به گزارش «فرهیختگان»، تقویم تاریخ ایران در روزهای ابتدایی مردادماه عمدتا حکایت از روزهایی دارد که دولت‌های مختلف در پایان کار خود، زمام اداره امور کشور را به منتخبان جدید مردم محول کرده و سران آنها با قوه مجریه خداحافظی می‌کنند. تغییر عمده‌ای که معمولا پس از هر 2 دوره انتخابات ریاست‌جمهوری در پایان راه هشت ساله دولت‌های مختلف، عموما در همین روزها رقم خورده و روسای‌جمهور پیشین جای خود را به برگزیدگان مردم در صندوق‌های رای می‌دهند.
روند انتقال قدرت در سال 76 یکی از مصادیق این ماجراست؛ جایی که مرحوم آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی دستگاه اجرایی را ترک می‌کند و سیدمحمد خاتمی که دو ماه قبل توانسته بود نظر مثبت مردم را برای اداره کشور به‌خود جلب کند با تنفیذ در دوازدهمین روز مرداد و تحلیف در روز سیزدهم مرداد سال 1376 بر کرسی ریاست‌جمهوری تکیه می‌زند.
به همین بهانه به‌نظر می‌رسد مروری گذرا بر خاطرات مرحوم هاشمی در سال‌های مسئولیت در دولت (و البته نخستین ماه‌های پس از آن که اخیرا در کتاب خاطرات سال76 ایشان منتشر شده) و بازخوانی روایت‌های خاص او از برخی موضوعات خالی از لطف نباشد. در ادامه برش‌هایی از مجموعه خاطرات مرحوم آیت‌الله هاشمی را از نظر می‌گذرانید؛ برش‌هایی که شاید بتواند به دریافت دقیق‌تری از زاویه نگاه وی به مسائل کمک قابل‌توجهی کند.
از عنوانی که قابل‌تبلیغ نبود تا توصیه امام زمان(عج) برای مراجعه به آیت‌الله هاشمی
روایت پرآب‌وتاب از تعریف و تمجید‌ها و تقدیر و تشکرهای بعضا مبالغه‌آمیز مسئولان مختلف داخلی و خارجی از شخصیت و جایگاه و نقش آیت‌الله و ابراز ارادت‌های متعدد به وی ذیل عناوینی چون پدر صنایع موشکی ایران، مایه عزت روحانیت، پایان افتخارآمیز ریاست‌جمهوری، شخصیت بزرگ و... را می‌توان یکی از برجسته‌ترین محورهای قیدشده در خاطرات منتشرشده از او دانست. موضوعی که البته بیش از همه در کتاب کارنامه و خاطرات آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی در سال 1376 با عنوان «انتقال قدرت» به آن پرداخته شده و به هرحال بی‌ارتباط با اتمام مسئولیت او در قوه مجریه نیست. اگرچه خاطرات دیگر سال‌ها نیز از این قاعده مستثنی نیست. (لینک)
مرحوم هاشمی محل مشورت مسئولان برای کاریابی
روایت مرحوم هاشمی از جایگاه خود در مناسبات و تحولات سیاسی کشور را می‌توان در نوع خود منحصربه‌فرد دانست؛ روایتی که شاید نظیر آن را در روزنوشت‌های دیگر مسئولان کشور و حتی شاید سران دیگر کشورها که اقدام به انتشار خاطرات‌شان می‌کنند، نتوان پیدا کرد. جای‌جای خاطرات مرحوم اکبر هاشمی‌رفسنجانی به‌مواردی اشاره شده که مسئولان در رده‌های مختلف برای نشستن بر مسندی جدید و به‌دست گرفتن پستی از وی مشورت گرفته، استمداد کرده یا حتی فراتر از اینها و آن‌طور که مرحوم هاشمی روایت می‌کند کسب اجازه یا اینکه به او سفارش یکدیگر را کرده‌اند. (لینک)
14خردادهای مرحوم هاشمی و خانواده
اینکه مرحوم هاشمی و خانواده سالروز ارتحال امام(ره) را کجا می‌گذراندند حتما جالب‌توجه خواهد بود و یکی از بخش‌های خواندنی کتاب خاطرات مرحوم هاشمی رفسنجانی را تشکیل می‌دهد؛ روزی که بخش‌های زیادی از جامعه به بزرگداشت بنیانگذار انقلاب اسلامی می‌پردازند و ارتحال ایشان را به سوگ می‌نشینند. این موضوع به‌ویژه در نخستین سال‌های بعد از درگذشت حضرت امام(ره) رنگ‌وبویی متفاوت از امروز داشت و احساس خلأ وجودی ایشان هنوز مشمول گذشت زمان نشده بود. همین باعث می‌شد عمده مسئولان و بسیاری از مردم به‌خصوص طیف‌هایی که بیش از دیگران دل در گرو انقلاب دارند، این روز بخصوص را به‌گونه‌ای دیگر سپری کنند و در فرصت تعطیلی آن قید تفریح و سفر و گشت‌وگذار و... را بزنند. (لینک)
ابراز وفاداری مسئولان به مرحوم هاشمی قبل و بعد از دولت
جنبه دیگری از این نگاه خاص را می‌توان در روایت مرحوم هاشمی از اعلام وفاداری مسئولان مختلف اعم از وزیر و وکیل و نماینده و مدیرکل و امام‌جمعه و همین‌طور نمایندگان گروه‌های مختلف سیاسی با گرایش‌های مختلف و قومیت‌ها و... به خود و به دولتش قلمداد کرد. با مرور خاطرات مرحوم هاشمی به‌وفور به این عبارت برمی‌خوریم که فلان مسئول آمد، اظهار وفاداری کرد و خواستار حل فلان مشکل، پادرمیانی برای بهمان معضل یا حضور من در شهرستان متبوع خود و... شد. این نوع نگاه هم محدود به دوره ریاست‌جمهوری مرحوم هاشمی نیست. اگرچه در این میان باید اذعان داشت نفس امکان دیدار نمایندگان و مدیران و ائمه جمعه و... با رئیس‌جمهور در آن دوره، برخلاف این روزها که حتی بسیاری از وزرا نیز قادر به ملاقات با رئیس‌جمهور نیستند، موضوعی است که درخور تقدیر به‌نظر می‌رسد. (لینک)
سیاست و سیاحت و علاج خانوادگی در دور دنیا
شاید ازجمله حساسیت‌بر‌انگیزترین بخش‌های خاطرات مرحوم هاشمی را می‌توان گریزهایی دانست که ایشان از سفرهای خارجی خانواده سخن می‌گوید؛ سفرهایی که در بسیاری از آنها همسر و فرزندان و حتی گاه عروس‌ها و داماد و نوه‌ها و خواهر و خواهرهمسر و... نیز رئیس‌جمهور وقت و هیات همراه را در ماموریت برون‌مرزی همراهی می‌کنند. این موضوع البته تنها مشمول سال‌های ریاست‌جمهوری مرحوم هاشمی نیست و حتی بعد از آن نیز که وی با پاستور خداحافظی می‌کند و درجایگاه رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام به عربستان می‌رود باز همین روال ادامه دارد. (لینک)