به گزارش «فرهیختگان»، شمارش معکوس برای انتخابات 3 نوامبر 2020 آمریکا آغاز شده است و رقابت انتخاباتی میان دونالد ترامپ و جو بایدن به روزهای حساس خود نزدیک‌تر می‌شود. همزمان خشم اعتراضات علیه نابرابری در ایالات متحده نیز بار دیگر شعله‌ور شده است. اعتراضاتی که آدام شیف، رئیس کمیته اطلاعاتی مجلس نمایندگان آمریکا مدعی است ترامپ به‌عمد و برای کسب منافع انتخاباتی به آن دامن می‌زند. ازسوی دیگر جمهوری‌خواهان احتمال تخلف انتخاباتی ازسوی رقیب را قوی می‌دانند، ادعایی که با کلیدواژه تقلب به کرات در سخنرانی‌های ترامپ تکرار می‌شود و او مدعی شده تنها درصورت تقلب در انتخابات بازنده رقابت با جو بایدن خواهد بود. ترامپ حتی پا را نیز فراتر گذاشته و در اظهاراتی که آنقدر مضحک است که شوخی و جدی‌بودنش عیان نیست به‌صراحت می‌گوید: «دور نخست ریاست‌جمهوری‌اش حساب نیست و باید ۸ سال دیگر در مسند قدرت بماند!» وی در این راستا از ماموریت ابلاغی مسیح برای خود سخن می‌گوید و ماندگاری‌اش در قدرت را واجب می‌خواند و ازسوی دیگر برای جلوگیری از رای‌آوری بایدن به چینی‌هراسی تمسک می‌جوید. از این‌رو انتخاب بایدن را مساوی با ضرورت آموزش زبان چینی توسط آمریکایی‌ها می‌خواند! رقیب دموکرات ترامپ یعنی جو بایدن نیز از فرصت پاندمی کرونا و سوءمدیریت ترامپ در شیوع کووید-19 بیشترین بهره را برده و انتخابات ماه نوامبر را نبرد نور و تاریکی می‌خواند و ازسوی دیگر بر خوش‌خدمتی و تامین منافع رژیم صهیونیستی تاکید دارد. «نامم جو بایدن است و همه می‌دانند که عاشق اسرائیل هستم.» عبارتی که به گفته نیویورک‌تایمز در سخنرانی آوریل 2015 جو بایدن تاکید شده بود و این روزها نیز به عناوین مختلف در سخنرانی‌های وی و دستیاران و معاونش تصریح می‌شود. از این‌رو این روزنامه آمریکایی، بایدن را رئیس‌جمهور ایده‌آل رژیم صهیونیستی می‌خواند. از این‌رو طی هفته‌های گذشته بیش از 70 چهره جمهوری‌خواه که ریاست نهادهای نظامی، اطلاعاتی و امنیتی آمریکا را در ماه‌ها و سال‌های گذشته برعهده داشته‌اند حمایت خود را از جو بایدن و معاون پیشنهادی‌اش، کامالا هریس اعلام کردند و به جمع طرفداران این نامزد حزب دموکرات پیوستند.

نظرسنجی‌های مختلف نیز اغلب به‌نفع جو بایدن رقم خورده است. به‌عنوان نمونه موسسه نظرسنجی ریل‌کلیر پولیتیکس (RealClearPolitics) روزانه آمار کلیه نظرسنجی‌های صورت‌گرفته رسانه‌های آمریکایی را درباره انتخابات این کشور و میانگین آنها ارائه می‌کند؛ مطابق آخرین آمار منتشرشده در این موسسه (29 آگوست؛ شنبه 8 شهریور 1399) در آرای مردمی جو بایدن با 49.7 درصد پیشتاز بوده و ترامپ 42.8 درصد آرا را به خود اختصاص داده است.

آخرین نظرسنجی صورت‌گرفته مربوط به موسسه افکارسنجی کالج «USC Dornsife»  که در بازه زمانی 24 تا 30 آگوست (3 تا 9 شهریور 99) از بین 2574 رای‌دهنده انجام شده، در روز 31 آگوست (10 شهریور) منتشر شده است. براین اساس جو بایدن 54 درصد آرا و ترامپ 40 درصد آرا را به خود اختصاص داده است. در نظرسنجی دیگری هم که توسط موسسه افکارسنجی «YOUGOV» در بازه زمانی 27 و 28 آگوست (6 و 7 شهریور) انجام شده و 28 آگوست منتشر شده است، بایدن 47 درصد آرا و ترامپ 41 درصد آرا را به خود اختصاص داده است. آخرین نظرسنجی شبکه CNN نیز که به‌صورت تلفنی از رای‌دهندگان نظرسنجی کرده مربوط به 17 آگوست است که در آن نظرسنجی نیز جو بایدن با کسب 51 درصد آرا درمقابل ترامپ با 42 درصد آرا پیشتاز بود.

در این بازار گرم نظرسنجی‌ها نکته‌ای که نباید مغفول واقع شود این است که انتخابات آمریکا به‌دلیل پیچیدگی سیستم انتخاباتی کالج‌الکترال و متفاوت‌بودن آن از سیستم رای مردمی نتیجه انتخابات را لزوما آن‌گونه که نظرسنجی‌های مردمی رقم می‌زنند پیش نمی‌برد. همان‌گونه که در انتخابات سال 2016 نیز هیلاری کلینتون در نظرسنجی‌ها نسبت به دونالد ترامپ پیشتاز بود و حتی حدود سه‌میلیون رای بیش از ترامپ کسب کرد ولی درنهایت رقابت انتخاباتی را به ترامپ واگذار کرد. بر همین اساس اندیشکده آمریکایی کارنگی یا به‌عبارت دقیق‌تر، موقوفه کارنگی برای صلح بین‌المللی مقاله‌ای تحلیلی به قلم «پیتر کلنر» (Peter Kellner) با عنوان «جو بایدن نسبت به ترامپ پیشتاز است زیرا او هیلاری کلینتون نیست» منتشر کرده و به مقایسه نظرسنجی‌ها در سال 2016 و نظرسنجی‌ها تا آگوست 2020 و آرای 3 ایالت مهم میشیگان، پنسیلوانیا و ویسکانسین پرداخته است. پیتر کلنر که از اعضای اروپایی اندیشکده کارنگی محسوب می‌شود پیش از این از سال 2001 تا سال 2016 ریاست مرکز تحقیقات آنلاین موسسه افکارسنجی YouGov را برعهده داشته و به‌عنوان روزنامه‌نگار نیز همکاری با رسانه‌هایی چون بی‌بی‌سی، تایمز و ایندیپندنت را در کارنامه خود ثبت کرده است. آنچه در ادامه می‌آید مشروح مقاله منتشرشده در اندیشکده کارنگی است.

جو بایدن پیشتاز است زیرا او هیلاری کلینتون نیست!

وظیفه جو بایدن به اندازه کافی واضح و روشن به نظر می‌رسد. او باید آرای دموکرات‌هایی را که چهار سال پیش از دونالد ترامپ حمایت کردند، به‌نفع خود کسب کند. بدیهی است اگر چنین اتفاقی رخ دهد جو بایدن برنده رقابت انتخاباتی ریاست‌جمهوری آمریکا خواهد بود و در غیر این‌صورت او بازنده خواهد بود.

اما این همه ماجرا نیست. برای ترامپ کاملا ممکن و محتمل است که همه حمایت‌های رای‌دهندگان سال 2016 را مجدد به دست آورد ولی جو بایدن درنهایت برنده رقابت انتخاباتی شود. درواقع ترامپ می‌تواند یک‌میلیون یا احتمالا دومیلیون رای بیشتر از انتخابات قبل (2016) کسب کند ولی همچنان بازنده انتخابات باشد. واضح است که جو بایدن باید طرفداران قبلی ترامپ را به‌نفع خود متقاعد کند.

همانطور که به روز کارگر (اولین دوشنبه ماه سپتامبر؛ 17 شهریور 1399) و آغاز غیررسمی رقابت پرتحرک و نهایی تا روز انتخابات نزدیک می‌شویم، بیایید این اعداد را تحلیل کنیم. برای رقابت انتخاباتی تعداد آرا به همان آسانی که به‌نظر می‌رسد به نتایج مشخص و سرراست منجر نخواهد شد.

در سال 2016، هیلاری کلینتون 48درصد آرای مردمی را به دست آورد، درحالی که دونالد ترامپ 46 درصد از آرای مردمی را به خود اختصاص داد. 6 درصد از مردم نیز به سایر نامزدهای انتخاباتی رای دادند. در این انتخابات (2016) این بلوک آرای مربوط به «دیگر نامزدها» بسیار بالاتر از حد معمول بود. در هریک از سه انتخابات ریاست‌جمهوری قبلی، سایر نامزدهای انتخاباتی غیر از منتخبان دو حزب دموکرات و جمهوری‌خواه  و به‌عبارتی دیگر نامزدها کمتر از دو درصد آرا را به دست آورده بودند. آخرین شواهد نظرسنجی‌ها حاکی از آن است که در انتخابات امسال (2020) نیز باردیگر درصد مجموع آرای مربوط به دیگر نامزدها سقوط خواهد کرد. این کاهش رای دیگر نامزدها برای رقابت میان دونالد ترامپ و جو بایدن به چه معنا خواهد بود؟ در اینجا دو فرض وجود دارد؛

 اول: رای سایرین یا به‌عبارتی «دیگر» نامزدها در این انتخابات نیز از 6 درصد به دو درصد کاهش می‌یابد.

دوم: ترامپ می‌تواند دو درصد از آرای مردمی نسبت به رقیب عقب بیفتد اما همچنان برنده نتایج کالج الکترال و درنتیجه انتخابات باشد- همانطور که هیلاری کلینتون چهار سال پیش در آرای مردمی دو درصد از ترامپ پیش افتاد ولی دونالد ترامپ همچنان در انتخابات پیروز شد- در این صورت، اگر قرار باشد ترامپ رئیس‌جمهور شود به 48 درصد آرای مردمی، در مقایسه با رای 50 درصدی جو بایدن احتیاج دارد. درنتیجه تعداد رای ترامپ در سال 2016 یعنی 46 درصدی که او را در آن سال پیروز انتخابات کرد، دیگر کافی نخواهد بود. حتی اگر رای سایر نامزدها به دو درصد نیز کاهش نیابد و سه یا چهار درصد باشد نیز یک نکته اصلی باقی می‌ماند و آن اینکه: «دونالد ترامپ برای حفظ ریاست‌جمهوری باید بهتر از دفعه قبل (سال 2016) عمل کند و این بار فقط متمرکز شدن روی دموکرات‌ها که دوره قبل بر آنها پیروز شد، کافی نخواهد بود.»

محافظه‌کاران، میانه‌روها و لیبرال‌ها به چه کسی رای دادند و خواهند داد؟

این عدد و رقم‌ها در ظاهر یک حساب و کتاب ساده است، اما این اعداد در واقع بیانگر یک نکته سیاسی عمیق‌تر است؛ سیاست آمریکا به وضوح دوقطبی است، اما میان راست‌ها و محافظه‌کاران طرفدار ترامپ از یک‌سو و لیبرال‌های پرشور و چپ‌گراهای طرفدار بایدن از سوی دیگر، میلیون‌ها رأی‌دهنده آمریکایی هستند که از انتهای هردو طیف دور می‌مانند. از این‌رو وقتی نظرسنجی‌های مختلف آمریکایی از رأی‌دهندگان می‌پرسند که بگویند به کدام سه گروه ایدئولوژیک گرایش دارند، حدود 35 درصد می‌گویند محافظه‌کار و 35 درصد میانه‌رو و معتدل و حدود 30 درصد نیز گرایش خود را نزدیک به لیبرال‌ها می‌دانند. در جدولی که در ادامه می‌آید، نحوه تغییر گرایش‌های ایدئولوژیک به نامزدهای انتخاباتی احزاب دموکرات و جمهوری‌خواه  از سال 2016 آمده است. ارقام سال 2016 ارائه شده در این جدول از 23هزار و 447 خروجی نظرسنجی به سفارش شبکه‌های تلویزیونی آمریکا گرفته شده است.  داده‌های آگوست سال 2020 (شهریور 99) نیز نتایج حاصل از ترکیب بیش از 10هزار مورد از نظرسنجی‌های معتبر YouGov، CNN و Morning Consult است.

سه شرکت معتبری که نظرسنجی‌ها درخصوص انتخابات را منتشر کرده و بر پایه نظرسنجی‌های مکرر و معتبر در تعداد بالا، تجزیه و تحلیل ارائه می‌کنند؛ به‌گونه‌ای که تعداد بالای نمونه‌های انجام شده و دقت در تجزیه و تحلیل داده‌ها خطای نمونه‌گیری تصادفی را به حداقل می‌رساند. نکته قابل‌تامل دیگر اینکه نتایج نظرسنجی خروجی سال 2016 مشابه 4000 نمونه YouGov در آستانه نظر‌سنجی انتخابات است. این درحالی است که نظرسنجی‌های اخیر توسط سه شرکت نظرسنجی مذکور مطابقت گسترده‌ای با یکدیگر دارند، از این رو می‌توان بیان داشت با وجود تفاوت‌های روش‌شناختی میان نظرسنجی خروجی و نظرسنجی‌های مرسوم، مقایسه بین سال‌های 2016 و 2020 با کمترین خطا صورت گرفته و از این‌رو قابل استناد و از اعتبار بالا برخوردار است.

همان‌طور که این آمار و ارقام نشان می‌دهد، ترامپ حمایت خود را میان محافظه‌کاران تقریبا تثبیت کرده است. درحالی که لیبرال‌ها حتی نسبت به انتخابات گذشته بیشتر به سمت دموکرات‌ها گرایش پیدا کرده‌اند. این دو تغییر به‌طور کلی یکدیگر را لغو می‌کنند. همانگونه که در جدول نیز مشهود است، به‌طور کلی بزرگ‌ترین جنبش و دلیل برتری جو بایدن تغییر در گرایش میانه‌روهاست. به عبارتی دیگر این رای‌دهندگان نوسانی هستند که تصمیم می‌گیرند طی دو ماه آینده چه کسی برنده رقابت انتخاباتی آمریکا شود. گزارش‌های تلویزیونی که شامل مصاحبه با دموکرات‌های محافظه‌کار و به‌طور کلی محافظه‌کارانی می‌شود که در انتخابات سال 2016 به ترامپ رای داده‌اند، حاکی از آن است که همچنان در رای قبلی خود ثابت‌قدم هستند و پایه رای ترامپ در میان محافظه‌کاران محکم است. اما این نکته نباید مغفول واقع شود که نتیجه انتخابات در جای دیگری رقم می‌خورد.

تغییر جایگاه جو بایدن بین میانه‌روها چگونه اتفاق افتاد؟

سرنخ تغییر جایگاه جو بایدن بین میانه‌روها را باید در پاسخ به سوالی جست‌وجو کرد که مرکز افکارسنجی انگلیسی YouGov در فاصله کوتاهی از انتخابات سال 2016 آمریکا در مورد نامزدهای انتخاباتی از مردم ایالات‌متحده پرسیده بود و در نظرسنجی‌های اخیر خود نیز تکرار کرده است. این پرسش که آیا فکر می‌کنید (نامزد انتخاباتی) صادق و قابل‌اعتماد است یا خیر؟ در جدول ذیل یافته‌های این مرکز معتبر افکارسنجی برای رای‌دهندگان با گرایش میانه‌روی آمریکایی آمده است:

همان‌طور که ارقام جدول ذکر شده نشان می‌دهد، رتبه هیلاری کلینتون و دونالد ترامپ در انتخابات سال 2016 بسیار یکسان بود و به همان اندازه بد! 57 درصد میانه‌روها کلینتون را غیرصادق و غیرقابل اعتماد می‌دانستند و 58 درصد از آنان نیز معتقد بودند ترامپ چنین خصوصیتی دارد و از سوی دیگر 28 درصد میانه‌روها نیز معتقد بودند ترامپ قابل‌اعتماد و صادق است و به همین میزان نیز رای به صداقت کلینتون داده بودند.امسال اما بسیار متفاوت است. ارقام آرای ترامپ نسبت به چهار سال پیش کمی بدتر است، درحالی که اعتماد به بایدن نسبت به کلینتون بیشتر است.

 به‌گونه‌ای که میانه‌روها رای خود به صداقت ترامپ را با کاهشی چهارپله‌ای به 24 درصد رساندند و از سوی دیگر غیرقابل اعتماد بودن ترامپ نیز در نگاه آنان با افزایش پنج‌پله‌ای مواجه بوده و به 63 درصد رسیده است. این درحالی است که رای به صداقت بایدن نسبت به خلف هم‌حزبی‌اش یعنی کلینتون بین میانه‌روها با افزایش 16 پله‌ای مواجه بوده و به 44 درصد رسیده تا اختلاف با ترامپ نیز زیاد شود و از سوی دیگر رای 57 درصدی میانه‌روها به بی‌صداقتی کلینتون نیز با کاهشی 23 پله‌ای به 34 درصد رسیده است. میانه‌روها همچنین بایدن را در مورد طیف وسیعی از ویژگی‌های دیگر بیش از کلینتون دوست دارند، اما ارقام به اندازه چشمگیری تغییر نکرده‌اند.

این ویژگی‌ها شامل خوش‌بینی عمومی، دوست‌داشتنی بودن و اهمیت دادن به میانه‌روها می‌شود. بسیاری از رأی‌دهندگانی که هیلاری کلینتون برای پیروزی در انتخابات به حمایت آنها نیاز داشت به او رای ندادند و مهم‌تر از همه اینکه به او اعتماد نکردند ولی جو بایدن توانست این اعتماد را به دست بیاورد نه به این دلیل که بایدن متفاوت از ترامپ است بلکه به این دلیل که او کلینتون نیست و با هیلاری کلینتون تفاوت دارد.

نقاط ضعف جو بایدن

سوق یافتن میانه‌روها به بایدن ما را به از بین رفتن رای احزاب جزئی باز می‌گرداند. نظرسنجی خروجی انتخابات سال 2016 نشان داد که رای «دیگر احزاب» در میان معتدلین یا میانه‌روها بالاترین رای و در میان محافظه‌کاران کمترین رای را دارد. فرار از این نتیجه دشوار است که گری جانسون، نامزد حزب لیبرتارین و جیل استاین کاندیدای سبز، در سال 2016، رای‌دهندگانی را جذب کردند که هرگز از ترامپ پشتیبانی نمی‌کنند اما نمی‌توانند کلینتون را نیز تحمل کنند. (از سوی دیگر میانه‌روهایی که کلینتون را به دلیل کاندیداهای جزئی رها کردند، (حدود یک میلیون لیبرال) جیل استاین را ترجیح دادند.) این نتیجه در سه ایالت مشخص شد و ترامپ را در کاخ سفید قرار داد: در میشیگان، ترامپ تنها 10 هزار و 704 رای (10704) بیشتر از هیلاری کلینتون کسب کرد. اما گری جانسون 172 هزار و 136 رای (172136) و جیل استاین 51 هزار و 463 رای (51463) و به عبارتی درمجموع بیش از 220 هزار رای به دست آوردند. در دو ایالت پنسیلوانیا و ویسکانسین، ترکیب آرای گری جانسون و جیل استاین با اختلاف چهار بر یک در ایالت پنسیلوانیا و 6 بر یک در ایالت ویسکانسین از اکثریت ترامپ فراتر رفت. البته با این حال پیتر کلنر در مقاله منتشرشده در اندیشکده کارنگی یا به عبارت دقیق‌تر «موقوفه کارنگی برای صلح بین‌المللی» تاکید کرده این تحلیل به معنای قطعی بودن پیروزی جو بایدن در انتخابات نیست. به نظر وی جو بایدن دو نقطه ضعف خاص دارد:

اول: اگرچه بایدن در بسیاری از موضوعات، به‌ویژه مباحث مربوط به ویروس کرونا، از دونالد ترامپ پیشی می‌گیرد، اما هنوز از نظر اقتصادی عقب است.

دوم: او طرفداران مشتاق و علاقه‌مند کمتری نسبت به رئیس‌جمهور دارد. اگر او در مسیر مبارزات انتخاباتی، به‌عنوان مثال در مناظره‌های تلویزیونی، پیشتاز شود، در می‌یابد که حامیان کمتری نسبت به او «متعهد» هستند.

با این حال، نامزد حزب دموکرات آمریکا در انتخابات 2020 یعنی جو بایدن در حال حاضر در موقعیت خوبی قرار دارد، به این دلیل که دیگر نیازی به کسب یک رای‌دهنده که چهار سال پیش از ترامپ حمایت کرد، ندارد. او فقط باید کاری را انجام دهد که هم‌حزبی‌اش هیلاری کلینتون در سال 2016 نتوانست انجام دهد: «اکثریت واضح ضدترامپ آمریکا را برای راهپیمایی پشت پرچم خود بسیج کند.»

 * نویسنده: حانیه موحدین، دبیر گروه راهبرد