به گزارش «فرهیختگان»، پیمان حدادی، کارشناس اقتصادی و تحلیلگر بازار بورس در گفت‌وگو با «فرهیختگان» توضیحاتی درخصوص ماجرای فروش اوراق سلف برپایه نفت ارائه کرد.
وی در ابتدای این گفت‌وگو اظهار کرد: «طرح گشایش اقتصادی دولت، البته اگر بتوان اسم آن را گشایش اقتصادی نامید، که مرتبط با فروش نفت است، با آن چیزی که در بورس انرژی قرار بود دیروز به‌عنوان فروش اوراق سلف موازی بر پایه نفت عرضه شود، دو امر جداگانه است. اوراق سلف موازی که در بورس انرژی معامله می‌شود قبلا هم بوده و امر جدیدی نیست. به همین خاطر با طرح گشایشی که دولت بیان کرد دو امر متفاوت است.»
وی در پاسخ به این سوال که این موضوع چه تاثیری در بورس دارد، گفت: «اولا وقتی یک توقع مثبتی برای جامعه ایجاد می‌شود و این توقع به واقعیت نمی‌پیوندد قطعا یک تاثیر منفی دارد. وقتی صحبت از گشایش اقتصادی می‌شود و بعد از مدتی معاون اول یا مشاور دولت صحبت می‌کند ولی کار به سرانجام نمی‌رسد، تاثیر منفی در بازار ازجمله بازار بورس ایجاد می‌شود. وقتی این گشایش نه‌تنها اتفاق نمی‌افتد که یک بی‌اعتمادی دیگر و تناقض گفتار دیگری درکنار این ایجاد می‌شود همانند برنامه‌ای که برای صندوق ETF دوم یعنی فروش سهام‌های پالایشگاهی اتفاق افتاد، دو سه روز کنسل شد و بعد دوباره تایید شد، یک علت مضاعف برای تاثیر منفی بر بازار بورس می‌شود. بنابراین تا اینجا طرح گشایشی را ارائه دادیم که در همان ابتدا با تناقض همراه بوده، همانند فروش سهام پالایشگاهی که وقتی بی‌اعتمادی ایجاد شد و اطمینان در افکار عمومی از دست رفت، برگشت آن سخت بود.»
حدادی با اشاره به علت اصلاح قیمت‌ها در بازار بورس افزود: «این دو موضوع در کنار آزادسازی 30 درصد دوم سهام عدالت که باعث افزایش فروش و عرضه سهام در بازار بورس می‌شود سه عامل مهمی بودند که باعث شدند بازار سهام با اصلاح قیمت مواجه شود. البته اصلاح قیمت ذات هر بازاری است. در هر کشوری ازجمله ایران و ازجمله بازار سرمایه ایران. از طرفی وقتی در تیر ماه متوسط قیمت‌ها 50 درصد در بازار سرمایه رشد می‌کند قاعدتا روزهای منفی همانند شنبه و یکشنبه این هفته، یک روزهای کاملا طبیعی است. نمی‌توان گفت اتفاق دیروز که شاخص 90هزار واحد ریخت در روز شنبه که 72هزار ریخت، غیرطبیعی است. اگر اینها را غیرطبیعی بدانیم قطعا رشد 50 درصدی در یک ماه هم غیرطبیعی است، چراکه در تیرماه بیشترین بازده ماهانه تاریخ بورس کشور رخ داد.»
این کارشناس مسائل بازار بورس با برشمردن دیگر ایرادات این بازار افزود: «علاوه‌بر اینها، مشکلات سیستم ساختار معاملاتی هم مزید بر علت در افزایش هیجان معاملات در فروش می‌شود. متاسفانه در این بین، روزبه‌روز که می‌گذرد از سوی دولت راهکار درست و مدیریت‌شده‌ای برای ساماندهی به وضعیت بازار و ماجرای اصلاح قیمت‌ها دیده نمی‌شود و این خود به بی‌اعتمادی اضافه می‌کند.»
حدادی با اشاره به تاثیرات مرتبه قبلی ارائه اوراق سلف برپایه نفت در بازار گفت: «ارائه این اوراق در مرتبه قبلی بر بازار تاثیر قابل‌توجهی نداشت که علل مختلفی داشت، ازجمله اینکه آن زمان، وقتی اوراق فروش می‌رفت موضوع طرح گشایش اقتصادی بر پایه نفت وجود نداشت و خیلی‌ها این دو موضوع را اشتباه نگرفته بودند. چون طرح گشایش اقتصادی بر پایه نفت به تازگی مطرح شد و همزمان با عرضه این اوراق در بورس انرژی شده است، خیلی‌ها اینها را اشتباه گرفته‌اند، درصورتی‌که اینچنین نیست. علت دیگر افزایش کنونی حساسیت روی این اوراق است با این پیش‌فرض که دولت می‌خواهد بازار منفی شود یا به‌صورت مدیریت‌شده بازار را منفی کند که برخی پول‌هایی که در بازار سهام است به سمت این اوراق یا اوراقی که بانک مرکزی منتشر می‌کند، برود. یعنی برخی پول‌ها از سهام به سمت اوراق بروند.»
وی ادامه داد: «کمااینکه در روزهای گذشته از طرف سازمان بورس اوراق بهادار درخصوص صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت ابلاغ شد که باید سقف سرمایه‌گذاری این صندوق‌ها در سهام از 15 درصد به 10 درصد کاهش یابد یعنی پنج‌درصد از ارزش کل صندوق‌ها از سهام باید تبدیل به اوراق با درآمد ثابت شود که عمده این اوراق می‌تواند همین اوراق سلف موازی نفتی باشد یا اوراقی که از طرف کارگزاری بانک مرکزی منتشر می‌شود. این امر در فروش سهام تاثیر دارد.»
حدادی با تایید اینکه دولت درحال برنامه‌ریزی و دخالت در بازار به‌منظور افزایش فروش این اوراق است، گفت: «دولت با اقداماتش در روزهای اخیر تلاش می‌کند حجم بیشتری از این اوراق فروش برود. درعین‌حال یکی از علت‌هایی که هنوز مجلس و قوه قضائیه به صورت جدی و درست با این طرح دولت مخالف هستند، این است که نمی‌توانیم طرحی را تصویب کنیم که منابع برای یک دولت باشد ولی تعهدات برای دولت دیگری باشد. ابتدا قرار بود طرح گشایش اقتصادی دولت بر پایه نفت به صورت دوساله باشد و روزهای اول مخالفت شد و گفتند حداکثر باید یک‌ساله باشد. سر میزان و حجم ریالی این موضوع بحث بود و اینکه به چه نرخ سودی قرار است به‌عنوان علی‌الحساب تضمین شود و بازدهی سرمایه‌گذاری مردم انجام شود، نیز مورد بحث بود.»
این کارشناس مسائل اقتصادی خاطرنشان کرد: «مساله دیگری هم وجود دارد که باعث شده مردم خیلی به طرح دولت اطمینان نداشته باشند. همین دولت چند سال قبل به صورت پیش‌فروش به مردم سکه فروخت، همان روزها تبلیغ کرد که کاملا بدون مالیات است ولی وقتی دولت دید اشتباه کرده و سکه‌ها را ارزان به مردم فروخته است و نتوانست بازار را مدیریت کند و شاهد رشد نرخ طلا و سکه بودیم از مردم مالیات گرفت. به همین خاطر مردم ترسی که دارند این است که اگر این اوراق را بخریم چه تضمینی است که وقتی سود کردیم از ما مالیات نگیرند.»
حدادی درباره عرضه مستقیم نفت به بازار بورس که پیش از این هم سابقه داشته توضیح داد: «دفعات گذشته خیلی این طرح موفق نبود. دولتی‌ها عمدتا می‌خواستند به بخش خصوصی نفت بفروشند که خیلی موفق نبودند. در آن زمان و البته امروز سوال اصلی این است که بخش خصوصی وقتی نفت را بخرد باید چه کار کند؟ باید صادر کند یا مصرف کند. بخش خصوصی که به مصرف نفت احتیاج داشته باشد در کشور خیلی نداریم و اگر بخواهد صادرات انجام دهد بابت تحریم‌ها و مشکلاتی که در صادرات نفت و مشکلاتی که در دریافت وجه وجود دارد، ریسک بالایی ایجاد می‌کند.»