به گزارش «فرهیختگان»، مهدی رحمانیان، مدیرمسئول روزنامه شرق است که پس از تصویب برجام در 23 تیر سال 94 مانند سایر رسانه‌ای‌های همسو با روزنامه خود، نقش بسزایی در بزرگ‌نمایی و پروبال دادن به برجام داشت؛ شرق پس از تصویب برجام با تیتر «پیروزی بدون جنگ» به استقبال این توافق رفته بود.
رحمانیان در گفت‌وگو با «فرهیختگان» به بازخوانی چرایی تصویب برجام و انتخاب تیتر معروف شرق برای بازتاب رسانه‌های آن پرداخت که در ادامه می‌آید.
چرا دولت روحانی در آغاز کار خود در دوره اول تصمیم گرفت در سیاست خارجی به‌سمت یک توافق بین‌المللی وسیع و پرحاشیه برود؟
مساله هسته‌ای در کشور ما و اختلافی که در مساله هسته‌ای با قدرت‌های جهانی به‌ویژه آمریکا داشتیم، خیلی درازمدت و طولانی شده بود و این موضوع وقت، اقتصاد و سیاست خارجی کشور را درگیر خود کرده بود.
دولت با اقتباس از نرمش قهرمانانه به‌سمت برجام رفت
رهبری یک سخنرانی در مشهد داشتند و در آنجا به نکته ظریفی اشاره کردند که از منظر صاحبنظران امروز استراتژی مواجهه با کشورهای درگیر با این موضوع و استراتژی رفتاری جمهوری اسلامی را تبیین می‌کرد و آن موضوع تحت‌عنوان نرمش قهرمانانه مطرح شد. دولت با اقتباس این موضوع و ذیل این نگاه و استراتژی که رهبری تعیین کردند، این تاکتیک را برگزید و گفت‌وگو با کشورهای دنیا که درگیر موضوع بود تحت‌عنوان 1+5 یعنی پنج عضو شورای امنیت به‌علاوه آلمان شروع شد و حاصل این گفت‌وگوها نیز برجام شد. درواقع برجام توافقی بین ایران و 6 کشور قدرتمند جهان بود که عایدات زیادی داشت.
مهم‌ترین عایدی برجام برای کشور بیشتر در چه حوزه‌ای بود؟
یکی از موارد این بود که هسته‌ای شدن ایران را رسما پذیرفتند و این این نکته مهمی بود. نکته بسیار مهم‌تر از آن بحث تمام شدن تحریم تسلیحات نظامی بود.
مساله مهم دیگری که در برجام اتفاق افتاد حل شدن موضوع تحریم بود. درست است تحریم برداشته نشد، ولی موضوع آن حل شد، اما رفتاری که توسط برخی جریانات و جناح‌ها در داخل کشورمان صورت گرفت با رفتاری که پس از پایان دوره اوباما در آمریکا از سوی ترامپ انجام شد، باعث شد عایداتی که برجام می‌توانست برای کشور و حتی برای منطقه داشته باشد، محقق نشود و به آن دست نیابیم.
یعنی خود توافق برجام هیچ‌مشکل اجرایی‌ای نداشت؟
البته این به آن معنا نیست که آن مذاکرات بد بود یا برجام یک معاهده ناتمام بود، بلکه اتفاقات بعدی سبب شد برجام به اهدافی برسد، بنابراین ما آن حرکت و آن سیر مذاکرات را که به برجام ختم شد، برای کشور پیروزی می‌دانستیم.
برجام را همچنان یک پیروزی می‌دانیم
آن هم یک پیروزی که بدون جنگ حاصل شده و محصول گفت‌وگو و مذاکره بود و همچنان آن را یک پیروزی می‌دانیم و حتی در اجلاس اخیر سازمان ملل که از محصولات برجام بود، تحریم‌های تسلیحاتی ایران محدودیتی داشت و دوره آن تمام می‌شود، آمریکایی‌ها دنبال این بودند که این را دائمی یا حتی اگر نتوانستند طولانی‌مدت کنند، اما برجام باعث شد روسیه، چین و حتی کشورهای اروپایی منتقد آمریکا باشند و اجازه ندهند آمریکا به این هدف دست یابد.
بنابراین همین الان که گفت‌وگو می‌کنیم همچنان برجام عایداتی برای کشور دارد، اما منتقدان و مخالفان داخلی عقیده دیگری دارند.
با توجه به تیتر روزنامه شرق مبنی‌بر اینکه «امضای کری تضمین است» آیا فکر می‌کردید آمریکا از برجام خارج شود؟
من فکر می‌کنم به عقل جن هم نمی‌رسید که آمریکا از برجام خارج شود یا اگر کسی این را پیش‌بینی می‌کرد، دیگر کسی فکرش را نمی‌کرد او از سازمان بهداشت جهانی یا از اجلاس پاریس خارج شود. آنقدر رفتار ترامپ غیرحرفه‌ای است که در اجلاس گروه 7 امضا کرد و بعد امضای خود را پس‌گرفت. این فرد غیراستاندارد و نامتعادل است که بر راس یک کشور قدرتمند نشسته و رفتارهای اینچنینی نشان می‌دهد، قطعا کسی مسئول رفتارهای او نیست.
خروج ترامپ از برجام ربطی به برجام، ظریف و روحانی ندارد
شاهد بودید که آمریکایی‌ها چه رفتاری کردند و نامناسب‌ترین رفتار هم مربوط به خود ترامپ بود که از برجام خارج شد، ضمن اینکه او اخیرا از سازمان بهداشت جهانی هم خارج شده است. این ربطی به ما ندارد، یعنی انسان یا شبه‌انسانی که خارج از هر مدل حرفه‌ای رفتار می‌کند، رئیس‌جمهور یکی از قدرتمندترین کشورهای جهان شده و هر رفتار نامربوطی می‌کند و این به برجام و غیربرجام و ظریف و روحانی هم کار ندارد.
بعد از مذاکرات سخت و طاقت‌فرسا بین دیپلمات‌های 6 کشور جهانی معاهده‌ای از آن بیرون آمد که برجام نام گرفت و آن برای ما پیروزی بود. این پیروزی چون محصول مذاکره بود، نه محصول جنگ. من با عنوان «پیروزی بدون جنگ» از آن نام می‌برم.
با وجود این برخی اصلاح‌طلبان تندرو معتقدند شرق به‌عنوان کیهان اصلاح‌طلبان در امر برجام عمل کرده است.
برخی بیان می‌کردند شما رسانه دولت هستید و دولت را حمایت می‌کنید، من می‌گویم دولتی که فکر می‌کنید ما رسانه آن هستیم، خودش فکر می‌کند کیهان دولت هستیم. دولت ما را قبول ندارد. اما شما فکر می‌کنید ما رسانه دولت هستیم، اما این قضیه ربطی به برجام نداشت.
خاطره‌ای هم از دیدار با ظریف در مذاکرات دارید که برای شما نقل کرده باشند؟
من خاطرات جان کری را خواندم و آنجا خود عراقچی این را تعریف می‌کرد که ظریف می‌گفت جلسات ما گفت‌وگوی ساده و راحتی نبود که آنها یک سوی میز بنشینند و ما هم طرف دیگر بنشینیم و گل بگوییم و بلبل بشنویم. در جلسات کار به دعوا ختم می‌شد و صداها بلند می‌شد، به‌حدی که گاهی از بیرون نگران می‌شدند و در می‌زدند تا ببینند چه خبر است. داستان پرت شدن خودکار را در خاطرات جان کری می‌خوانیم که می‌گفت روی میز زدم و خودکار پرت شد و به سینه عراقچی خورد و در اوج عصبانیت دیدم کار بدی بود و عذرخواهی کردم و آنها هم پذیرفتند. از سوی دیگر ظریف خیلی بلند صحبت می‌کرد.
هنوز معتقدم برجام یکی از پرافتخارترین کارهای دیپلمات‌های ما در طول تاریخ کشور بود
می‌خواهم بگویم جلسات آنها سخت، پیچیده و پردعوا بود. جلسات گل و بلبلی نبوده و نهایتا روی تک‌تک کلمات ساعت‌ها کارشناس‌ها بحث می‌کردند و حاصل آن برجام شد. من همچنان معتقدم برجام یکی از پرافتخارترین کارهای دیپلمات‌های ما در طول تاریخ کشور بوده است.