به گزارش «فرهیختگان»، محمد خوش‌چهره، استاد دانشگاه تهران و کارشناس مسائل اقتصادی در گفت‌وگو با «فرهیختگان» با اشاره به التهابات اقتصادی و ارزی در کشورمان و سوءاستفاده جریان‌های خارجی ازجمله آژانس و دولت آمریکا از این آشفتگی به بررسی شرایط و ریشه‌های التهاب اقتصادی اخیر و راه‌های برون‌رفت از این بحران پرداخت.
خوش‌چهره در همین زمینه با بیان اینکه وقتی گفته می‌شود ریشه آشفتگی‌های اقتصادی که در بازار ارز وجود دارد خارجی است، نمی‌توان این استدلال را به‌عنوان دلیل تامه این قضایا مطرح کرد، اظهار داشت: «برای آسیب‌شناسی باید به مرحله‌ای از تشخیص برسیم.» این کارشناس مسائل اقتصادی در همین زمینه افزود: «اگر فهم ما در بیماری‌های اقتصادی و التهابات قیمتی مبتنی‌بر درک صحیح و جامع از سیستم نباشد قطعا دچار انحراف خواهیم شد و راه‌حل‌های ارائه‌شده نیز ناکافی و نارسا خواهد بود و به صحت کار نخواهد انجامید.»
عوامل درون‌زا و برون‌زا در التهابات فعلی حوزه اقتصادی نقش دارد
وی با بیان اینکه برای تشخیص ریشه آسیب‌ها و التهابات فعلی حوزه اقتصادی قطعا دو عامل نقش دارد، تصریح کرد: «اول عوامل برون‌زاست که خارج از سیستم و اختیار نظام سرمایه‌گذار، قانونگذار و برنامه‌ریز قرار دارد و دوم عوامل درون‌زا هستند، اما اینکه سهم کدام بیشتر است باید گفت در اقتصاد ایران هر دو موثرند.»
خوش‌چهره با اشاره به اینکه نمی‌توان شیطنت‌ها و فشار دنیای سلطه را نادیده گرفت، در عین حال گفت: «غفلت و عدم تصمیم‌گیری مناسب، محدودنگری و ضعف مدیریت و نظارت باعث بروز این مشکلات اقتصادی شده است.»
این کارشناس مسائل اقتصادی ادامه داد: «اولویت‌بندی این فهرست و اهمیت هرکدام از این موارد بسیار مهم است، اما در اینکه عوامل درون‌زا و برون‌زا هر دو تاثیرگذار هستند هیچ شکی نیست، هرچند با این وجود معتقدم عوامل درون‌زا باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد.»
به گفته وی اگر همه این عوامل را بپذیریم و شیطنت و فشارهای بیرونی ازجمله تحریم‌ها را به‌عنوان یک تهدید تلقی کنیم، کافی نیست و باید مدیریتی که در مقابله با آنها قرار دارد را نیز مورد توجه قرار داد.
موفقیت در مقابله با تحرکات دشمن نیازمند تصمیم‌گیری‌های به‌موقع است
خوش‌چهره با تاکید بر اینکه توانمندی مدیریتی برای مقابله با آنچه در جبهه دشمن رصد شده نیازمند تصمیم‌گیری‌های به‌موقع است، گفت: «توانمندی برای مهار بازار ارز، سپس کنترل آن و در قدم بعدی کم‌اثر و بی‌اثر کردن این بحران بسیار مهم است، از این رو مدیریت توانمند می‌تواند پس از رصد، مهار و کنترل آن را به فرصت تبدیل کند که این مرحله نیازمند یک توانمندی فوق‌العاده مدیریتی است.»
استاد دانشگاه تهران تصریح کرد: «برخی از مدیران بدون اینکه مسائل را درک کرده باشند ابعاد آن را مطرح کرده و مدعی می‌شوند ما تهدیدات را به فرصت تبدیل کرده‌ایم که این سخن، حرف ناپخته‌ای است، بنابراین در التهابات اقتصادی اخیر ضعف مدیریت، درایت و همچنین غفلت کاملا مشهود است.»
سیاست‌های متناقض اقتصادی در بروز چنین التهابی نقش داشته است
وی با تاکید بر اینکه سیاست‌های نامتناسب و متناقض اقتصادی نیز در بروز چنین التهابی نقش داشته است، اظهار داشت: «به‌طور مثال در یکی از هدف‌های اقتصادی که رونق تولید است باید عواملی مانند رشد اقتصاد، افزایش اشتغال و کنترل قیمت‌ها و امثالهم با یکدیگر باشد و مجموعه‌ای از سیاست‌های اقتصادی به‌کار گرفته شود که اولا عالمانه و درست و دوما دارای سازگاری با یکدیگر باشد.»
خوش‌چهره با بیان اینکه سیاست‌های تجاری، سیاست‌های پولی، سیاست‌های مالی و مالیاتی و سیاست‌های ارزی که در آن تعیین نرخ ارز بسیار مهم است، اگر منطقی و سازگار نباشد قطعا تناقضات آن منجر به آشفتگی خواهد شد، گفت: «ما چنین چیزی را به وضوح در حوزه اقتصادی کشور ملاحظه می‌کنیم.»
این کارشناس مسائل اقتصادی با تاکید بر اینکه در حوزه سیاست‌های اقتصادی باید موضوع مسکن را نیز مورد توجه جدی قرار داد یادآور شد: «این حوزه درحال حاضر بسیار جای نقد و بررسی دارد.»
وی در همین زمینه اظهار داشت: «در بروز این التهابات نباید اراده و شیطنت دنیای سلطه را نادیده گرفت اما نکته مهم این است که پیش از لعن و نفرین دشمن، باید مدیریت کلان اقتصادی را نقد و بررسی کرد؛ کمااینکه حتی مجلس که باید نقش برجسته و در راس امور داشته باشد و مسائل را نظارت و کنترل کرده و هشدار بدهد، نه‌تنها از ابزارهای مختلف خود استفاده نمی‌کند بلکه دچار نوعی عقب‌افتادگی است.»
خواب‌آلودگی و بی‌مدیریتی داخلی سبب بروز التهابات اقتصادی شده است
خوش‌چهره افزود: «مجموع این عوامل باعث این آشفتگی‌ها شده است، البته پمپئو، وزیر امور خارجه و ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا سال گذشته با صراحت اعلام کردند که ما با فشارهای اقتصادی به ایران به‌ویژه در زمینه ارز توانستیم ارزش پول ملی ایران را دچار کاهش معناداری کنیم، هرچند از سوی دیگر نقش عربستان، امارات و رژیم‌صهیونیستی نیز در آن التهابات مشخص شد.»
این استاد دانشگاه تهران با بیان اینکه ضمن توجه به کار مستمر دشمن، باید حواس‌مان به این خواب‌آلودگی و بی‌مدیریتی داخلی نیز که باعث بروز این التهابات شده، باشد، تصریح کرد: «این بی‌مدیریتی خود را در سیاست‌های ارزی نشان داده است و اخیرا رئیس پیشین بانک مرکزی نیز به برخی از این موارد اشاره کرده است که چطور برخی از افراد که در ادبیات سیاسی به آنها نفوذی می‌گویند در کنار چهره‌های اصلی تصمیم‌گیر کشور از رئیس‌جمهور تا برخی از وزرا و مسئولان قرار گرفته و آنها را به اتخاذ سیاست‌هایی وادار می‌کنند که باعث این مشکلات شود.»
ریشه شکل‌گیری جریانات سوداگری و سازمان‌یافته در حوزه ارز
وی تاکید کرد: «بخش مهمی از این تصمیم‌گیری‌ها در حوزه عرضه ارز است، درحالی‌که این حوزه بر مبنای مدیریت تقاضای ارز بوده اما مسئولان در این زمینه دچار خواب‌آلودگی بوده‌اند، کمااینکه سال گذشته گفته شد هر کس هرچقدر سکه و ارز می‌خواهد ما می‌توانیم آن را عرضه کنیم و این تصمیم سبب شد جریانات سوداگری و سازمان‌یافته‌ای در حوزه ارز ایجاد شوند.»
خوش‌چهره معتقد است: «فعالان حوزه ارز که باید در زمینه واردات و صادرات فعال باشند در زمینه سوداگری فعال شده و حتی دستگاه‌ها، شرکت‌ها و فعالان اقتصادی و به‌ویژه بانک‌ها و شرکت‌های دولتی و عمومی در این بازارها به‌عنوان تقاضاگر داخل شدند.»
این کارشناس اقتصادی افزود: «در شرایطی که قطعا تقاضای بالا و غیرمتعارف منجر به افزایش قیمت می‌شود ما شاهد عدم نظارت روی این فرآیند بودیم و قوه قضائیه نیز با یک عقب‌ماندگی زمانی وارد این حوزه شد و چند نفر را برای کاهش التهابات ناشی از مطالبات مردمی به اعدام محکوم کرد، بنابراین مشخص است چنین برخوردهای نامناسب زمانی و ناشی از عقب‌افتادگی‌های تصمیم‌گیری است.»
وجود اتاق جنگ داخلی و اراده برای افزایش قیمت‌ها در جنگ اقتصادی مشهود است
وی تاکید کرد: «بنده معتقد به آشفتگی‌های قیمت و وجود اراده برای افزایش قیمت‌ها در این جنگ اقتصادی هستم؛ به‌طوری‌که این روند در حوزه خودروسازی با سمبل قرار دادن افزایش نرخ پراید آغاز شد و در حوزه مسکن نیز ورود کرده و از این رو شاهد این التهابات در زمینه نرخ مسکن هستیم.»
خوش‌چهره در عین حال افزود: «درحالی‌که به دلیل رکود نباید قیمت مسکن این‌گونه افزایش پیدا کند، ما شاهد افزایش قیمت‌ها بودیم که این امر نشان‌دهنده وجود اتاق جنگی در پشت‌سر این تصمیمات است که فضا را طوری مدیریت می‌کند که این شرایط ادامه یابد و ازسوی دیگر غفلت دستگاه‌های نظارتی، امنیتی و قانونگذاری واضح است؛ بنابراین من معتقدم راه‌حل آن تشخیص و وجود چنین حوزه‌هایی است.»
استاد دانشگاه تهران درباره اینکه آیا منظور شما از اتاق جنگ اقتصادی همان تلاش‌های جریان نفوذ است، گفت: «من فقط نمی‌خواهم بر این نکته تاکید کنم اما تصمیم غلط و جهل برخی مسئولان نیز دخیل است، اما نفوذ یعنی وقتی کسی به‌طور شایسته انتخاب نشده باشد و روزنه‌های نفوذ را از این طریق ایجاد کرده باشد.»
جریان نفوذ بر بستر پست‌های جناحی و صنفی سوار است
«یعنی قبل از اینکه فرد نفوذ‌کننده حمله کند، افراد ناشایست در پست‌های مهم قرار گرفته‌اند و از سوی دیگر شاهد ضعف نظارت هستیم که باعث شده این نفوذ عملیاتی شود، لذا بنده نیز به جریان نفوذ قائلم اما نمی‌توان آن را دلیل کافی برشمرد.»
وی خاطرنشان کرد: «در اینکه آمریکا با همه قدرت و اذناب خود تلاش می‌کند اقتصاد و معاش مردم ایران را مورد آسیب قرار دهد هیچ شکی نیست، اما خواب‌آلودگی و جهالت و ناشایستگی بسیاری از افراد که پست‌های خود را به دلیل مباحث صنفی و جناحی به‌دست آورده‌اند، قابل انکار نیست.»
خوش‌چهره با ذکر مثالی مبنی‌بر اینکه گزیدگی مار عقرب به دلیل هویت آنهاست، گفت: «وقتی مسئولان آمادگی مقابله با چنین نفوذی را نداشته و از ابزار مناسبی نیز برای مقابله با آن برخوردار نیستند، چنین شرایطی جریان نفوذ را در کار خود جری‌تر می‌کند، لذا نباید فقط این مشکل را به صرف وجود جریان نفوذ توجیه کرد.»
این کارشناس مسائل اقتصادی همچنین با بیان اینکه درحال حاضر التهاب اقتصادی بالاست و برخی فکر می‌کنند کار از دست خارج شده است، یادآور شد: «ما ضمن تحلیل این شرایط برای مردم باید به ارائه راه‌حل‌ها بپردازیم؛ چراکه معتقدیم راه‌حل مقابله با این التهاب همان‌طور که اشاره شد، وجود دارد.»
خبر مرتبط: