به گزارش «فرهیختگان»، ساسان شاه‌ویسی، اقتصاددان و تحلیلگر مسائل اقتصادی است که در گفت‌وگو با «فرهیختگان» به بررسی زمینه‌های سوال از رئیس‌جمهور و آسیب‌های ناشی از این اتفاق در فضای ملتهب اقتصادی کشور پرداخت، مشروح این گفت‌وگو در ادامه آمده است.
با توجه به اینکه اساسا مشکلات اقتصادی کشور بسیار فراگیر است؛ برگزاری یک جلسه استیضاح رئیس‌جمهور چقدر به بهبود فضای اقتصادی کمک می‌کند؟ آیا بهتر نیست مجلس به‌‌سمتی برود که دولت را وادار کند کارهایی انجام دهد تا وضعیت اقتصادی کنترل شود؟
بنده به شکل کلی موافق این دیدگاه هستم و از سوی دیگر مجلس سازوکار خود را تعریف و با دستگاه‌ها و نهادهای اجرایی، مواجه می‌شود. به‌نظر می‌رسد بدنه تخصصی مجلس به‌خصوص در حوزه اقتصادی، ممکن است این دیدگاه را که می‌تواند به بازسازی و اصلاح روند آسیب برساند دچار تنش کند؛ البته در عین حال اقتصاد ما امروز دوره بحران و التهاب را پشت‌سر می‌گذارد.
امروز اگر رئیس‌جمهور نباشد و جانشین او بخواهد معاون اول باشد همین دیدگاه وجود دارد. جانشین او را چه کسی تعریف می‌کنیم که در این شرایط مردم رای بدهند و برادر دیگری را انتخاب کنند؟
به‌نظر من این اتفاق صرفا از دست رفتن فرصت است. نگاه عاقلانه صرف‌نظر از اینکه مجلس گویا به شکل بیش‌فعالانه‌ای تمایل دارد مداخله کند، بیشتر تمایل دارد اثر بگذارد به‌ویژه اینکه مجلس فعلی یک جریان بزرگ سیاسی را راهبری می‌کند.
با حذف کردن رئیس‌جمهور ساختار را نمی‌توانیم تغییر دهیم
تعبیر من این است عمومیت مجلس تمایل دارد در این شرایط سخت اقتصادی اثرگذار باشد و تمایل بیشتر دارد تا این اثرگذاری را سریع‌تر آزاد کند تا اثر را مردم مشاهده کنند ولی خواسته یا ناخواسته در دامنه اقتصاد سیاسی ایران صحبت می‌کنیم، لذا با حذف کردن آقای رئیس‌جمهور یا فرد دیگری ساختار را نمی‌توانیم تغییر دهیم. از این جهت به ذهنم می‌رسد اگر رویکرد مجلس، رویکردی تعاملی باشد وضعیت بهتر خواهد بود.
چرا مجلس برای حل بحران اقتصادی فعلی می‌خواهد به‌سمت سوال از رئیس‌جمهور برود؟
انتظار مجلس این است بعد از گزارش‌هایی که از وزرا و روسای دستگاه‌های دولتی دریافت می‌کند، انتظار دارد رئیس‌جمهور به مجلس بیاید و گزارش عمومی بدهد، یعنی این کار را با ابزارهایی که در اختیار دارد و با ابزار سوال از رئیس‌جمهور انجام می‌دهد.
یک تعبیر بزرگ‌تر این است که مجلس هنوز شاید وارد سازوکارهای اجرایی و تقنینی خود نشده است و چه‌بسا ضرورت دارد مبتنی‌بر قابلیت تعامل و تعادل‌بخشی بین روابط قوا از ظرفیت‌های خود استفاده کند.
مجلس در ابتدای کار امر تخاصم‌جویی را در مواجهه قوا ایجاد نکند
متاسفانه رفتارهای خارج از عرفی را در مسیر این ماموریت و احساس مسئولیت نمایندگان مشاهده می‌کنیم. به‌طور مثال نقد به وزیر خارجه وارد است و خود ایشان هم مطلع است، اما برخی برخوردها خارج از چارچوب‌هایی که مطالبه حقه مقام‌معظم‌رهبری بوده، این نقد را به‌درستی جا نینداخت و به‌نظر می‌رسد مجلس باید مراقب باشد که در ابتدای کار، امر تخاصم‌جویی را در مواجهه قوا ایجاد نکند.
من معتقدم مجلس باید به دور از تشنج و واکنش‌های منفعلانه بتواند با عقول و فعولی که در آن وجود دارد، به یک پاسخ درباره معادلات و مسائل حل‌نشده اقتصاد ایران دست یابد تا اینکه صرفا این سوگیری و جهت‌های مخالف و معاند ایجاد و از آن سوءاستفاده شود.
نباید فراموش کنیم که درگیر یک جنگ اقتصادی هستیم
نباید فراموش کنیم که درحال حاضر ما در یک جنگ اقتصادی هستیم و از این رو نباید تحریم‌ها را نیز فراموش کنیم. اینکه نشسته‌اند و هنوز با ابزار سعی می‌کنند پدافند غیرعامل اقتصادی ما را دچار گسست کنند را هم فراموش نکنیم. بنابراین ضمن اینکه باید اقتدار و رویکرد رو به جلوی مجلس هم مورد نظر قرار گیرد، باید این را در سخنان نمایندگان و تولید قوانین و در نظارت منطقی‌تر و موثرتر بر عملکرد اقتصادی کشور مشاهده کنیم.
مجلس هفتم طرحی را با عنوان تثبیت قیمت‌ها ارائه داده بود، آیا بهتر نیست مجلس یازدهم نیز با یک‌سری از کارکردهای اینچنینی دولت را موظف به کنترل فضای اقتصادی کند؟
درحال حاضر مجلس بسته پیشنهادی برای مدیریت ارزی کشور ارائه کرده است. اگر نگاه تخصصی وجود داشته باشد و بسته‌های تخصصی توسط متخصصان امر ارائه شود، چه‌بسا اثرگذار هم باشد اما اینها باید به تعادل برسد.
بالاخره قوه مجریه صرف‌نظر از فشار سیاسی در داخل و خارج و اینکه بسیاری از شعارها و وعده‌ها را داده و امروز در تحقق بسیاری از شعارها و وعده‌ها ناموفق بوده است، اگر این امر تبدیل به جنگ غیرتخصصی شود به‌نظر من پاسخ مناسب نخواهیم گرفت البته این حرف صرف‌نظر از همه نقدهایی است که وجود دارد.
اثرگذاری مجلس با بر هم زدن شرایط ثبات دهنده اقتصادی ارتباطی ندارد
بنده به‌عنوان کارشناس منتقد عملکرد اقتصادی دولت قطعا این انتظار را دارم نمایندگان محترم که تازه توانسته‌اند فرصت نمایندگی پیدا کنند، اثرگذار باشند اما اثرگذاری با به هم زدن روابط قوا و شرایط ثبات‌دهنده در کشور ارتباطی ندارد. از این رو ابزار سوال از رئیس‌جمهور نیز از ابزارهای محکمی است که در شرایط خیلی خاص باید استفاده شود.
مجلس باید گزارش همه روسای دستگاه‌ها را بشنود، کمیسیون‌های تخصصی باید روی آن دیدگاه‌های تخصصی خود را مبتنی‌بر قانون و مبتنی‌بر ظرفیت‌های نظارتی اعمال کنند و در عین حال در یک تعامل بین قوا به یک نقطه قابل اتکا برسند.
البته شاید برخی یا بخش بزرگی از نمایندگان یا تعدادی که زیر سوال از رئیس‌جمهور را امضا کردند، فکر می‌کنند باید از این ابزار در ابتدای امر استفاده شود، اما تعبیر من این است رئیس مجلس در اینجا نقش مهمی دارد و سخنگو نیست لذا به‌نظر می‌رسد روسای قوا می‌توانند در جلسات هفتگی و جلسات ویژه بخشی از دغدغه‌های نهادی و ساختاری را مطرح کنند و اگر استنباط شد که گوشی برای شنیدن دغدغه‌ها و یا مجالی برای پاسخ به این نیازها نیست از ابزارهای ساختاری استفاده کنند.
درمورد اینکه اشاره کردید مجلس در یک دوره مداخله کرده است نیز درحال حاضر باید کمیسیون اقتصادی مجلس بتواند به دولت کمک کند تا بسته‌هایی را تولید کند که در حوزه مدیریت اجرا کمک‌کننده باشد.
اخبار مرتبط: