به گزارش «فرهیختگان آنلاین»، نعمت احمدی، حقوقدان در گفت‌وگو با «فرهیختگان» عملکرد سیدابراهیم رئیسی در دستگاه قضا را بررسی کرد. وی در ابتدا با اشاره به اینکه مهم‌ترین ویژگی رئیسی در اداره قوه قضائیه داشتن اراده برای تغییر و تحول است، گفت: «شاهدیم که آقای رئیسی اراده عمل و ایجاد تغییر در قوه قضائیه را دارد ولی اراده به‌تنهایی کافی نیست. ابزار هر عمل خصوصا اعمال و اجرای قانون یکی داشتن اصل قانون و دیگری مجری مناسب است.»
ضابطان و قضاتی که رفتار غیرقانونی دارند باید تغییر کنند/ با همان تیم قبلی نمی‌توان ادامه داد
وی توضیح داد: «امروز در کشور مشکل قانونی نداریم، حتی می‌توانیم بگوییم که قانون در کشور ما مظلوم است. یعنی قانون هست اما اجرا نمی‌شود. فرض کنید فردی بزرگ‌ترین سرقت و کلاهبرداری تاریخ را انجام داده، بزرگ‌ترین مفسده تاریخی را انجام داده، درباره او هم باید با ضوابط مشخص و معین رفتار کرد. یعنی قانون باید فصل‌الخطاب باشد. اما گاهی اتفاق نمی‌افتد. متاسفانه امروز دستگاه قضا فعالیت خود را با برخی از همان مجریان گذشته ادامه می‌دهد. اینها سابقه چندین‌ساله در دادگستری دارند و سابقه عملکرد آنها معلوم است. بنده مطالبه این را دارم که هرکدام از این قضات که طبق قانون رفتار نکرده‌اند ازسوی آقای رئیسی تغییر کنند.»
احمدی با اشاره به اهمیت شیوه اجرای قضاوت در دستگاه قضا ادامه داد: «برخی از قضات و مجریان در دستگاه قضا به قانون دادرسی کیفری پایبند نیستند. طبق قانون هر تخلف و جرمی مجازات خود را دارد و حتی مجرم هم از این لحاظ باید در پناه قانون باشد یعنی این حق را داشته باشد که قانون به‌صورت دقیق درمورد او اجرا شود. از این‌رو بنده معتقدم قانون آیین دادرسی کیفری ما مظلوم است.»
وی با ذکر مثالی توضیح داد: «برای مثال وقتی جرم مشهودی در علن و به‌صورت آشکار اتفاق می‌افتد پلیس حق دخالت دارد اما در موارد دیگر هیچ‌گاه پلیس حق دخالت ندارد مگر به ترتیبات قضایی. حالا درخصوص احضار و دستگیری افراد هم باید ترتیبات قضایی به‌دقت اجرا شود؛ ترتیباتی که به‌وسیله برخی قضات سالیان سال اجرا نشده و الان هم اجرا نمی‌شود. این اتفاق مانع تحقق اراده آقای رئیسی در دستگاه قضاست. در مثال دیگر، گاهی خبر دستگیری فردی منتشر می‌شود. شاید افکارعمومی از این بابت خوشحال شوند، اما من به‌عنوان کسی که 40 و خرده‌ای سال است وکیل هستم، عصبانی می‌شوم چرا چون نگران نحوه اجرای قانون هستم. قانون آیین دادرسی کیفری می‌گوید هر متهمی را باید به‌وسیله احضارنامه، احضار کنند، اگر در موعد قانونی احضاریه به دادگاه نیامد آن‌گاه امکان جلب وی وجود خواهد داشت. دقت کنید مقام قضایی نمی‌تواند چهارپله را از نردبان اجرای قانون قطع کند و در پله پنجم بنشیند.»
رئیسی خود قانونمدار است، لذا ضابطان و قضات او هم باید قانونمدار باشند
نعمت احمدی در ادامه با تاکید بر اینکه معضل امروز قوه قضائیه عملکرد برخی ضابطان و قضات است، افزود: «از آنجایی که مجموعه نظارتی ما به این مساله اهمیت ندادند که اگر تخلفی در اجرای قانون بین مجریان قانون صورت گرفت با آنها برخورد شود، مشکلات زیادی به وجود آمده است. ازجمله اینکه برخی مجریان قانون فکر می‌کنند قانون اجرا نشود مشکلی نیست. مثلا می‌گویند چرا فرد را احضار کنیم، خب از همان ابتدا او را دستگیر می‌کنیم. از این‌رو چون می‌دانم آقای رئیسی شخصا فرد قانونمداری است، لذا این انتظار را داریم که این موارد را اصلاح کند.»
آیت‌الله رئیسی آگاه به امور قضایی است لذا توقع جامعه از ایشان بیشتر است
این پژوهشگر حوزه حقوق افزود: «روسای قبلی قوه قضائیه منهای شهیدبهشتی، اعم از آقای یزدی، آقای شاهرودی، آقای لاریجانی سابقه قضایی نداشتند. البته دانستن فقه فرق می‌کند. قانون اساسی می‌گوید رئیس قوه باید مدیر، مدبر، مجتهد، عادل و... باشد که اینها را روسای قبلی بعضا داشتند ولی یک صفتی را قانون بیان می‌کند که بسیار مهم است. اینکه رئیس قوه باید آگاه به امور قضایی باشد. به‌نظر من روسای قبلی در شروع کار به امور قضایی آگاه نبودند ولی آیت‌الله رئیسی آگاه به امور قضایی است. وقتی آیت‌الله رئیسی آگاه به امور قضایی است توقع جامعه از ایشان بیشتر است. اگر ادامه دوره آقای لاریجانی بود این حرف‌ها را بیان نمی‌کردم. خطر نمی‌کردم این حرف‌ها را بیان کنم و لزومی هم نمی‌دیدم چون گوش شنوایی دیده نمی‌شد.خوشحالی ما اینجا است که آقای رئیسی اراده برخورد با مفسدان را دارد. خیلی‌ها هم امروز بساط خود را جمع کرده‌اند و لذا احساس آرامش نسبی می‌شود. قبلی‌ها مگر نمی‌دیدند کنار دست خودشان آقای طبری چه کار می‌کند؟ ولی آیت‌الله رئیسی این اراده را دارد.»
احمدی با اشاره به اینکه «ابراهیم رئیسی خود معلم حقوق است و این ویژگی مهم او برای اداره دستگاه قضاست»، گفت: «آقای رئیسی آشنا به موضوعات است، شروع کار ایشان از دادگستری بود، لذا قوانین معوقه را که روی زمین مانده بود می‌شناسد و عزم اجرای آنها را دارد. مثال واضح آن هم، همین قانون جرم سیاسی است که هر سه قوه اعم از قوه مقننه، قوه قضائیه و قوه مجریه درصدد تهیه لایحه آن بودند. از ابتدای انقلاب تا سال 95 همه می‌خواستند این قانون را اجرا کنند اما هیچ‌یک انجام ندادند؛ اما آقای رئیسی یک‌سال بعد از ریاست قوه، بخشنامه آن را ابلاغ کرد. ما از این بابت از ایشان تشکر می‌کنیم.»
وی در ادامه این گفت‌وگو با ذکر رویه برگزاری برخی دادگاه‌ها که در آن حق انتخاب وکیل را به متهم نمی‌دهند، گفت: «این خلاف قانون اساسی است. خلاف شرع است. هر فردی در این خصوص حق انتخاب دارد ولی دادگاه می‌گوید وکیل شما باید این باشد. البته این موضوع هم مورد نقد تیم جدید قوه قضائیه است. معاون قضایی ایشان، آقای محمد مصدق گفت فرآیند این وهن دستگاه قضائیه است و آیت‌الله رئیسی نیز مخالف این است. خب امروز سوال ما این است که چرا این فرآیند تغییر نمی‌کند؟ البته می‌دانیم براساس استجازه قبلی یک‌ماه و چند روز دیگر این فرآیند به پایان می‌رسد. چرا چون آن زمان که این درخواست را از رهبری مطرح کردند، رهبری ذیل اجازه‌ای که صادر کردند، نوشتند و تاکید کردند عدالت و قانون رعایت شود.»
احمدی ادامه داد: «افرادی الان اجازه دارند محاکمه شوند که ما می‌دانیم فاسد هستند ولی به‌دلیل فرآیند اشتباه این افراد خود را مظلوم می‌دانند. می‌گویند این چه دادگاهی است که وکیل، قاضی و... همه از یکجا تعیین می‌شود.»
این پژوهشگر حوزه حقوق با اشاره به حدیثی از امام‌علی(ع) مبنی‌بر اینکه هرچه یک گناهکار آزاد باشد، گناهی بر حاکمیت نیست ولی اگر یک بی‌گناه زندانی باشد آن گناه بر حاکمیت است، خاطرنشان کرد: «برخی از این آقایان متوجه این موضوع نشده‌اند.»
وی افزود: «بنده در دادگاه پرونده‌ای را دیدم که فردی 29 سال سابقه حقوقی در نهاد دولتی داشت اما اتهامی به او زدند که تبرئه شد و قاضی دادگاه گفت در دادگاه شما دفاع نکردید تا آبروی این بنده‌خدا یک‌سال‌ونیم نرود، من هم گفتم این مباحث را بیان کردم اما گوش شنوایی نبود.»
احمدی در پایان یادآور شد: «آقای رئیسی اراده مبارزه با مفاسد را دارد، چراکه خودش فردی پاکدامن است هرچند باید ابزار و راه پیشین را اصلاح کند از این‌رو ریل قطار رسیدگی به مفاسد باید روی بستر قانون باشد و مردم نیز در جریان قرار گیرند.»