمل‌ونقل عمومی را تجهیز کنید و... . اما کدام اینها آنطور که انتظار می‌رفت اجرایی شد. اصلا الان دوباره در شرایطی شبیه اسفندماه سال گذشته قرار داریم.
دوباره نوروز و تعطیلات عید نزدیک است. سناریوی مسئولان نظام بهداشت و سلامت کشور چیست؟ قرار است دوباره فرصت‌سوزی کنیم؟ اینها را از روی تجربه و نگاه شخصی نمی‌گوییم، اینها حرفهای مسئولان ستاد کروناست! مثلا، روز گذشته، علیرضا زالی فرمانده ستاد مقابله با کرونا کلانشهر تهران گفت: «هنوز از ستاد ملی کرونا پروتکل روشن و شفافی درمورد بازار خرید و ترددهای نزدیک به ایام نوروز اعلام نشده، بی‌تردید اگر قرار است محدودیت‌هایی اعمال شود با توجه به اینکه پیش‌فروش‌ها در حوزه سفر و ترددها درحال انجام است برای جلوگیری از نارضایتی مردم باید زودتر تعیین‌تکلیف شود تا سرنوشت بسیاری از موارد ازجمله ترددها، برگزاری آزمون‌ها و... مشخص شود. البته برخی از این موارد ملی است و باید هرچه زودتر تصمیم‌گیری شود.» البته پیش از این در ارتباط با سفرهای نوروزی کسی حرف از ممنوعیت نزد و گفته شده بود که فقط از چادر زدن و اسکان‌های موقتی کنار جاده‌ها و پارک‌ها جلوگیری خواهد شد و تورها و هتل‌ها و... فعال خواهند بود! یعنی پولدارها سفر کنند، بی‌پول‌ها بمانند در خانه‌شان! خب اگر قرار است منع و محدودیتی باشد، بهتر نیست شامل همه شود؟ پولدارها که در اطراف شهرهای بزرگ، در همین تهران و... ویلاهایشان به جاست و سفر می‌کنند. حداقل این نوروز، محدودیت را همه‌گیر کنیم!
علائم کرونای انگلیسی را ما گفته بودیم، کسی به ما گوش نکرد
القصه اینکه وضعیت مدیریت کرونا، با تمام تجربیاتی که در تمام طول این یک‌سال و اندی به دست داد، هنوز با آن چیزی که باید باشد و انتظار می‌رفت، فاصله دارد؛ فاصله‌ای که کم نیست. در همین رابطه و ناظر به سیاست‌ها و مدل تصمیم‌گیری وزارت بهداشت با محمدرضا هاشمیان، فوق‌تخصص ICU بیمارستان مسیح دانشوری گفت‌وگویی انجام دادیم و او در ارتباط با وضع پیش‌آمده و مرجع تصمیم‌گیری مسئولان وزارت بهداشت خصوصا بعد از شیوع ویروس جهش‌یافته انگلیسی به «فرهیختگان» گفت: «در بحث علائم بالینی درخصوص بیماری کرونای انگلیسی دچار مشکل شدیدی با وزارت بهداشت هستیم، چون اینها در ارتباط با علائم بالینی دقیق صحبت نمی‌کنند. به‌طور کلی این تیپ کرونایی که به‌عنوان انگلیسی مطرح می‌کنند را ما از قبل علائم بالینی‌اش را دیدیم و می‌بینیم و وقتی هم گفتیم هیچ‌کسی حرف ما را گوش نمی‌کرد. این تیپ علائم بالینی را باید از چه کسی بپرسیم. اینها در ICU اتفاق می‌افتد و فردی همچون من که متخصص ICU هستم باید روی این امر صحبت کنم. افراد با رشته‌های مختلف در کشور در رابطه با مرگ‌ومیر و درخصوص مسائل مرتبط به بیماران بدحال صحبت می‌کنند و اجازه نمی‌دهند ما در این خصوص حرفی بزنیم. این بزرگ‌ترین مشکل و معضل ما در مملکت درخصوص تعاریفی است که از بیماران بدحال ازجمله بحث کرونای انگلیسی است. شدت بیماری که بیان می‌کنند افزایش یافته است روی چه اصولی است؟ من از رشته تخصصی دکتر نمکی اطلاعی ندارم ولی باید پزشک متخصص ICU در رابطه با علائم صحبت کند و آن هم باید کسی باشد که این بیماران را از نزدیک دیده باشد. از ابتدا این بیماران را دیدیم و این علائم برای ما تازگی ندارد. این علائمی که عنوان می‌کنند برای ما تازگی ندارد، در انواع پیک‌ها که مرتبط با عدم قرنطینه‌کردن در زمان مناسب است، این علائم را مشاهده کردیم. قرنطینه نامناسبی که انجام شد و مرگ‌ومیرهای بالای 500 نفر که در کشور روی می‌داد، مرتب هم جوان و هم پیر داشتیم. مراکزی همچون مرکز طبی اطفال، بیمارستان مفید و... قبلا بیمار کرونایی اطفال نداشتند؟ این آمار افزایش یافته است؟ چرا این آمار را اعلام نمی‌کنند؟ چرا کسی درباره آمار اطفال صحبتی نمی‌کند. یکی از مسائل بسته شدن مدارس همین موضوع نبود؟ اگر مدارس بسته نمی‌شد قطعا بچه‌ها درگیر می‌شدند. علت درگیری اطفال الان این نیست که ممکن است بچه‌ها در خانواده درگیر شده باشند یا در معرض بیماری باشند. اینها شبهاتی است که در صحبت‌های وزارت بهداشت دیده می‌شود. متاسفانه خودشان چون متکلم‌وحده هستند اجازه نمی‌دهند افرادی که در این زمینه تجربه دارند صحبت کنند. ما علائم کرونای انگلیسی را قبل‌تر بین بیماران دیده بودیم. اینها موردی است که قبلا در جوان‌ها و پیرها با شدت دیده‌ایم. هیچ‌گاه بحثی بین افراد کارشناس واقعی همانند بنده که در زمینه ICU کار می‌کنم و تجربه این مسائل را دارم، برگزار نکردند تا بدانیم این ویروس انگلیسی که از یک تاریخی آمده که تاریخ هم کاملا نامشخص است، به چه صورت است. چون درباره مرزها صحبت می‌کنند ولی مسائل دیگری به صورت بالینی داریم که از پنج‌ماه پیش هیچ‌گاه چک نکردیم به چه صورت است؟ آیا قبلا اینها در نزد ما نبوده است؟ چک شده است یا خیر؟ بیماران ما که مبتلا شدند علائم مشابه با این ویروس کرونای انگلیسی داشتند، قبلا چک نشده بود و ممکن است همان علائم درکنار ما بوده و وزارت بهداشت متوجه این امر نشده باشد. علت این مساله هم دوری وزارت بهداشت از خط اول درمان است. متاسفانه این امر ناشی از دوری وزارت بهداشت از بحث ICU است، ما ICU استاندارد در کشور نداریم، نهادینه شدن دپارتمان ICU در کشور نداریم. یک زیرپله در وزارت بهداشت مربوط به بیماران ICU وجود ندارد.»
ویروس جدید را قبلا بارها بین بیماران دیده بودیم!
هاشمیان با انتقاد از رویه سیاست‌ورزی وزارت بهداشت خاطرنشان کرد: «تمام بودجه‌های بهداشتی دست وزارت بهداشت است، بودجه واکسن مصوب است. ایشان می‌توانستند 6 ماه قبل پسر خود را واکسینه کنند که این کار را نکردند. همواره دقیقه 90 برای مسائل چاره‌اندیشی می‌شود. به‌جای اینکه از الان برای عید برنامه‌ریزی شود دقیقه 90 مسائل را بررسی می‌کنند یعنی هیچ‌گونه رویکردی از الان برای عید قرار ندادند که دقیقه 90 صحبت می‌کنند و کسی که برنامه سفر دارد به‌هم می‌خورد. در این برنامه‌ریزی می‌توانند تمام کارهای خود را انجام دهند. متاسفانه برنامه‌ریزی درخصوص قرنطینه‌ها انجام نشده است و معلوم نیست به چه صورت است. بیمارستان‌های مختلف کشور همچنان به‌صورت جدی درگیر کرونا هستند و هنوز هم مشغول هستند ولی نسبت به سال گذشته قطعا از نظر تعداد مرگ‌ومیر وضعیت بهتر است. تعداد مرگ‌ومیری که سال گذشته اعلام می‌شد وزارت بهداشت هم اعلام کرد که آمار غلط بود ولی الان آمار دقیق‌تری نسبت به گذشته وجود دارد. اما حرف من این است چطور می‌شود در یک کشور با این میزان مرگ‌ومیر در ICU هیچ‌گونه برنامه‌ریزی دقیق برای بحث ICU و بیماران بدحال در کشور وجود نداشته باشد؟ اینکه اطلاع نداشته باشید این بیمارانی که چند ماه پیش داشتید، جوان بودند و علائم بدحال مراجعه می‌کردند از نظر ژن بررسی شدند؟ خیر، ژن آنها بررسی نشده است. لذا ممکن بود این ویروس جلوتر در کنار ما بوده ولی وزارت بهداشت الان متوجه این جریان شده است. واقعیت این است که بارها این نوع ویروس را در مدت این اپیدمی دیده بودیم به‌خصوص زمانی که افزایش مرگ‌ومیر بسیار زیاد در جوانان اتفاق افتاد. پرستارانی و پزشکانی که در ایران فوت کردند جوان یا پیر بودند؟ خیلی جوان بودند و خیلی سریع این آلودگی برای آنها ایجاد شد. این ویروس چه فرقی با ویروسی دارد که به‌عنوان ویروس انگلیسی در کشور عنوان می‌شود. پروسه تست ویروس انگلیسی 100درصد متفاوت است و در همه‌جا انجام نمی‌شود و کلا کار تحقیقاتی است. کار بالینی نیست. علائم یکسان است.»
باید 10میلیون نفر در ماه واکسینه شوند!
این متخصص ICU در پایان به برنامه واکسیناسیون کرونا در کشور اشاره کرد و گفت: «واکسیناسیون تا امروز تعداد زیر یک‌میلیون انجام شده است. به‌طور مسلم واکسیناسیون از اول بهمن شروع شد ولی با توجه به اینکه امروز در اسفند ماه هستیم تعداد زیر یک‌میلیون نفر واکسینه شدند. این درحالی است که باید بتوانیم 10میلیون در ماه را جلو ببریم. امیدوارم در ماه اسفند یعنی در 25 روز آینده بتوانند 10میلیون را واکسینه کنند ولی متاسفانه 10میلیون واکسن تزریق نشده است. بعد از اینکه واکسن ایرانی تست می‌شود در فکر دارند به صورت اورژانسی مجوز بگیرند و واکسن ایرانی را تزریق کنند ولی تعداد باید 10میلیون در ماه باشد. یعنی در 25 روز آینده نمی‌دانم چطور می‌خواهند 10 میلیون دوز را تزریق کنند، در کشوری که در 40 روز اخیر فقط توانسته زیر یک‌میلیون تزریق را داشته باشد.»