ندا اظهری خبرنگار و روزنامه‌نگار «فرهیختگان» طی گزارشی نوشت: در دوران کرونا، بسیاری از دانشگاه‌های دنیا برای جلوگیری از احتمال شیوع بیشتر بیماری بین دانشجویان و استادان، مجبور به تعطیلی کلاس‌های دانشگاه شدند و به همین دلیل بیشتر کلاس‌های درس در قالب مجازی و آنلاین برگزار می‌شود. آماده نبودن زیرساخت‌ها برای برگزاری تمام کلاس‌ها به‌صورت آنلاین ازجمله چالش‌هایی بود که بسیاری از کشورها و دانشگاه‌ها با آن دست به گریبان شدند و سعی کردند در مدت کوتاهی زمینه را برای ارائه آموزش‌های آنلاین فراهم کنند. در این میان، شماری از رشته‌های دانشگاهی به‌دلیل تئوری بودن، سریع‌تر با شیوه آموزش آنلاین کنار آمدند و با آن سازگار شدند اما برخی دیگر از رشته‌ها مانند برخی دروس رشته‌های مهندسی و پزشکی و رشته‌های هنری که مستلزم حضور در کلاس‌های عملی است، در این برهه بیشترین آسیب را متحمل شدند. به‌ویژه اهمیت رشته‌های پزشکی، پرستاری و مهندسی حتی بعضی دانشگاه‌ها را بر آن داشت تا برخی کلاس‌های عملی و آزمایشگاهی را به‌صورت حضوری برگزار کنند که البته شماری از دانشگاه‌ها به‌دلیل محدودیت‌های موجود موفق به انجام این کار نشدند و همین نقص می‌تواند روی مهارت‌های عملی دانشجویان این قبیل رشته‌ها تاثیر منفی داشته باشد.
تکرار سال تحصیلی اخیر برای دانشجویان دندانپزشکی
به گزارش تایم، دانشجویان رشته دندانپزشکی در اسکاتلند مجبورند ترم حاضر را بار دیگر در ترم آینده تکرار کنند. وزرای آموزش این کشور اعلام کرده‌اند به‌دلیل محدودیت‌های ناشی از همه‌گیری کرونا، دانشجویان رشته دندانپزشکی نتوانسته‌اند مهارت و تجربه بالینی لازم را در کلاس‌های آنلاین کسب کنند و از این‌رو، دانشگاه‌ها تصمیم گرفته‌اند تا یک‌سال تحصیلی سپری‌شده را دوباره تکرار کنند. بر این اساس، تمام دانشجویان رشته دندانپزشکی در اسکاتلند بعد از مختل شدن دوره‌های آموزشی دانشگاهی به‌دنبال شیوع همه‌گیری کرونا، قرار است دوباره این سال تحصیلی را تکرار کنند تا مهارت‌های لازم را به دست آورند. وزیر آموزش اسکاتلند اعلام کرده است دانشجویان این رشته دانشگاهی نتوانسته‌اند در «روش‌های تولید ذرات معلق» تجربه کافی را به دست آورند. این آموزش‌ها در دوران همه‌گیری محدود شده است. دولت اسکاتلند قرار است برای گذراندن دوباره کلاس‌های درس و ارائه دوباره آموزش‌ها، بورسیه‌ای 6هزار و 750پوندی به‌عنوان کمک و حمایت مالی به دانشجویان اعطا کند.
لازم اما خسته‌کننده
مایری گوژون، وزیر بهداشت عمومی اسکاتلند معتقد است شاید در چنین وضعیتی، اتخاذ این تصمیم مهم بسیار دشوار باشد و شاید حتی برخی خانواده‌ها زیر بار عمل به این تصمیم دشوار نروند اما در شرایط فعلی، با تداوم همه‌گیری کرونا و تشدید آن با وجود شیوع کرونای انگلیسی، بهترین تصمیم لازم گرفته شده است. او معتقد است کیفیت و اهمیت درمان دندانپزشکی در اسکاتلند بسیار برجسته بوده و از جایگاه خاصی برخوردار است؛ از این‌رو زمینه آموزش در این رشته دانشگاهی نیز اهمیت چشمگیری پیدا می‌کند، به‌طوری که باید دانشجویان مهارت‌دیده و کاربلدی آموزش ببینند تا با ورود به بازار کار بتوانند توقع مردم و جامعه را از این حوزه برآورده کنند و به‌عبارتی، در زمینه آموزش باید اقدامات مناسبی انجام شده تا اطمینان حاصل شود که متخصصان آینده دندانپزشکی توانسته‌اند استانداردهای صلاحیت بالینی شورای دندانپزشکی عمومی را دریافت کنند و می‌توانند با اطمینان کامل جذب نیروی کار در این رشته شوند.فارغ‌التحصیلی دانشجویان سال آخر رشته‌های دندانپزشکی در برخی دانشگاه‌های اسکاتلند ازجمله دانشگاه Dundee و گلاسگو با وجود همه‌گیری کرونا و آنلاین شدن آموزش‌ها یک‌سال به تاخیر افتاده و طبق برنامه‌ریزی‌های صورت‌گرفته با وجود تکرار ترم آخر، دانشجویان قرار است در تابستان سال2022 از این رشته فارغ‌التحصیل شوند. اما زمان تعیین‌شده برای فارغ‌التحصیلی این دانشجویان در برخی دیگر از دانشگاه‌ها ازجمله دانشگاه «آبردین» تا کریسمس2021 تمدید شده و به تاخیر می‌افتد. اما تکرار سال تحصیلی 2021- 2020 برای تمام رشته‌های دندانپزشکی اجرا می‌شود. البته کارشناسان اعلام کرده‌اند به‌دلیل عدم وجود موضوع «روش‌های تولید ذرات معلق» در رشته‌هایی چون پزشکی، پرستاری و مامایی، الزامی بر تکرار این رشته‌ها ایجاد نمی‌کند.
مت کریلی، رئیس اتحادیه ملی دانشجویی اسکاتلند معتقد است نیاز به تکرار یک‌سال تحصیلی برای دانشجویان خبر بسیار ناامیدکننده‌ای است که آنها را به ادامه تحصیل دلسرد می‌کند. اما در هر حال، تکرار دوباره آن و کسب مهارت بیشتر بهتر از فارغ‌التحصیلانی است که بدون مهارت وارد بازار کار می‌شوند.او از حمایت دولت اسکاتلند از دسترسی دانشجویان دندانپزشکی به بورسیه سال آینده دانشگاه‌ها استقبال کرده و می‌گوید: «در این میان، دولت اسکاتلند باید وضعیت بورسیه‌ها را مشخص کند تا تمام دانشجویان مطمئن باشند که می‌توانند از این حمایت مالی دولتی بهره‌مند شوند تا در پایان، دانشجویی بابت تاخیر در پرداخت هزینه‌ها جریمه نشود. بازاریابی دانشگاه‌ها به این معناست که بسیاری از دانشجویان برای دسترسی به آموزش‌های دانشگاهی مجبور به پرداخت هزینه‌های نجومی هستند اما با توجه به درخواست تکرار سال تحصیلی جاری در سال آینده، باید غرامت کامل به دانشجویان دندانپزشکی پرداخت شود تا آنها بتوانند بدون نگرانی از پرداخت شهریه اضافی به تحصیل ادامه دهند.»
کلاس‌های حضوری تنها در موارد نیاز در کره‌جنوبی
آموزش پزشکی دانشگاهی در دوره آموزش آنلاین دچار تغییرات چشمگیری شده است و با وجود آموزش‌های آنلاینی که توسط استادان انجام می‌شود، اما به‌نوعی دانشجویان را به‌سمت خودآموزی سوق داده است. کره‌جنوبی ازجمله کشورهایی بود که در ابتدا با وجود همه‌گیری کرونا ترجیح داده بود کلاس‌های دانشگاهی رشته‌های پزشکی را به‌جای آنلاین، به‌صورت حضوری برگزار کند اما با خطرناک شدن وضعیت، مقامات آموزشی تصمیم گرفتند برای به حداقل رساندن خطر انتقال ویروس، کلاس‌های حضوری را به کلاس‌های آنلاین تغییر دهند. اما درمورد برگزاری کلاس‌هایی چون آناتومی، آزمایشگاه و مهارت‌های بالینی که دانشجویان باید به‌صورت حضوری و عملی آموزش ببینند، این کلاس‌ها اختیاری شده و دانشجویان و استادان درصورت حضور در کلاس‌ها باید حتما از ماسک استفاده و فاصله اجتماعی را رعایت کنند. هر روز هم پیش از برگزاری کلاس‌های حضوری دمای بدن دانشجویان کنترل می‌شود. کلاس‌های آزمایشگاه هم با کمترین تعداد دانشجو برگزار می‌شود تا خطر ابتلا کاهش یابد. تمام وسایل پیشگیرانه ازجمله ماسک و شیلد هم دراختیار آنها قرار می‌گیرد. استادان دانشگاه‌های کره‌جنوبی برای کاهش خطر انتقال ویروس، تا حد امکان تلاش می‌کنند کلاس‌های عملی مانند آزمایشگاه و آناتومی به‌صورت آنلاین و در قالب استفاده از کلیپ‌های ویدئویی و تصویری برگزار شود و تنها درصورت لزوم حضوری ادامه می‌یابد. گاهی نیز کلاس‌های حضوری تا زمان بهتر شدن اوضاع به تعویق می‌افتد تا در شرایط مناسب‌تری بتوانند از حضور دانشجویان در کلاس‌های عملی دانشگاه استفاده کنند. اما آنچه مسلم است، هرگز کلاس‌های آنلاین نمی‌توانند گزینه مناسبی برای آموزش دروس عملی مانند آناتومی و آزمایشگاهی به‌ویژه برای رشته‌های پزشکی شوند که از اهمیت بالایی برخوردار است و با جان افراد سر و کار دارند.
کرونا با رشته‌های پزشکی در انگلیس چه کرد؟
همه‌گیری کرونا در دنیا و ازجمله انگلیس که یکی از پرتاثیرترین کشورها محسوب می‌شود، برخی رشته‌های دانشگاهی به‌ویژه رشته‌های پزشکی را با چالش روبه‌رو کرده است. مدارس و دانشگاه‌های پزشکی از ترس شیوع کرونا تمام کلاس‌های حضوری را تعطیل کرده‌اند و حتی امتحانات هم به‌صورت غیرحضوری برگزار می‌شوند. به‌طور کلی، در سال‌های اخیر برخی دانشگاه‌های انگلیس از حالت سنتی خارج شده و از ترکیب روش‌های مختلف آنلاین، آموزش از راه دور یا الکترونیک برای آموزش دانشجویان خود بهره می‌برند. شاید این گزینه‌ها خیلی مطلوب نباشند اما استفاده از آنها در شرایطی مانند همه‌گیری کرونا یکی از بهترین گزینه‌های ممکن است تا با وجود تعطیلی دانشگاه‌ها، آموزش‌ها تعطیل نشوند و دانشجویان بتوانند به تحصیل خود ادامه دهند. دانشگاه‌ها از فناوری ضبط کلاس برای آموزش استفاده می‌کنند اما با همه این اوصاف، تعامل بین دانشجویان و استادان و پرسش و پاسخ را محدود می‌کند. دانشجویان ارشد رشته پزشکی در دانشگاه‌های انگلیس که در محیط‌های بیمارستانی و بالینی تحصیل می‌کنند، طبیعتا باید با بیماران در تماس باشند، به‌طوری‌که ارتباط با آنها و معاینه بیماران برای یادگیری و مهارت پیدا کردن در تشخیص بیماری به‌صورت بالینی از این طریق الزامی است؛ اما با توجه به شرایط همه‌گیری کرونا، اجرای چنین طرحی بسیار دشوار است.
به گزارش bmcmedicine، کالج سلطنتی لندن این مشکل را برای دانشجویان پزشکی خود این‌گونه حل کرده است که امکان دسترسی آنها را به مخزن آنلاین ضبط و ثبت گفت‌وگو با بیمار ایجاد کرده و بسیاری از دانشگاه‌ها هم امکان کار کردن دانشجویان رشته‌های پزشکی را در مراکز خدمات درمانی این کشور فراهم کرده‌اند. با وجود این کالج سلطنتی لندن هنوز تدریس از راه دور را از طریق کامپیوتر در بیمارستان ارائه می‌دهد که با استقبال بی‌نظیر دانشجویان پزشکی و تعامل خوب آنها مواجه شده و این در حالی است که حتی تدریس از راه دور هم نمی‌تواند جایگزینی برای تماس واقعی پزشک با بیمار باشد و دانشجویان هرچند هم آموزش خوبی را از این طریق ببینند، بازهم نمی‌تواند خلأ ارتباط با بیمار واقعی را برای آنها پر کند. بیماران با علائم و بیماری‌های مختلف در بیمارستان‌ها بستری هستند و ارتباط با هرکدام از آنها برای دانشجویان رشته‌های پزشکی می‌تواند سابقه آموزشی بسیار متفاوتی را رقم بزند. قطعا عدم تعامل با بیماران باعث می‌شود رشد مهارت‌های بالینی در این دانشجویان به‌سختی انجام شود. این دانشگاه برای جبران محدودیت دسترسی دانشجویان پزشکی به بیماران، از فناوری‌های پزشکی از راه دور هم استفاده کرده‌اند. این فناوری‌ها معمولا شامل استفاده از کامپیوترهای تبلتی است که به‌منظور کنترل عفونت، بیماران می‌توانند از این طریق با پزشکان در ارتباط باشند و علائم خود را با پزشک در میان بگذارند. فناوری‌های پزشکی از راه دور به‌ویژه در بخش‌های کووید بیمارستان‌ها گزینه بسیار خوبی برای جلوگیری از شیوع بیشتر ویروس و برقراری ارتباط میان بیماران با پزشکان و نیز تعامل دانشجویان پزشکی با بیماران بستری محسوب می‌شود. در این شرایط، به بیماران در اتاق‌های جدا، تبلتی برای ارتباط با پزشک داده می‌شود. در‌عوض هم دانشجویان و هم پزشکان می‌توانند بدون اینکه در معرض خطر ویروس قرار گیرند با بیماران ارتباط برقرار کنند. شاید این روش هم به‌طور کامل نتواند دانشجویان را در تشخیص بیماری به مهارت کامل برساند اما در دوران همه‌گیری کرونا می‌توانند از این طریق با کمک به مراکز درمانی، با دسته‌بندی بیماران، باری را از دوش کارکنان این بخش بردارند.
کلاس‌های عملی اختیاری در دانشگاه «راس» آمریکا
در بیشتر دانشگاه‌های علوم‌پزشکی دنیا ازجمله آمریکا، اولویت کلاس‌ها بر اجرای آنلاین آنهاست. به‌رغم حساسیت رشته‌های پزشکی، مقامات دانشگاه‌های آمریکا ازجمله دانشگاه «راس» تصمیم گرفته‌اند بخش اعظم کلاس‌های آموزشی به‌صورت آنلاین و برگزاری کنفرانس‌های مجازی ادامه داشته باشد. بسیاری از فعالیت‌های بالینی و گروهی نیز تا زمانی که اوضاع همه‌گیری ثبات بهتری پیدا کند، به تعویق افتاده است. تنها برخی کلاس‌های مهارت بالینی به‌صورت حضوری و اجباری برگزار می‌شوند که عدم حضور در این کلاس‌ها جریمه دانشجویان را به‌دنبال دارد. اما به‌طور کلی، کلاس‌های آنلاین با استقبال بیشتری روبه‌رو بوده‌اند و معمولا جلسات از طریق برنامه‌های WebEx یا Zoom برگزار می‌شوند تا خطر انتقال ویروس به حداقل برسد. در این میان، جلسات تست فیزیکی نیز لغو شده است. دانشگاه «راس» تا حد امکان تلاش کرده است در دوران همه‌گیری کرونا، دانشجویان را از خطر ابتلا به ویروس دور نگه دارد و دوره‌های آموزشی را تا حد امکان به‌صورت آنلاین و از راه دور برگزار کند.