به گزارش «فرهیختگان»، دیگر زمان زیادی به شروع سال تحصیلی جدید نمانده و دانشگاه‌های کشور باید بازهم باوجود کروناویروس به استقبال ترم جدید بروند؛ موضوعی که باتوجه به تجربیات ترم گذشته و نارضایتی‌های ایجادشده درخصوص نحوه آموزش غیرحضوری و پایین آمدن کیفیت از یک طرف و همچنین ناآشنایی برخی اساتید با نحوه تدریس در بستر اینترنت کار را برای مسئولان دانشگاهی سخت‌تر کرده است. هرچند قطعا مدت‌زمان تعطیلی دانشگاه‌ها زمان مناسبی را در اختیار روسا و دیگر مسئولان مربوطه گذاشته بود تا بتوانند تمهیدات لازم را برای شروع اولین ترم سال تحصیلی 1400-1399 اتخاذ کنند، اما شرایط مختلف شیوع بیماری در استان‌های مختلف باعث شده دانشگاه‌ها متناسب با شرایط خود به استقبال این ترم بروند؛ تا جایی‌که برخی دانشگاه‌ها آموزش حضوری را سرلوحه خود قرار داده و برخی دیگر همچنان سیاست ترم قبل را مدنظر دارند. البته درکنار همه سیاست‌های درنظر گرفته‌شده باید این مساله را نیز مدنظر قرار داد که هر لحظه این امکان وجود دارد که ستاد ملی مقابله با کرونا دستور تعطیلی دانشگاه‌ها را در برخی استان‌ها صادر کرده و در یک کلام تمام برنامه‌ریزی‌های صورت‌گرفته را بی‌اثر کند.
معاون آموزشی دانشگاه تهران:
ترم تحصیلی برای نودانشجویان از آبان‌ماه آغاز خواهد شد
سیدحسین حسینی، معاون آموزشی دانشگاه تهران با بیان اینکه طبق برنامه‌ریزی‌های صــورت‌گرفتــه، الـزامـا ســـال تحصیلی جدید را به‌صورت الکترونیکی آغاز خواهیم کرد، گفت: «دانشجویان قدیمی ما از 29شهریورماه و همچنین نودانشجویان نیز براساس معرفی سازمان سنجش از آبان‌ماه در کلاس‌های غیرحضوری شرکت خواهند کرد. با این حال برای دانشجویان تحصیلات تکمیلی به‌ویژه آن دسته از دانشجویانی که به مرحله پایان‌نامه و رساله رسیده‌اند، شرایط حضورشان در دانشگاه فراهم شده است.» او افزود: «بنای دانشگاه برای دانشجویان جدیدالورود نیز آن است که بتوانند بخشی از دوره‌شان را به‌صورت حضوری در دانشگاه آموزش ببینند، البته قطعا برای دانشجویان غیربومی که حضورشان در دانشگاه الزامی است، خوابگاه را خواهیم داشت و چنین وضعیتی را در ترم تابستان هم برای دانشجویان تحصیلات تکمیلی که نیاز به ارائه دروس عملی داشتند، فراهم کرده بودیم.» معاون آموزشی دانشگاه تهران با تاکید بر اینکه ترم گذشته همه دانشگاه‌ها یکباره وارد فضای آموزش غیرحضوری شدند و همین مساله مشکلاتی را به‌همراه آورده بود، اظهار داشت: «دانشگاه تهران درحوزه آموزش‌های الکترونیک سابقه قابل‌توجهی دارد، اما قطعا اینکه کل بار آموزشی به‌صورت غیرحضوری دنبال شود، برای اولین‌بار رخ داده بود و آنچه امروز باید بیشتر از گذشته مدنظر قرار دهیم ارتقای کیفیت آموزش در فضای الکترونیک است. انتظار دانشجویان نیز این است که امکانات و زیرساخت‌ها را به‌گونه‌ای بهبود دهیم که بتوانیم فضای بهتری را برای آموزش استفاده کنیم.»
حسینی با بیان اینکه سامانه‌ای که در دانشگاه برای آموزش استفاده می‌شود یکپارچه است، تصریح کرد: «تنها از یک سامانه در سال تحصیلی آتی استفاده می‌کنیم که امکانات لازم را نیز دارد، اما هنوز از طرف دانشجویان دغدغه‌هایی درحوزه پهنای باند وجود دارد که امیدواریم این مشکل که جزء مسائل ملی نیز محسوب می‌شود، به‌زودی برطرف شود.»
او خاطرنشان کرد: «درحال‌حاضر هدف‌مان این است که کل ترم را به‌صورت الکترونیکی ارائه دهیم و قاعدتا امتحانات نیز به همین شیوه برگزار می‌شود، اما قطعا اگر فضا در آن زمان مناسب باشد می‌توانیم امتحانات را به‌صورت حضوری نیز برگزار می‌کنیم. همچنین ما در ترم گذشته از ظرفیت دانشگاه پیام نور نیز برای برگزاری حضوری امتحانات برخی دروس استفاده کرده‌ایم. از سوی دیگر در ترم جاری نیز برای دانشجویانی که در آستانه فارغ‌التحصیلی هستند و برای دروس عملی خود نیاز به حضور در دانشگاه دارند، شرایط مهیا شده است.»
رئیس دانشگاه امیرکبیر:
آموزش حضوری هدف اصلی دانشگاه در سال تحصیلی جدید است
سیداحمد معتمدی، رئیس دانشگاه امیرکبیر درباره شروع سال تحصیلی جدید گفت: «ترم جدید را با یک هفته تاخیر آغاز می‌کنیم. البته روند ثبت‌نام انجام می‌شود، اما چون دانشجویان جدیدالورود با یک ماه تاخیر معرفی می‌شوند، نمی‌خواهیم فاصله‌ای بین این دانشجویان با دانشجویان قدیمی وجود داشته باشد. همچنین باوجود اینکه روند دانشگاه در ترم گذشته را دنبال می‌کنیم، اما تلاش می‌کنیم دانشجویان تا حد ممکن در دانشگاه حضور داشته باشند.»
او با تاکید بر اینکه ارزیابی‌مان این است که ترم گذشته در بسیاری از درس‌ها با تلاش اساتید کیفیت آموزش پایین نیامده بود، اظهار داشت: «با این‌حال در مقطع کارشناسی از آنجاکه کیفیت ارزیابی دانشجویان در امتحان مجازی پایین بود، این احتمال وجود دارد که کیفیت کمی کاهش پیدا کرده باشد، چراکه به هیچ‌وجه امکان نمره‌دهی به دانشجویان وجود نداشت. در ترم آینده نیز هرچند باز به شرایط بیماری کرونا بستگی دارد، اما درمجموع درنظر داریم آموزش دروس برای دانشجویان کارشناسی همچنان به‌صورت مجازی برگزار شود، اما در میانه ترم دانشجویان به‌مدت دوهفته به دانشگاه می‌آیند تا با حضور اساتید رفع اشکال درسی آنها انجام شود.»
آزمایشگاه‌های دانشگاه در ترم جدید با ظرفیت محدود فعال خواهند شد
رئیس دانشگاه امیرکبیر بیان داشت: «در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری نیز این مدت چهار هفته درنظر گرفته شده است. ازسوی دیگر درباره آزمایشگاه نیز برنامه جداگانه‌ای داریم تا دانشجویانی که در آستانه فارغ‌التحصیلی هستند یا به‌صورت داوطلب می‌خواهند از این تجهیزات استفاده کنند، بتوانند به‌صورت فشرده در دانشگاه حضور پیدا کنند، البته طبیعی است که آزمایشگاه‌ها با ظرفیت پایین فعال خواهند بود.»
معتمدی با تاکید بر اینکه امتحانات به‌طور حتم به‌صورت حضوری برگزار می‌شود، اظهار داشت: «دلیل برگزاری حضوری امتحانات نیز آن است که اساتید باید به دانشجویان نمره دهند و در غیر این صورت ارزیابی دقیقی نخواهیم داشت، با این‌حال حضور دانشجویان الزاما در تهران نخواهد بود؛ چراکه درحال رایزنی هستیم تا از ظرفیت واحدهای پیام‌نور و دیگر بخش‌ها استفاده کنیم و دانشجویان بتوانند در نزدیک‌ترین دانشگاه محل سکونت خود حضور پیدا کرده و به‌صورت همزمان در امتحانات شرکت کنند.»
بیش از 25درصد از ظرفیت دانشجویان به‌طور همزمان در دانشگاه حضور نخواهند داشت
او درباره پروژه‌های دانشجویان دکتری و کارشناسی ارشد افزود: «این مساله به اساتید بستگی دارد و اعضای هیات‌علمی مدت‌زمان حضور دانشجویان را به دانشگاه اعلام می‌کنند و در مدت اعلام‌شده حضور دانشجویان الزامی خواهد بود؛ چراکه همه دانشجویان پروژه ندارند. البته اساتید و کارکنان به هرحال در دانشگاه حضور دارند، اما تلاش‌مان این است که به‌صورت همزمان بیشتر از 25درصد از دانشجویان در دانشگاه و خوابگاه حضور نداشته باشند.»
رئیس دانشگاه امیرکبیر درباره ارزیابی دانشجویان درطول ترم بیان داشت: «این مساله در اختیار اساتید قرار داده شده و ممکن است در زمان حضور دانشجو در دانشگاه این کار را به‌صورت حضوری انجام دهند یا در غیر این صورت به روش غیرحضوری مساله را دنبال کنند. البته درباره دانشجویان دکتری هم بحث پروژه و حضور در سمینارها به‌عنوان ارزیابی تلقی می‌شود، اما پیش‌بینی‌مان برای پایان‌ترم برگزاری حضوری امتحانات بوده که قطعا این موضوع نیز منوط به آن است که شرایط کرونا به‌شکل فعلی تداوم داشته باشد، چراکه درصورت تغییر شرایط، ممکن است ستاد کرونا در پایان‌ترم اعلام تعطیلی دانشگاه‌ها را بدهد که شرایط کاملا متفاوت خواهد شد.»
معتمدی خاطرنشان کرد: «اگر شرایط طوری شود که نیاز باشد دانشجویان کارشناسی در خوابگاه اسکان داده شوند، قطعا در آن مقطع دانشجویان تحصیلات تکمیلی باید خوابگاه را تخلیه کنند، چراکه درنظر داریم در هر اتاقی تنها یک دانشجو اسکان داده شود، مگر اینکه شرایط خاصی ایجاد شود و نهایتا دو نفر در یک اتاق حضور داشته باشند.»
معاون آموزشی دانشگاه یزد:
مشکلات آموزش غیرحضوری در ترم پیش مرتفع شده است
محمدتقی صادقی، معاون آموزشی دانشگاه یزد نیز با بیان اینکه در ترم قبل از همان ابتدا اعلام کردیم کلاس‌های غیرحضوری در ساعت مشخصی برگزار می‌شود، گفت: «نظم آموزشی برکات زیادی را به همراه داشت، اما طبیعتا باتوجه به عدم آشنایی اساتید به تدریس در فضای مجازی و همچنین ناآگاهی دانشجویان از این حوزه و بروز برخی مشکلات برای دانشجویان در حوزه سخت‌افزاری رضایت کامل از آموزش غیرحضوری حاصل نشد، اما معتقدیم باتوجه به شرایط ایجادشده ترم گذشته را درنهایت بدون مشکل پشت‌سر گذاشتیم.»
او درباره شروع سال تحصیلی جدید گفت: «برای اینکه بتوانیم آموزش غیرحضوری موفق‌تری داشته باشیم، تامین بستر سخت‌افزاری و نرم‌افزاری یکی از موضوعات مهم ما بود که بلافاصله بعد از پایان ترم گذشته، اقدامات لازم را در این زمینه شروع کردیم و بخش سخت‌افزاری را گسترش دادیم و امروز تا حد زیادی ازلحاظ سخت‌افزاری و نرم‌افزاری خیال‌مان راحت است. ما هم برای افزایش مهارت اساتید جهت آموزش در فضای مجازی دوره‌هایی را طراحی کرده‌ایم تا بتوانند با قواعد این حوزه آشنا شوند و بخش دوم، ارتقای کیفیت محتوای آموزش مجازی است که این مساله بسیار مهمی تلقی می‌شود و برای اینکه بتوانیم محتوای خوبی را آماده کنیم، با شرکت‌هایی در این زمینه رایزنی کردیم تا بتوانند در حوزه تولید محتوا کمک کنند و از چندین استودیوی مجهز برای ضبط محتوای آموزش مجازی بهره خواهیم برد.»
مدیریت هتلی را در خوابگاه‌هایمان اجرایی خواهیم کرد
معاون آموزشی دانشگاه یزد با تاکید بر اینکه برنامه اصلی‌مان برای شروع ترم جدید برگزاری برخط کلاس‌ها است، اظهار داشت: «البته در تلاش هستیم محتوای غیرآنلاین را نیز ارتقا دهیم تا هر دو روش را درکنار یکدیگر داشته باشیم. برنامه‌ریزی آموزشی ما به‌گونه‌ای است که بتوانیم به‌راحتی از حالت آموزش غیرحضوری به حالت حضوری و برعکس تغییر روش دهیم و در همین راستا برنامه‌ریزی‌مان به‌گونه‌ای است که تعداد دانشجویانی که در کلاس‌های غیرحضوری ما شرکت می‌کنند، همان میزانی باشد که برای کلاس‌های حضوری درنظر گرفته‌ایم.»
صادقی گفت: «وزارت علوم برای دانشجویان به‌ویژه تحصیلات تکمیلی بحث آموزش تلفیقی را مطرح کرده و ما نیز این مقوله را دنبال می‌کنیم. همچنین خوابگاه‌های دانشگاه را برای اینکه در زمان‌های محدود توسط دانشجویان مورد استفاده قرار بگیرد تجهیز کرده‌ایم، به‌طوری‌که در اصل مدیریت هتلی را برای خوابگاه‌ها درنظر گرفتیم. همچنین به‌دنبال این هستیم تا برای دانشجویان تحصیلات تکمیلی ورودی جدید که قاعدتا باید با اساتید آشنا شوند تا بتوانند استاد راهنما را تعیین کنند شرایط را به‌صورتی فراهم کنیم که برای مدت کوتاهی در دانشگاه حاضر شده و بتوانند به‌شکل موثرتر وارد حیطه فعالیت‌های پژوهشی‌شان شوند.»
نحوه برگزاری امتحانات بستگی به شرایط روز بیماری دارد
او اظهار داشت: «اتاق‌های بزرگ خوابگاه که در حالت معمول 6 نفر در آن اسکان داده می‌شود در شرایط فعلی نهایتا به دو نفر اختصاص داده می‌شود و در اتاق‌های کوچک نیز تنها یک دانشجو اسکان داده می‌شود و تمهیداتی نیز درنظر گرفته‌ایم تا سرویس‌های بهداشتی به تعداد محدودی دانشجو داده می‌شود. البته همه اینها بستگی به ستاد ملی مقابله با کرونا دارد و اگر شرایط در آینده تغییر کند، قطعا برنامه‌ریزی‌ها نیز دستخوش تغییراتی خواهد شد.»
معاون آموزشی دانشگاه یزد درباره ارزیابی دانشجویان گفت: «ترم گذشته تمام آزمون‌های دانشگاه به‌صورت غیرحضوری برگزار شد و باوجود اینکه با دیگر دانشگاه‌ها صحبت کرده بودیم تا امتحانات به‌صورت حضوری برگزار شود، اما به‌دلیل تراکم دانشجویان و سفر آنها به مراکز استان‌ها این کار را لغو کردیم. بدون شک همان‌طور که کلاس‌های مجازی راندمان کلاس‌های حضوری را ندارد، این آزمون‌ها نیز نمی‌تواند به‌طور کامل مورد استناد قرار بگیرد، با این‌حال درباره اینکه در ترم پیش‌رو چه روندی را خواهیم داشت، بستگی به شرایط روز دارد، اما درحال حاضر قرار نیست آزمون‌ها را منوط به آزمون‌های میان‌ترم و پایان‌ترم کنیم، بلکه قرار است به‌صورت مستمر ارزیابی دانشجویان را داشته باشیم و این کار توسط گرفتن کوئیز یا ارزیابی پروژه‌ها و سمینارهای دانشجویان دنبال می‌شود.»
سخنگوی دانشگاه آزاد اسلامی خبر داد
اتخاذ تمهیدات لازم برای شروع غیرحضوری سال تحصیلی جدید
احمد حیدری، سخنگوی دانشگاه آزاد اسلامی با بیان اینکه تمهیدات مختلف درحوزه‌های آموزشی، پژوهشی، اداری- مالی برای شروع سال تحصیلی اندیشیده شده است، گفت: «همه واحدهای ما در کل کشور آمادگی لازم برای شروع سال تحصیلی را دارند و خوشبختانه تجربه خوبی را در ترم بهمن و تابستان در حوزه آموزش مجازی کسب کرده‌ایم. به همین دلیل همه واحدها متناسب با اعلام ستاد ملی مقابله با کرونا آماده هستند تا اگر بنا به برگزاری حضوری کلاس‌ها بود، این کار را انجام دهند و حتی اگر اعلام ستاد مبنی‌بر آموزش مجازی باشد، آمادگی لازم در این زمینه وجود دارد، از سوی دیگر تمهیدات برای برگزاری ترم به‌صورت نیمه‌حضوری و نیمه‌مجازی نیز درنظر گرفته شده است.»
او افزود: «کار خوبی که در دانشگاه آزاد اسلامی صورت گرفته بحث راه‌اندازی سامانه آموزشیار است. درحالی‌که پیش‌تر سامانه‌های 400 واحد دانشگاه مستقل عمل می‌کرد و هرکدام سامانه آموزشی، پژوهشی، اداری-مالی و شهریه متفاوتی داشتند و این باعث می‌شد که کار گزارش‌گیری از واحدها سخت باشد، اما با انجام کار فنی دوساله سامانه آموزشیار آماده شده است. همچنین دانشگاه آزاد اسلامی از طریق دوسامانه می‌تواند شیوه آموزش مجازی را برای بیش از یک میلیون دانشجو ارائه دهد و هیچ‌مشکلی در این زمینه وجود ندارد.»
سخنگوی دانشگاه آزاد اسلامی با بیان اینکه پیش فرض شروع سال تحصیلی جدید در واحدهای دانشگاه متناسب با وضعیتی است که در کشور وجود دارد، خاطرنشان کرد: «به‌عبارت دیگر نحوه شروع سال در استان‌هایی که وضعیت سفید دارند با آنانی که در وضعیت زرد یا قرمز هستند، متفاوت خواهد بود. با این حال به‌طور کلی شروع سال به‌صورت مجازی خواهد بود، اما تمهیداتی اندیشیده شده تا دانشجویان از 16جلسه آموزشی بتوانند چهارجلسه رادر گروه‌های پنج‌نفره به‌صورت حضوری در دانشگاه‌ها حاضر شوند تا ارتباط بین استاد و دانشجو قطع نشود.»
* نویسنده: زهرا رمضانی، روزنامه‌نگار