به گزارش «فرهیختگان»، درکنار داوطلبانی که این روزها استرس برگزار شدن یا تعویق زمان کنکور درمقاطع مختلف تحصیلی را دارند، هستند داوطلبانی که تصمیم گرفته‌اند با تکیه بر سوابق تحصیلی‌شان راهی کلاس‌های دانشگاهی شوند و از حضور سر جلسه آزمون‌های سرنوشت‌ساز رهایی پیدا کنند.

البته این مسیر هم چندان ساده نیست و داوطلب باید برای رسیدن به صندلی دانشگاه‌های برتر و تحصیل در رشته مورد علاقه‌اش، معدل دیپلم قابل‌قبولی داشته باشد. اول مردادماه سازمان سنجش شروع به اطلاع‌رسانی درباره ثبت‌نام و اتنتخاب رشته برای پذیرش دانشجو صرفا براساس سوابق تحصیلی کرد و داوطلبان هم از 5 مردادماه می‌توانستند با مراجعه به سایت این سازمان اقدام به ثبت‌نام کنند، البته برای داوطلبان جامانده نیز تا اول شهریورماه فرصت درنظر گرفته شده است.

بااین‌حال این دسته از متقاضیان ورود به دانشگاه برای اطلاع از قبولی باید تا هفته دوم شهریورماه صبر کنند و همچنین داوطلبانی که جزء پذیرفته‌شدگان تلقی می‌شوند، می‌توانند در هفته سوم شهریورماه امسال اقدام به ثبت‌نام کنند.

نکاتی که داوطلبان نباید فراموش کنند

قطعا داوطلبان ورود به دانشگاه‌ها از طریق سنوات تحصیلی نیز مانند دیگر روش‌های رسیدن به صندلی‌های دانشگاه باید نکاتی را مدنظر قرار داده که شاید عدم توجه به آنها برایشان دردساز شود. در ذیل به این موارد اشاره شده است.  

انتقال و تغییر رشته دانشجویان پذیرفته شده در هر یک از موسسات آموزشی به سایر دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی براساس آیین‌نامه میهمانی و انتقال دانشجویان انجام می‌پذیرد.

دانشجو ملزم به رعایت برنامه‌های زمانی، مکانی و درسی برای تشکیل کلاس، آزمایشگاه، کارگاه، عملیات صحرایی، کارآموزی و این قبیل امور که در دانشگاه و موسسات تدوین شده، خواهد بود.

صندوق رفاه دانشجویان وزارت علوم جز در مواردتشخیص معاون دانشجویی مراکز آموزش عالی و تا سقف اعتبار هر مرکز، در قبال اعطای انواع تسهیلات به دنشجویان تعهدی ندارد.  دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی تعهدی از لحاظ تامین مسکن و خوابگاه و پرداخت کمک‌هزینه تحصیلی به دانشجویان ندارند.

تحصیل در رشته‌های تحصیلی روزانه تمام‌وقت بوده و مشمول آموزش رایگان خواهد بود.

دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی مجری دوره‌های نوبت دوم که در این مرحله از پذیرش سراسری اقدام به پذیرش دانشجو می‌کنند از ارائه خوابگاه، وام تحصیلی، سروس ایاب‌وذهاب و تسهیلات رفاهی به دانشجویان دوره شبانه به‌طور جد معذور هستند.

انتقال و تغییر رشته دانشجویان دوره نوبت دوم به دوره روزانه ممنوع است.

از دانشجویان دوره‌های نوبت دوم دانشگاه‌ها و موسات آموزش عالی براساس مقررات مربوط شهریه دریافت خواهد شد.

هیچ‌دانشجویی مجاز نیست که همزمان در دو رشته یا دو محل اعم از موسسات دولتی و غیردولتی تحصیل کند، چراکه در این صورت تخلف شمرده شده و طبق آیین‌نامه انضباطی دانشجویان با او رفتار خواهد شد.

دانشجویان دوره‌های نوبت دوم، نیمه‌حضوری، مجازی، پردیس‌های خودگردان دانشگاه‌ها و موسسات عالی و همچنین دانشگاه پیام‌نور و موسسات آموزش عالی غیرانتفاعی و غیردولتی که از معافیت تحصیلی استفاده نمی‌کند، می‌توانند بدون انصراف از تحصیل در این مرحله از پذیرش سراسری ثبت‌نام کنند. بدیهی است درصورت موفقیت و قبل از ثبت‌نام در رشته قبولی جدید، لازم است از رشته قبولی قبلی خود انصراف قطعی دهند.

شرایط پذیرش دانشجو چیست؟

براساس دفترچه امسال شرایط پذیرش دانشجو دارای پنج مولفه است.

دارا بودن دیپلم نظام آموزشی جدید 3-3-6 و اخذ آن حداکثر تا 31 شهریور امسال
داشتن دیپلم کامل متوسط برای داوطلیان نظام قدیم آموزش متوسط الزامی است.
مدرک پیش‌دانشگاهی برای داوطلبان نظام سالی واحدی یا ترمی واحدی یا اخذ آن حداکثر تا پایان شهریور امسال
مدرک کاردانی (فوق دیپلم) دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی یا شاغل به تحصیل در دوره کاردانی که حداکثر تا 31 شهریور امسال فارغ‌التحصیل می‌شوند.
برای داوطلبان دارای دیپلم فنی‌وحرفه‌ای یا کاردانش نظام قدیم هنرستان که فاقد مدرک پیش‌دانشگاهی هستند نیز مدرک کاردانی یا شاغل به تحصیل در دوره کاردانی که حداکثر تا 31 شهریور امسال فارغ‌التحصیل می‌شوند، معتبر خواهد بود.
البته این بخش تبصره‌ای هم دارد که طبق آن درصورتی‌که داوطلبی یکی از شرایط فوق را نداشته حتی درصورت ثبت‌نام و انتخاب رشته و قرار گرفتن در ردیف قبول‌شدگان نهایی نیز قبولی او کان‌لم‌یکن تلقی خواهد شد.

گزینش دانشجویان به‌روش متمرکز

یکی از نکات قابل‌توجه درباره پذیرش از طریق سوابق تحصیلی مطرح است، روش گزینش دانشجو است که به‌روش متمرکز انجام می‌شود و فقط معدل کتبی داوطلبان واجد شرایط ملاک قرار می‌گیرد، بااین‌حال از آنجا که پذیرش داوطلبان صرفا براساس سوابق تحصیلی انجام می‌شود، چنانچه نوع دیپلم داوطلب با گروه تحصیلی که متقاضی آن می‌شود، متفاوت باشد درصد اعمال معدل کتبی متفاوت خواهد بود. البته نباید این مساله را نادیده گرفت که ظرفیت هر کدرشته محل پس از کسر ظرفیت‌های اختصاص‌یافته به سهمیه‌های مختلف درنظر گرفته می‌شود.

لازم به‌ذکر است که ضریب تاثیر معدل داوطلبان دارای دیپلم ریاضی فیزیک یا علوم تجربی برای پذیرش در مقاطع کاردانی و کارشناسی رشته‌های حسابداری، اقتصاد، روانشناسی، علوم ورزشی، مدیریت امور بانکی، مدیریت صنعتی، مدیریت مالی، مدیریت بازرگانی، مدیریت بیمه، مدیریت دولتی، مدیریت امور گمرکی، مدیریت فرهنگی و هنری، مدیریت کسب‌وکارهای کوچک، مدیریت و بازرگانی دریایی، جهانگردی و هتلداری، علم اطلاعات و دانش‌شناسی، گردشگری، کاردانی اموربانکی، کاردانی بیمه، کاردانی اموردولتی و کاردانی امورمالی و مالیاتی گروه علوم انسانی نیز 100 است. از سوی دیگر ظرفیت هر رشته‌محل از نوع رشته‌های کشوری، بعد از کسر سهمیه ایثارگران (25 و 5درصد)، به نسبت شرکت‌کنندگان هریک از سهمیه‌ها (مناطق یک، دو، سه، و خانواده شهدا) به کل شرکت‌کنندگان در هر گروه آزمایشی، تقسیم می‌شود. ظرفیت خالی‌مانده هریک از این سهمیه‌ها طبق قوانین و مقررات مربوط به سایر داوطلبان اختصاص می‌دهد.  درباره تقسیم ظرفیت رشته‌های بومی نیز در این دفترچه آمده است: هر کدرشته محل دارای ظرفیتی است. توزیع ظرفیت متاثر از سهمیه‌ها و گزینش بومی است. (غیر از رشته‌هایی که به‌صورت خاص از داوطلبان برخی استان‌ها یا شهرستان‌ها پذیرش می‌شود) یعنی برای هر کدرشته محل ظرفیتی برای سهمیه‌های مختلف درنظر گرفته می‌شود و داوطلبان واجد شرایط در آن پذیرفته می‌شوند.  البته نحوه گزینش رشته‌های تحصیلی دوره‌های مختلف نیز به این صورت است که برای دوره روزانه، نوع گزینش در رشته‌های روزانه ثبات نیست و در جدول رشته‌های تحصیلی هریک از گروه‌های آزمایشی، نوع گزینش هر رشته در مقابل آن ذکر شده، اما درباره نوبت دوم به‌صورت بومی استانی، غیردولتی و پیام‌نور بومی ناحیه‌ای، مجازی غیرانتفاعی، پردیس خودگردان و ظرفیت مازاد مشترک به‌صورت کشوری (بدون بومی‌گزینی) خواهد بود.

ابهام در نحوه پذیرش دانشجو

درکنار همه این مسائل در این دفترچه نیز مانند سال‌گذشته مشخص نیست اگر تعداد پذیرفته‌شدگان در یک رشته و دانشگاه خاص زیاد باشد و همگی نیز شرایط معدلی یکسانی را داشته باشند، قرار است با چه فرمولی از میان پذیرفته‌شدگان، گزینش انجام ‌شود؟ مساله‌ای که می‌طلبید به‌صورت شفاف در دفترچه راهنمای ثبت‌نام و انتخاب رشته دانشجویان براساس سوابق تحصیلی به آن پرداخته شود.

   پیام‌نور و غیرانتفاعی‌ها اولویت اصلی پذیرش دانشجویان در استان تهران

از سوی دیگر نمی‌توان این مساله را نیز نادیده گرفت که در دانشگاه‌های تهران که شاید به‌نوعی جزء مهم‌ترین دانشگاه‌های کشور به‌شمار بیایند، تنها ظرفیت پذیرش دانشجو با درنظر گرفتن پذیرش روزانه و شبانه 145 نفر است که آنها هم تنها می‌توانند در رشته‌های زبان‌وادبیات اردو، علوم‌ومهندسی باغبانی و کاردانی فنی عمران تحصیل کنند و مابقی داوطلبانی که خواهان تحصیل در استان تهران هستند باید در واحدهای مختلف پیام‌نور و غیرانتفاعی به‌تحصیل بپردازند؛ مساله‌ای که با توجه به پایتخت بودن تهران چندان قابل‌قبول نیست. از سوی دیگر برخی استان‌ها مانند زنجان تنها در رشته‌های علوم تجربی آن هم با ظرفیت بسیار محدود اقدام به پذیرش دانشجو می‌کنند.

بی‌میلی داوطلبان برای ورود به دانشگاه‌ها ازطریق پذیرش براساس سوابق تحصیلی

علی‌رغم اینکه دوسالی می‌شود پذیرش دانشجو بدون آزمون در تعداد قابل‌توجهی از دانشگاه‌های دولتی و غیردولتی کشور دنبال می‌شود، به‌نظر می‌رسد این شیوه هم نتوانسته مشکل خالی ماندن صندلی‌های مراکز آموزش عالی را در بسیاری از رشته‌ها برطرف کند؛ البته نباید این مهم را فراموش کرد که این شیوه از سال 92 درکنار پذیرش از طریق شرکت در کنکور اجرایی می‌شد، اما مهر سال 98 بود که برای اولین‌بار پذیرش براساس سوابق تحصیلی به داوطلبان این امکان را داد که بتوانند به این نوع پذیرش به‌شکل ویژه‌تری نگاه کنند. با این حال براساس آمار منتشرشده در سال 97، ظرفیت 582 هزار نفری برای ورود داوطلبان به دانشگاه‌ها آن هم براساس سوابق تحصیلی درنظر گرفته شده بود، اما درنهایت حدود 300 هزار صندلی خالی در دانشگاه‌ها باقی ماند تا نشان دهد این روش پذیرش حداقل در اولین سال اجرایی چندان به‌مذاق داوطلبان خوش نیامده است. نکته جالب اینجاست که در آن سال تنها 286 هزار و 217 داوطلب در این شیوه ثبت‌نام کردند و درنهایت نیز 247 هزار و 416 نفر پذیرفته شدند. این وضعیت در سال 98 هم چندان تغییری نکرد، چراکه در مهرماه آن سال ظرفیت اعلامی دانشگاه‌ها برای پذیرش در این شیوه در وهله اول 568 هزار و 727 نفر بوده که بعد از انجام اصلاحیه‌هایی به 596 هزار و 88 نفر رسید، اما بعد از اعلام نتایج باز هم 348 هزار و 672 صندلی خالی ماند؛ موضوعی که حاکی از بی‌میلی داوطلبان به این شیوه پذیرش دارد. بااین‌حال نمی‌توان این مهم را هم نادیده گرفت که داوطلبان در این شیوه نمی‌توانند در همه رشته‌ها شرکت کنند و همچنان تنها راه تحصیل در رشته‌های پرطرفدار علوم تجربی، ریاضی و علوم انسانی شرکت در ماراتن بزرگ کنکور است؛ موضوعی که طبیعتا باعث ریزش داوطلبان شرکت‌کننده در پذیرش ازطریق سوابق تحصیلی می‌شود. هرچند در ابتدا قرار بود پذیرش از این طریق بتواند بخش عمده‌ای از ظرفیت دانشگاه‌ها را پر کند، اما در عمل این اتفاق نیفتاد و همچنان صف طویل داوطلبان برای ورود به مراکز آموزش عالی از طریق شرکت در کنکور برقرار است. از سوی دیگر عدم پذیرش دانشجو از این طریق دربسیاری از دانشگاه‌های تهران و مراکز آموزش عالی مهم استانی هم علت دیگری است که داوطلبان ترجیح می‌دهند شانس خود را برای ورود به دانشگاه از طریق کنکور امتحان کنند، چراکه در این روش عمدتا واحدهای پیام‌نور و دانشگاه‌های غیرانتفاعی هستند که بیشترین ظرفیت را برای جذب دانشجو در اختیار دارند و طبیعتا اولویت اصلی همه داوطلبان تحصیل در دانشگاه‌های مطرح کشور است.

نویسنده: زهرا رمضانی، روزنامه‌نگار