به گزارش «فرهیختگان»، ساسان شاهویسی، کارشناس‌ارشد مسائل اقتصادی در گفت‌وگو با «فرهیختگان» به بررسی انتخاب مهرداد بذرپاش برای ریاست دیوان محاسبات توسط مجلس یازدهم و نقد گذشته و ارائه راهکارهایی برای فضای پیش‌روی این نهاد حاکمیتی پرداخت که مشروح این مصاحبه در ادامه آمده است.
ارزیابی شما از انتخاب ریاست دیوان محاسبات و عملکرد این دیوان در گذشته و آنچه باید در آینده باشد، چیست؟
بررسی عملکرد دیوان محاسبات بحث مفصلی است که خواسته یا ناخواسته باید به تاریخچه دیوان که چه تاثیری در نظام دیوانی و مالی کشور داشته و بعد از انقلاب چه رویکردهایی را ایفا کرد، نقشی که شورای انقلاب برای آن قائل شد، تصدی‌هایی که ابتدا در وزارت اقتصاد و دارایی داشت و بعد در مجلس الحاق پیدا کرد، نحوه انتخاب و تغییراتی که در سازمان پیدا کرد و جایگاهی که دیوان در نظام تقنینی و محاسباتی و نظارتی کشور به‌عنوان یکی از مهم‌ترین دستگاه‌های نظارتی داشته است، پرداخت.
چسبندگی دیوان محاسبات به قوه‌قضائیه و جایگاه دادستانی
دیوان محاسبات یکی از معدود ساختارها و سازمان‌ها و نهادهای حاکمیتی است که به شکل چندوجهی عمل می‌کند، ضمن اینکه به‌شدت در حوزه حسابرسی و حسابداری تخصصی است و درعین‌حال چسبندگی ویژه‌ای به قوه قضائیه و جایگاه دادستانی در کشور دارد؛ جایگاه و نقشی که دیوان محاسبات هم به‌عنوان منفصل‌کننده و هم به‌عنوان متصل‌کننده، هم به‌عنوان جلوگیری از تخلفات مالی و مقررات مالی و هم به‌عنوان اتصال‌دهنده آنچه در روند قوانین برنامه‌ای و بودجه‌ای کشور مصوب می‌شود و نهایتا نظارتی که به صورت جزئی یا سلولی نسبت به تغییر و تحولات مدیریت مالی عمومی در کشور به وجود می‌آورد، بسیار مهم است که باید به آن توجه شود.
آیا این تغییرات و رویکردهای نوین در دوره جدید دیوان حاصل خواهد شد؟
به نظر می‌رسد فصل جدیدی در نگاه دیوان محاسبات به وجود آمده است؛ ما در اولین سال گام دوم هستیم و باید از این فرصت به‌صورت ویژه استفاده شود. در حال حاضر نیز دیوان محاسبات موظف است در سال‌ها و سنوات مختلف نسبت به عملکرد دستگاه‌های اجرایی و مراقبت از مقررات مالی کشور رسیدگی کند؛ البته درعین‌حال قطعا ضرورت داشت یک نگاه جدید از جنس مجلس وارد این ساختار و سازمان شود تا یک‌سری از تحولات ایجاد شود و سعی کنیم در شروع گام دوم به آن اهداف برسیم.
بررسی انحرافات مالی به معنای مچ‌گیری نیست
باید دقت داشت بررسی انحرافات مالی به‌معنای مچ‌گیری نیست اما می‌شود کارکردی را ایجاد کرد تا انطباق بهتری نسبت به عملکرد مالی کشور، دستگاه‌های مختلف و آنچه به‌عنوان اهداف برنامه‌ای در بودجه تبیین و تصویب می‌کنیم و تبدیل به قانون می‌کنیم، ایجاد شود. از سوی دیگر ریاست جدید شخصیتی است که در وهله اول در مجلس و عضو هیات‌رئیسه آن بود و درعین‌حال بدنه بخش عمومی را در شهرداری دیده و هم بدنه دولتی را در سطوح مختلف مورد ارزیابی و مدیریت داشته است. البته بنده تمایل ندارم با نگاه جناحی صحبت کنم و بگویم به‌خاطر اینکه بیش از چهارپنجم مجلس ما از یک جناح است پس به‌اجبار به تصدیق آقای بذرپاش رسیده‌اند، ضمن اینکه آقای فروزنده هم سابقه خوبی دارد.
دیوان محاسبات باید مطالبات تحول‌خواهی و مطالبه‌گری مقام‌معظم‌رهبری را تحقق بخشد
نباید فراموش کنیم همیشه باب مطالبه‌گری باز است؛ قطعا عزیزانی که از نیروی طبقه جوان در کشور هستند و تصدی برخی پست‌ها در شروع گام دوم را برعهده می‌گیرند، باید بتوانند هم یک الگو باشند و هم فرصتی برای بخش بزرگی از جامعه و سرمایه انسانی فراهم کنند و درعین‌حال فصل بزرگی از مطالبات تحول‌خواهی و مطالبه‌گری مقام‌معظم‌رهبری را که در گام دوم به آن اشاره شده است محقق کنند. دیوان محاسبات باید از فناوری‌های به‌روز استفاده کند و بتواند پیچیدگی‌های روابط مالی بخش‌های مختلف کشور که دیوان‌سالار و با تودرتویی‌های مختلف و ساختارهای متفاوت در سطوح مختلف از بخش تا سطح کلان ملی است را به‌خوبی مدیریت کند. دیوان نیز جایگاه مغتنمی است که امیدواریم آقای بذرپاش در این آزمون و این تصدی بتوانند به احسن‌وجه ایفای مسئولیت کنند.
پیش از انتخاب بذرپاش انتقاداتی از سوی برخی افراد ازجمله توکلی درباره سابقه مدیریتی ایشان مطرح شد و بسیاری معتقد هستند شفافیت و فسادستیزی برای دیوان محاسبات مهم است، ارزیابی شما از این انتقادات چیست؟
ضمن احترامی که برای آقای توکلی قائل هستم معتقدم نباید 24 ساعت قبل از اینکه فردی به‌عنوان مسئول معرفی شود این بحث‌ها را عنوان کنیم؛ چه‌بسا نسبت به فردی مستنداتی وجود داشته باشد که در جای خود هر کسی متوجه می‌شود سوءظنی وجود دارد یا استنادات تفهیم‌اتهامی وجود دارد و می‌توان کسی را به امر خلافی متهم کرد اما چنین مسیری باید قبل از وقوع این فرآیند رخ دهد.اگر پرونده‌ای هم وجود داشته که امروز باز است، دیوان محاسبات یا بازرسی کل کشور یا نهادهای امنیتی همچون سازمان اطلاعات سپاه و وزارت اطلاعات، خبر داشته‌اند و نمی‌توان گفت آنها نمی‌دانند. آیا این افراد نمی‌دانند که دیوان محاسبات یک نهاد نظارتی است که کار بزرگ و اساسی و مغتنمی را در بدنه شفافیت‌سازی روابط سیاسی در کشور صورت می‌دهد؟
یکی از انتقادات که درباره بذرپاش مطرح است، سابقه مدیریتی ایشان است که برخی معتقدند 20 سال سابقه مدیریتی را نداشته است.
بله برخی می‌گویند ایشان سابقه کار لازم را ندارند و تجربه یا تحصیلات‌شان در این رابطه نیست. اتفاقا بنده پیشینه روسای دیوان را بررسی کردم و متوجه شدم به‌طور مثال آقای محمدرضا رحیمی که بعدا معاون اول رئیس‌جمهور شدند، تحصیلات حقوق داشتند یا آقای رحمانی‌فضلی وزیر کشور، رئیس دیوان بودند که با رشته تحصیلی جغرافیای سیاسی، مسئولیت معاونت سیاسی صداوسیما و معاونت تبلیغات شورای امنیت ملی و ریاست دیوان را برعهده گرفتند.نکته دیگر رئیس قبلی دیوان محاسبات است که از مرکز آمار سازمان برنامه و بودجه آمده و رئیس دیوان شد. درواقع نزدیک‌ترین راه بین مجری بودجه و ناظر بودجه را ایشان پیمود و غیر از این نیست. در دو سال اول رابطه خوبی وجود داشت اما وقتی گزارش‌ها بیرون آمد و نقدها زیاد شد و گزارش‌های معرفی تخلف و انحراف از بودجه ارائه شد، صدای سازمان برنامه‌وبودجه هم درآمد؛ هرچند ما قائل به این هستیم که مجلس دهم حداکثر حمایت را از دولت دوازدهم کرده است.
نمایندگان مجلس اختیار بررسی لایحه بودجه دولت را به دیوان محاسبات تفویض می‌کنند
پیشنهاد شما برای دوره جدید چیست؟
پیشنهاد می‌کنم نمایندگان مجلس تفویض‌اختیار کنند تا دیوان محاسبات در لایحه تقدیمی بودجه دولت مو را از ماست بکشد و بررسی کند که آیا پول‌هایی که قرار است در کشور هزینه شود، در جای خود درست است یا خیر؛ از این‌رو چنین انتقاداتی صحیح نیست و چه‌بسا می‌تواند چالش‌برانگیز باشد. نکته دیگر نوع تشخیص نمایندگان مجلس است، به‌طور مثال در چند روز گذشته این مجلس به سمت این رفته است که کوپن ارزاق را دوباره بازگرداند، هیچ یک از ما فکر نمی‌کردیم این کار ضرورت داشته باشد اما وقتی که نابرابری در توزیع کالای اساسی که از منابع ملی استفاده می‌کند، اجتناب‌ناپذیر است، مجلس لاجرم به سمت چنین تصمیماتی می‌رود.
اخبار مرتبط: