به گزارش «فرهیختگان»، شرکتهای دانش‌بنیان و مراکز رشد در واحدهای مختلف دانشگاه آزاد اسلامی وظیفه تبدیل دانش به محصولات و تولیدات موردنیاز جامعه را دنبال می‌کنند و به‌نوعی واسطه‌ای بین دانشگاه‌ها و جامعه محسوب می‌شوند. یکی از واحدهای دانشگاه آزاد که این روزها میزبان شرکتهای دانش‌بنیان و فناور مختلفی است، واحد گیلان است. محققان مشغول در مرکز رشد این واحد دانشگاهی تابه‌حال بیش از 50 محصول را آماده یا روانه بازار کرده‌اند. سورنا ستاری، معاون علمی و فناوری ریاست‌جمهوری نیز در سفر اخیر خود به گیلان به این واحد رفت و از نمایشگاه محصولات و دستاوردهای این مرکز بازدید کرد. براساس اعلام مسئولان این دانشگاه قرار است هشت محصول فناورانه مرکز رشد موردحمایت این معاونت قرار گیرد. در شماره امروز روزنامه «فرهیختگان» به‌سراغ محمد ناصح، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان گیلان و شهاب شریعتی، رئیس مرکز رشد واحدهای فناور دانشگاه آزاد اسلامی رشت رفتیم تا بیشتر در جریان فعالیتهای دانش‌بنیان دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت قرار بگیریم. حاصل گفت‌وگو با این دو مقام مسئول را در ادامه می‌خوانید.
توسعه فعالیتهای فناورانه مهم‌ترین ماموریت دانشگاه آزاد
محمد ناصح، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان گیلان در گفت‌وگو با «فرهیختگان» اظهار کرد: «30 هسته فناور درحال حاضر در مرکز رشد دانشگاه آزاد اسلامی رشت در کنار دو شرکت دانش‌بنیان حضور و فعالیت دارند. در هرکدام از شرکتهای فناور به‌طور متوسط چهار نفر فعال و مستقر هستند.»
واحد رشت در مسیر راه‌اندازی سرای نوآوری آبزیان
وی با بیان اینکه درخواست مجوز برای سرای نوآوری از سوی این دانشگاه داده شده است، افزود: «درخواست سرای نوآوری محصولات کشاورزی و آبزیان داده شده است که باتوجه به داشتن پتانسیل در این استان و تمامی این موارد، درصورت گرفتن مجوز نهایی این سرا ایجاد خواهد شد.»
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت گفت: «قرار است شتاب‌دهنده‌های مرکز رشد در سرای نوآوری مستقر شوند و ایده‌های پراکنده‌ای که میان مردم وجود دارد، در این سرای نوآوری جمع و پالایش شده و در انتها به محصول تبدیل می‌شوند. درحقیقت سرای نوآوری محلی برای جمع‌آوری ایده‌های مختلف براساس زیست‌بوم منطقه است. منطقه استان گیلان هم عمدتا کشاورزی، دریا و جنگل است که سرای نوآوری را به آن سمت می‌بریم.»
ناصح اضافه کرد: «این دانشگاه تلاش می‌کند نه‌تنها در کشاورزی بلکه در تولید بذر که یکی از محصولات موردنیاز و استراتژیک در کشور است که یک‌هفتم آن هم تولید نمی‌شود هم فعال باشد که در مراکز رشد این دانشگاه فعالیت می‌کنند. به‌علاوه برای فرآوری و بسته‌بندی محصولات آبزیان مثل ماهیان خاویاری و محصولات دیگر آبزیان تلاش می‌کنند. این امکانات را می‌توان در این شرکتهای دانش‌بنیان ایجاد کرد که در شیوه بسته‌بندی هم فرآوری صورت بگیرد و هم بسته‌بندی شود که ارزش افزوده بیشتری ایجاد کند. قطعا برای این فعالیتهای جدید نیاز به افزایش شرکتها هست.»
برنامه‌ریزی تامین 40 درصدی منابع مالی به‌صورت غیرشهریه‌ای
وی گفت: «استان گیلان و شهر رشت در کنار دریاچه خزر است و تمامی موارد محیط زیستی و کشاورزی و آبزیان در آن وجود دارد. ضمن اینکه خود دانشگاه آزاداسلامی استان گیلان 50 هکتار زمین دارد که در آن کشاورزی صورت می‌گیرد.» رئیس دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت ادامه داد: «اگر این محصولات به تولید انبوه برسد، می‌توان درمورد ارزش مالی آن صحبت کرد، اما تمام تلاش این دانشگاه این است که تمامی درآمدهای غیرشهریه‌ای از این طریق باشد. برنامه فعلی ما این است که حدود 40درصد از درآمدهای خود را به‌سمت درآمدهای غیرشهریه‌ای سوق دهد.»
ناصح با اشاره به حضور معاون علمی و فناوری ریاست‌جمهوری در واحد رشت و بازدید وی از نمایشگاه محصولات مرکز رشد این واحد تصریح کرد: «محصولات مختلفی در حوزه کشاورزی، حوزه فنی و زیست‌بوم در این نمایشگاه وجود داشت که هشت محصول موردتوجه دکتر ستاری قرار گرفت و قرار شد این شرکتها ازطریق دانشگاه به معاونت علمی‌وفناوری ریاست‌جمهوری جهت بررسی و حمایت بیشتر برای رسیدن به تولید انبوه معرفی شوند. ستاری از محصولات زیست‌محیطی شرکتهای دانش‌بنیان و پهپادی که در سمپاشی محصولات کشاورزی در زمین‌ها استفاده می‌شود، بازدید کرد.» وی اضافه کرد: «یکی از این تولیدات پهپاد سمپاشی است که توسط یکی از اعضای هیات‌علمی دانشگاه آزاد استان گیلان ساخته شده که در سمپاشی محصولات کشاورزی به‌خصوص در مناطق کوهستانی مورد استفاده قرار می‌گیرد.»
وی درخصوص کمک‌های دانشگاه آزاد استان گیلان به این شرکتهای فناور هم اظهار کرد: «دفاتری را در اختیار شرکتهای دانش‌بنیان قرار داده و رایزنی‌هایی با مراکز انجام شده است و دانشگاه از برند خود استفاده کرده و مذاکراتی را با سرمایه‌گذاران انجام می‌دهد تا زمینه ورود این شرکتها به بازار فراهم شود. درحقیقت مهم‌ترین کمک دانشگاه آزاد استان گیلان برای شرکتهای دانش‌بنیان به این صورت بوده که محل استقرار آنها و ارائه مشاوره‌های حقوقی و عقد قرارداد‌ها را فراهم کرده است.» ناصح در پایان خاطرنشان کرد: «توسعه فعالیتهای فناورانه از مهم‌ترین کارهای دانشگاه آزاد است که هم در بحث کشاورزی، فنی و هم آبزیان و ماهیان خاویاری و تولید انرژی برق تلاش می‌کند.»
فناوران مرکز رشد واحد رشت در ایام کرونا چه کردند؟
شهاب شریعتی، رئیس مرکز رشد واحدهای فناور دانشگاه آزاد اسلامی رشت درخصوص فعالیت این مرکز رشد به «فرهیختگان» گفت: «مرکز رشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت سال 94 به‌صورت مشترک با پارک علموفناوری استان گیلان مجوز خود را از وزارت علوم، تحقیقات و فناوری دریافت کرد.» وی افزود: «زمینه اصلی فعالیت مرکز رشد رشت در حوزه صنایع تبدیلی، تکمیلی و جانبی برمبنای مواد طبیعی و کشاورزی است که درحال‌حاضر این دانشگاه 21 شرکت و هسته فناور مستقر دارد که از این واحدهای فناور دو شرکت به نام‌‌های «فناوران الکترومغناطیس کاسپین» و «رهپویان آرمان نگرش نوین اکسون» موفق به گرفتن مجوز دانش‌بنیان از شرکتهای دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری شده‌اند.»
شریعتی ادامه داد: «شرکتهای مستقر در این واحد‌ها در زمینه کشاورزی و منابع طبیعی و برخی از این شرکتها و هسته‌‌های فناور در زمینه تولید محتوا ازجمله تولید اپلیکیشن‌‌های بازی، سایت‌‌های فروش اینترنتی مثل نر‌م‌افزار‌های «از ما بخر» و «اوچین دات‌کام» که محصولات استراتژیک گیلان را پوشش می‌دهد و در بحث انرژی‌‌های تشدیدپذیر شرکت مستقر در این مرکز درخصوص نیروگاه آمیخته بادی و خورشیدی فعالیت می‌کنند. در بحث پمپ‌‌های فشار قوی شرکت دانش‌بنیانی مستقر است که پمپ‌‌های فشار قوی تولید می‌کند. همچنین همین شرکت یک دستگاه ونتیلاتور پرتابل طراحی کرده که نمونه‌سازی‌شده برای استفاده در اورژانس، مراکز دورافتاده، منازل و... است منتها به‌دنبال سرمایه‌گذار برای تولید انبوه هستند.»
سامانه استخراج کافئین از ضایعات چای
رئیس مرکز رشد واحدهای فناور دانشگاه آزاد اسلامی رشت تصریح کرد: «همین‌طور سامانه استخراج کافئین از ضایعات چای که به‌صورت پایلوت نیمه‌صنعتی در این مرکز نصب و برای تولید انبوه به‌دنبال سرمایه‌گذار است. بذر اصلاح‌شده بادام‌زمینی و لوبیای محلی هم از فعالیتهای یکی از شرکتهای دانش‌بنیان است. سامانه تصفیه دارو‌های ضدسرطان که پایلوت آن در مرکز دایر است و برای تصفیه دارو‌ها در بیمارستان می‌توان از آن استفاده کرد و آماده برای سرمایه‌گذاری است.»
شریعتی ادامه داد: «چند محصول ازجمله سامانه تصفیه دارو‌های ضدسرطان، پایلوت استخراج کافئین از ضایعات چای که در مرکز دایر است و همچنین شرکت دانش‌بنیان مستقر در این مرکز، پیام‌‌رسان آهیل را تدوین و طراحی کرده که به‌صورت اپلیکیشن است که می‌تواند رابط بین والدین، دانش‌آموز و اولیای مدارس باشد و در آموزش‌وپرورش مورداستفاده قرار بگیرد. این اپلیکیشن به‌طور لحظه‌ای دانش‌آموز را پایش می‌کند و نتیجه آن را در اختیار اولیای مدارس و خانواده قرار می‌دهد.»
وی در ادامه عنوان کرد: «به‌تازگی شرکتی در این واحد مستقر شده به‌عنوان هسته فناور که روی هواپیما‌های کوچک دست‌پرتاب و موتوردار کار می‌کند و کنترل از راه دور است و برای بازی مورداستفاده قرار می‌گیرد. هدف این شرکت نمونه‌سازی است و حتی برای توسعه فرهنگ پرواز بین علاقه‌مندان کیت آموزشی طراحی کرده، البته نمونه‌‌هایی هم ساخته شده است.»
رئیس مرکز رشد واحدهای فناور دانشگاه آزاد اسلامی رشت درخصوص اقدامات شرکتهای مستقر در این مرکز در ایام شیوع کرونا نیز گفت: «شرکتهای مستقر در مرکز رشد، در ایام کرونا فعالیت بسیاری داشتند. یکی از آنها سامانه «از ما بخر» را راه‌اندازی کرد که بتواند مایحتاج عمومی مردم را به‌صورت آنلاین سفارش بگیرد. همچنین شرکت دیگری در این مرکز مستقر است که در زمینه فروش محصولات محلی چای و برنج فعالیت می‌کند.»
شریعتی اضافه کرد: «هسته فناور بازار الکترونیک گیلان در مبحث ارائه خدمات فروش اینترنتی در شرق گیلان با سامانه «از ما بخر» و نیز هسته فناور فروش محصولات استراتژیک گیلان در مبحث فروش اینترنتی چای و برنج با سامانه «اوچین دات‌کام» به مردم خدمات‌رسانی کردند.»
طرح تولید ونتیلاتور پرتابل
رئیس مرکز رشد واحدهای فناور دانشگاه آزاد اسلامی رشت بیان کرد: «در اتفاقات همه‌گیری مرتبط با کرونا شرکت دانش‌بنیان الکترومکانیک کاسپین طرح تولید ونتیلاتور پرتابل توسط این شرکت را ارائه کرد که نمونه اولیه دستگاه ساخته شده و نیازمند سرمایه‌گذاری برای تولید انبوه و اخذ تاییدات مربوطه است.»
وی افزود: «مرکز رشد واحد رشت در ششمین جشنواره کشوری فرهیختگان (آذر 97) به‌عنوان مرکز رشد برتر کشور انتخاب شد. «گیل فناوران کیمیا» ازجمله واحدهای فناور مستقر در این مرکز در چهارمین جشنواره نانو دانشگاه آزاد اسلامی (اسفند 97-علی‌آباد کتول) موفق به اخذ عنوان واحد فناور برتر شد. همچنین مرکز رشد واحد رشت مجری طرح پویش کارآفرینی در پاییز و زمستان 98 در گیلان بوده است که بالغ‌بر 100 کسب‌وکار خرد شناسایی و معرفی شدند.»
50 محصول نمونه‌سازی‌شده در شرکتهای مستقر در واحد رشت
به گفته شریعتی، 50 محصول نمونه‌سازی‌شده در شرکتهای مستقر در واحد رشت وجود دارد. از این محصولات می‌توان نانوذرات مغناطیسی مگنتیت و انواع پوشش‌دار و دارای گروه‌‌های عاملی مختلف، سیستم تصفیه پساب حاوی دارو‌های ضدسرطان، سیستم استخراج کافئین از ضایعات چای، نیروگاه آمیخته بادی خورشیدی یک کیلووات، ارائه خدمات طراحی و ساخت نیروگاه‌‌های بادی خورشیدی و کاربرد‌های مختلف آن (نیمکت خورشیدی، درخت خورشیدی، آلاچیق خورشیدی و...)، فروشگاه آنلاین محصولات کشاورزی، دستگاه اندازه‌گیری و دانه‌بندی سنگ‌های معدنی، تلخیص قیر طبیعی، اپلیکیشن بازار الکترونیک محلی، تولید اسانس‌‌های گیاهی، قطعات پلاستیکی خودرو، محصولات حاوی جلبک، کنترلر هوشمند ماشین‌های اسباب‌بازی، اپلیکیشن آموزشی درسی آهیل، بازی رایانه‌ای سپهر، اپلیکیشن بینایی‌سنجی، اپلیکیشن بازی دایره‌ها، اپلیکیشن بازی آنتی‌تانک، اپلیکیشن بازی لوژان، سوپرمارکت آنلاین جیجو، بازی باب‌اسفنجی، پمپ سرنگی فشار بالا، انواع سل پرفشار، فن سانتریفیوژ، پمپ پریستالتیک، کوره عملیات حرارتی، انواع میکروسل، آون خلأ، پمپ دستی سرنگی فشار بالا، پمپ سرنگی آزمایشگاهی، دستگاه آنالیز تصویری دما و فشار، دستگاه خاک همزن (روتیواتور)، دستگاه آبیاری خانگی، دستگاه احضار بیسیم، ترموستات– هیدروستات، پریز کنترلی، پکیج ربات آموزشی، رطوبت‌سنج، دستگاه شیکر الک ارزش ماسه‌ای، هیتر، فن سانتریفیوژ 110 اسب، شیکر شش‌خانه، کوره 800 درجه 4 لیتری، هیتر استیلر، فریزر منفی 40 درجه، انکوباتور، آون 4 لیتری، دستگاه جارتست، هود آزمایشگاهی و یخچال آزمایشگاهی را نام برد.
حمایت دانشگاه آزاد از شرکتهای دانش‌بنیان
شریعتی درخصوص حمایت‌های دانشگاه آزاد از شرکتهای دانش‌بنیان اضافه کرد: «این دانشگاه با معرفی به استان شرکتها را در این مراکز استقرار می‌دهد و همچنین مشاوره‌‌ها و عقد قرارداد‌هایی را برای حضور در بازار و سرمایه‌گذاری برایشان ایجاد سمی‌کند.»
رئیس مرکز رشد واحدهای فناور دانشگاه آزاد اسلامی رشت درخصوص درآمد حاصل از محصولات دانش‌بنیان این شرکتها گفت: «شرکت‌‌هایی که مستقر می‌شوند، خصوصی هستند و دانشگاه آزاد وارد جزئیات آنها نمی‌شود. سهم بالاسری فروش که در هر هسته فناور دو درصد از فروش و بالاتر از فناور پنج درصد از فروش خود را به دانشگاه می‌دهند و این درآمد غیرشهریه‌ای محسوب می‌شود. البته به‌دلیل اینکه شرکتها همه نوپا هستند خیلی به مرحله فروش نمی‌رسند و باید به تولید انبوه برسند.»