به گزارش «فرهیختگان آنلاین»، «سال تحصیلی ۱۵ شهریورماه آغاز می‌شود.» این خبری است که حسن روحانی روز آخر خردادماه در جلسه ستاد ملی مقابله با کرونا اعلام کرد. روحانی با این جمله که «شدنی نیست همه‌چیز تعطیل شود و مردم هم نمی‌پذیرند.» تکلیف زمان بازگشایی دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی را مشخص کرد. این درحالی است که طبق اعلام وزارت بهداشت روز گذشته دو هزار و 573 نفر مبتلای جدید شناسایی شده که با احتساب این تعداد، مجموع مبتلایان به کرونا در کشور تا دیروز به 207 هزار و 525نفر رسید. سخنان روحانی مبنی‌بر بازگشایی دانشگاه‌ها درحالی مطرح شد که طبق گفته خود او پایان کرونا غیرقابل پیش‌بینی است و نمی‌توان زمان خاصی برای پایان این بیماری درنظر گرفت. هر روز هم آمار جدیدی درخصوص ابتلای افراد جدید به آن منتشر می‌شود. هرچند او «کلاس خلوت» و «خوابگاه خلوت» را دو اصلی دانست که می‌توان برای آن برنامه‌ریزی و تا حدی از این بحران گذر کرد. روحانی معتقد است این ویروس به‌خودی خود منتقل نمی‌شود و «پرِ پرواز» ندارد و توسط خود ما انتقال می‌یابد، بنابراین فعالیت؛ آری ولی تجمع غیرضروری؛ نه. وزیر علوم هم دیروز در جمع خبرنگاران اعلام کرد در نیمسال آینده، آموزش‌ها بهصورت حضوری، مجازی و ترکیبی خواهد بود و قرار است دانشگاه‌ها برحسب شرایط استان و جمعیت دانشجویی نسبت به ترکیب آموزش مجازی و حضوری اقدام کنند. به گفته او در بخش‌هایی آموزش حضوری می‌شود و زمان‌بندی به‌گونه‌ای است که تراکم دانشجو در دانشگاه‌ها کم شود و دانشجویان خوابگاهی از ظرفیت باز خوابگاه‌ها استفاده کنند. اما با تمام تدابیر اندیشیده‌شده هنوز هم نگرانی‌های زیادی در این خصوص وجود دارد، زیرا به اعتقاد کادر درمانی و بهداشتی کشور، ویروس کرونا دستوری کنترل نمی‌شود. برخی روسای دانشگاه‌ها نیز هنوز برنامه روشنی برای بازگشایی دانشگاه‌ها در نیمه دوم شهریور ندارند. بسیاری از آنها می‌گویند تازه درحال برنامه‌ریزی و تصمیم در این خصوص هستند و برخی دیگر می‌گویند تصمیم آنها تابع شرایط کشور خواهد بود. به‌طور مثال محمود فتوحی، رئیس دانشگاه شریف می‌گوید هنوز نتوانسته‌اند در این خصوص تصمیم بگیرند و برنامه‌ریزی برای نحوه بازگشایی دانشگاه چند روزی زمان می‌برد. سعدالله نصیری‌قیداری رئیس دانشگاه شهید بهشتی، فرهاد یزدان‌دوست رئیس دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین‌طوسی، محمدرضا عصاری رئیس دانشگاه جندی‌شاپور و سیدمهدی ابطحی رئیس دانشگاه صنعتی اصفهان در گفت‌وگو با «فرهیختگان» از تصمیم خود برای بازگشایی دانشگاه‌ها در نیمه دوم شهریورماه سخن گفتند.
رئیس دانشگاه شهید بهشتی:
بازگشایی دانشگاه به شرطی است که شرایط مهیا شود
سعداله نصیری‌قیداری، رئیس دانشگاه شهید بهشتی در گفت‌وگو با «فرهیختگان» درباره وضعیت دروس عملی ترم گذشته دانشگاه شهیدبهشتی درصورت بازگشایی دانشگاه‌ها در نیمه دوم شهریور گفت: «امیدواریم تا نیمه دوم شهریور این امکان فراهم شود که بتوانیم دروس عملی با حضور دانشجویان برگزار کنیم؛ البته به شرط آنکه پروتکل‌های بهداشتی مورد تاکید ستاد ملی مبارزه با کرونا این اجازه را به ما بدهد. چنانچه این شرایط مهیا نشود، نمره دروس عملی بهصورت ناتمام رد می‌شود که در اولین فرصت در ترم آینده جبران خواهد شد.»
او ادامه داد: «اگر امکان‌پذیر باشد که دروس عملی طی یک تا دو هفته بهصورت فشرده برگزار شود، مشتاق هستیم دانشجویان آمده و کار عملی خود را انجام دهند.» نصیری‌قیداری تاکید کرد: «برخی دانشجویان مقطع تحصیلات تکمیلی که با کمبود وقت مواجه بوده و باید تا یک زمان مشخص فارغ‌التحصیل شوند، می‌توانند با هماهنگی دانشکده خود با رعایت تمام پروتکل‌های بهداشتی و بهصورت محدود دروس عملی خود را بگذرانند.»
رئیس دانشگاه شهیدبهشتی در بخش دیگری از سخنان خود درخصوص ترم تابستانی این دانشگاه نیز توضیح داد: «ترم تابستانی بهصورت مجازی در برخی دروس برگزار خواهد شد.»
او همچنین گفت: «قبل از اینکه رئیس‌جمهور خبر بازگشایی دانشگاه‌ها در نیمه دوم شهریور را اعلام کند، ما در هیات‌رئیسه دانشگاه شهیدبهشتی تصویب کردیم که ترم بعد در نیمه دوم شهریور یعنی از 15 شهریور آغاز شود. همان‌طور که می‌دانید دانشگاه شهیدبهشتی معمولا دو هفته زودتر از سایر دانشگاه‌ها نیمسال خود را آغاز می‌کند، لذا طبق روال گذشته قرار بود در 15 شهریور کار را آغاز کنیم.»
او با بیان اینکه طبق تاکید رئیس‌جمهور مبنی‌بر بازگشایی دانشگاه‌ها در نیمه دوم شهریور، تمام سعی خود را خواهیم کرد که این کار را انجام دهیم، اظهار کرد: «البته این درحالی است که شرایط مهیا شود. به‌عبارتی اگر ستاد ملی مبارزه با کرونا مجوز صادر کند، دانشجویان می‌توانند در کلاس‌ها حاضر شوند اما همچنان امکان آموزش مجازی برای ما مهم است و از این امکان در شرایطی که لازم باشد، استفاده خواهیم کرد و به نظر می‌رسد باید یک نوع آموزش ترکیبی را برای نیمسال بعد درنظر بگیریم. به‌عبارتی ترکیبی از دروس مجازی و حضور دانشجویان در کلاس را خواهیم داشت.»
نصیری‌قیداری درخصوص نمره‌دهی نیز توضیح داد: «علاقه‌مندیم تمام کارهایی که در شرایط عادی انجام می‌شد، انجام دهیم مگر اینکه شرایط کرونا این اجازه را به ما ندهد. درنظر داریم هر آنچه در شرایط عادی صورت می‌گرفت اعم از برگزاری امتحانات، کلاس‌ها و... انجام شود، به شرط آنکه پروتکل‌های بهداشتی این اجازه را به ما بدهد.»
او با تاکید بر اینکه سلامت دانشجویان و اساتید برای ما اولویت اول است، تصریح کرد: «اگر سلامت دانشجویان، اساتید و کارمندان دانشگاه تهدید نشود، بدیهی است که وظایف آموزشی و پژوهشی دانشگاه را باید انجام دهیم.»
رئیس دانشگاه شهیدبهشتی در پایان گفت: «بازگشایی برای دانشگاه‌ها یک وظیفه قانونی است مشروط بر اینکه سایر قوانین و ضوابط که در سطح کشور جاری است، رعایت شود. پیش‌بینی می‌کنم در نیمسال بعد کلاس‌ها بهصورت ترکیبی برگزار شود و ما آمادگی داریم اگر دانشجویان نتوانند در محیط دانشگاه حضور پیدا کنند، در فضای مجازی آموزش دروس آنها ادامه داشته باشد.»
رئیس دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی:
سازوکار حضور دانشجویان در دانشگاه تابعی از شرایط روز است
فرهاد یزدان‌دوست، رئیس دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی درباره بازگشایی دانشگاه‌ها در نیمه دوم شهریور گفت: «درحال‌حاضر دغدغه اصلی ما برگزاری امتحانات پایان ترم است؛ امتحانات فعلا درحال برگزاری است و برنامه‌ریزی‌های کامل نیز در این زمینه انجام شده است. بعد از پایان امتحانات یعنی اواخر تیر و اوایل مردادماه برنامه‌ریزی لازم را برای دروس عملی ترم گذشته انجام خواهیم داد.»
او ادامه داد: «در دانشگاه‌هایی مثل خواجه نصیر برگزاری دروس عملی مهم است، بنابراین باید در این خصوص برنامه‌ریزی‌های لازم انجام شود. نکته دیگر اینکه در این دانشگاه ترم تابستانه را نیز برای رفع برخی عقب‌افتادگی‌ها برگزار خواهیم کرد. به‌طور مثال دانشجویانی که دروس حذفی داشته یا نیاز دارند برخی دروس را زودتر بگذرانند، ترم تابستانه برایشان برگزار می‌شود.»
یزدان‌دوست با توجه به مزیت‌های آموزش الکترونیکی گفت: «تلاش شده یک بازه زمانی مناسب برای ترم تابستانی در این خصوص درنظر گرفته شود تا تعداد واحد مناسب‌تری- اضافه‌تر از آنچه بهصورت متعارف ارائه می‌شده- ارائه شود. به‌طور مثال درس‌های اصلی رشته فنی‌ومهندسی در تابستان ارائه نمی‌شد و حتی در برخی موارد ترم تابستان نداشتیم اما امسال با توجه به وضعیت کرونا سعی می‌کنیم این دروس را در ترم تابستان ارائه دهیم که تا حد ممکن مشکلات دانشجویان را مرتفع کنیم.»
او اظهار کرد: «مجموعه‌ای از واحدها در ترم تابستان ارائه شده است؛ درس‌های عملی که دغدغه دانشجویان بود نیز تا حد امکان به فضای الکترونیک سپرده شد و مابقی برای بعد از امتحانات در دستورکار قرار می‌گیرد.»
رئیس دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی در بخش دیگری از سخنان خود اضافه کرد: «سازوکار حضور دانشجویان در دانشگاه تابعی از شرایط روز است. درحال‌حاضر شرایط بسیار متغیر است، بنابراین یک روال کلی در تمام دنیا سرلوحه کار قرار گرفت و مراکز آموزشی از دبستان تا دانشگاه‌ها تعطیل شدند. درواقع مراکز آموزشی جزء اولین مراکزی بودند که تعطیل شدند و جزء آخرین مراکزی نیز خواهند بود که به شرایط قبل از کرونا باز می‌گردند.»
او گفت: «با این اوصاف ما با توجه به موارد تاکیدشده ستاد ملی مقابله با کرونا و برنامه‌ریزی‌های دولت عمل کردیم و بازگشایی دانشگاه‌ها طبق این موارد خواهد بود. نمی‌توان از الان برای نیمه دوم شهریورماه تصمیم گرفت اما امیدواریم شرایط کشور به حالت عادی بازگشته و آموزش را مانند گذشته از سربگیریم.»
یزدان‌دوست با بیان اینکه ما توانستیم در فضای الکترونیک حرکت کنیم، گفت: «ترم گذشته را توانستیم هم در زمان مشخص و هم با کیفیت مناسب بسامان برسانیم. اگر بنا شد در سال‌های آینده نیز از این فضا بهره‌برداری کنیم، با اعتمادبه‌نفس این کار را انجام خواهیم داد.»
رئیس دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی در ادامه تاکید کرد: «به نیمسال جاری دو هفته اضافه شد؛ همه‌چیز با این زمان پیش می‌رود، اگر به‌طور مثال قبلا نمره‌ها تا اواسط تیرماه ارائه می‌شد، الان تا اوایل مردادماه اعلام می‌شود.»
او در پایان تاکید کرد: «آمادگی داریم با مشکلات برخورد کنیم؛ دانشگاه خواجه نصیر جزء دانشگاه‌هایی بود که در زمان کرونا به‌موقع اطلاع‌رسانی‌های لازم را انجام داد و تمام موارد بهصورت شفاف مطرح شد.»
رئیس دانشگاه جندی‌شاپور:
برای بازگشایی دانشگاه ۲ حالت را پیش‌بینی کرده‌ایم
محمدرضا عصاری، رئیس دانشگاه جندی‌شاپور نیز در گفت‌وگو با «فرهیختگان» درخصوص بازگشایی دانشگاه‌ها گفت: «به دو دلیل با بازگشایی دانشگاه‌ها از 15 شهریورماه موافقم و پیشنهاد خود ما نیز قبل از سخنان روحانی این بود که دانشگاه جندی‌شاپور در نیمه دوم شهریور بازگشایی شود. اولین دلیل این است که خوزستان فارغ از بحث کرونا اقلیم خاصی دارد؛ اگر ترم را از مهرماه آغاز کنیم، از آنجا که بین دو ترم یک فاصله طولانی تعطیلات وجود دارد، آغاز ترم دوم با یک فاصله زمانی کوتاه به تعطیلات عید رسیده و در ادامه با فصل گرما در خوزستان مواجه می‌شد.»
او ادامه داد: «در خوزستان با مشکل برق و تامین آن مواجه هستیم. در این شرایط باید مقداری صرفه‌جویی شود و این درحالی است که نمی‌توانیم فعالیت آموزشی خود را محدود کنیم؛ بنابراین با مشکلاتی مواجه بودیم. با این برنامه‌ریزی جدید یعنی اگر سال تحصیلی را از 15شهریور آغاز کنیم، بسیاری از این مشکلات را نخواهیم داشت.»
رئیس دانشگاه جندی‌شاپور با بیان اینکه برنامه‌ریزی‌های لازم در این خصوص صورت گرفته و با یک هفته تعطیلات بین دو ترم، پایان ترم دوم با ابتدای خرداد مصادف است، گفت: «این موضوع باعث می‌شود دانشگاه را در تیر و مردادماه که خوزستان بدترین شرایط آب‌وهوایی را دارد، تعطیل کنیم.»
او با بیان اینکه خوابگاه‌ها و آموزش دانشجویی در تیر و مردادماه سال آینده تعطیل خواهد بود، گفت: «به‌عبارتی در بدترین فصل از نظر گرمایی فعالیت آموزشی نخواهیم داشت.»
او در پاسخ به این سوال که در شرایط کرونایی فعالیت دانشگاه به چه صورت است، توضیح داد: «با شیوع کرونا آموزش الکترونیکی و آموزش مجازی را تجربه کردیم و طول ترم بیشتر از حد معمول شد؛ اگر الان ترم را زودتر آغاز کنیم، فاصله ایجادشده باعث نمی‌شود که در فصل گرما که محدودیت تامین انرژی را داریم، کلاس‌ها را برگزار کنیم. به‌عبارتی در هر دو حالت کرونا و شرایط عادی، شروع به‌کار ما از 15 شهریورماه است. البته امیدوارم تا پایان امتحانات تمام فعالیت‌های آموزشی ترم فعلی را به پایان رسانده و ان‌شاءالله از 15 شهریور فعالیت آموزشی دانشگاه در سال جدید را آغاز کنیم.»
عصاری در ادامه توضیح داد: «برای بازگشایی دانشگاه دو حالت را پیش‌بینی کرده‌ایم؛ یکی آموزش مجازی بهصورت آنلاین و اگر شرایط کرونایی منتفی شد، برنامه دیگری را اجرا خواهیم کرد. قدرت مانور را برای خود حفظ کرده‌ایم و در این خصوص اول شهریورماه براساس اطلاعیه‌های ستاد ملی مبارزه با کرونا تصمیم نهایی گرفته می‌شود.»
رئیس دانشگاه جندی‌شاپور گفت: «درواقع نیمه اول شهریور یکی از این دو برنامه را اجرا می‌کنیم و این درحالی است که برای اجرای هر دو برنامه آمادگی لازم را داریم. وضعیت نمره‌دهی نیز تا نیمه اول شهریور کامل می‌شود و استادان درحال انجام ارزیابی‌های مستمر هستند. امتحانات تا نیمه اول مردادماه به پایان می‌رسد. 15 روز برای جمع‌بندی امتحانات زمان لازم است و در پایان مردادماه نیز ثبت نمرات انجام می‌شود.»
رئیس دانشگاه صنعتی اصفهان:
دانشگاه‌ها در شروع ترم جدید به وضعیت عادی نمی‌رسند
سیدمهدی ابطحی، رئیس دانشگاه صنعتی اصفهان درباره شروع ترم جدید از نیمه شهریورماه گفت: «امتحانات نظری ما در همه مقاطع از اول مردادماه تمام می‌شود و چند روزی را برای تلخیه دانشگاه‌ها درنظر می‌گیریم و از هفته دوم مردادماه اسکان مجدد را شروع خواهیم کرد تا بتوانیم دروس عملی را نیز به اتمام برسانیم و پیش‌بینی می‌کنیم اول شهریورماه دروس عملی نیز به پایان می‌رسد و پرونده این ترم به‌طور کامل بسته می‌شود.»
او با بیان اینکه برای اسکان دانشجویان حداکثر از یک‌چهارم ظرفیت خوابگاهی هم استفاده خواهیم کرد، ادامه داد: «ترم تابستانی را هم از شروع هفته دوم مردادماه دنبال می‌کنیم و طبیعتا با شروع شهریورماه به نوعی پرونده ترم تابستان هم بسته خواهد شد.»
رئیس دانشگاه صنعتی اصفهان اظهار داشت: «زمان درنظر گرفته شده برای نمرات دروس نظری را تا نیمه مردادماه در نظر گرفتیم و دروس عملی هم بهصورت جلسه‌ای ارزیابی می‌شود و نمره درس کارآموزی نیز بهصورت کیفی است و تصور می‌کنم تا نیمه شهریورماه بحث ثبت نمرات به‌طور کامل انجام می‌شود.»
ابطحی با تاکید بر اینکه در شروع نیمسال آینده به وضعیت عادی نخواهیم رسید، تصریح کرد: «احتمال ما این است که با شروع ترم جدید آموزش‌ها را بهصورت ترکیبی حضوری و غیرحضوری دنبال می‌کنیم، به این صورت که دانشجویان غیرخوابگاهی را با رعایت فاصله‌گذاری ایمن در کلاس‌ها داشته باشیم و در مقابل دانشجویان خوابگاهی بهصورت غیرحضوری آموزش ببینند، خوشبختانه دانشگاه پشتوانه خوبی را در حوزه آموزش غیرحضوری خواهد داشت و با توجه به روند بیماری بعید می‌دانم که بتوانیم برای ترم جدید ریسک بازگشایی خوابگاه‌ها با ظرفیت بالا را بپذیریم.»
او درباره پذیرش دانشجو در ترم جدید خاطرنشان کرد: «اگر وزارت علوم و سازمان سنجش می‌توانست بومی‌گزینی را در شرایط اضطراری کنونی اجرایی کند، اتفاق بسیار خوبی بود اما با توجه به آماده نبودن زیرساخت‌های حقوقی این مساله باید بگویم برای پذیرش دانشجوی جدید با مشکلاتی روبه‌رو می‌شویم؛ چراکه احتمال دارد فارغ‌التحصیلان دانشجویان به دلیل شرایط با تاخیر همراه شود و در مقابل با ظرفیت خوابگاهی کمی روبه‌رو هستیم و اگر روند بیماری ادامه داشته باشد، به این معنی است که شروع ترم جدید برای تمامی دانشجویان غیربومی بهصورت مجازی خواهد بود و طبیعی است که شروع ترم جدید برای دانشجویان جدیدالورود باعث نگرانی خواهد بود، از سوی دیگر تاخیر در این مساله نیز باعث تغییر در برنامه چهار دهه‌ای دانشگاه‌ها خواهد شد.»
* نویسنده: سارا طاهری، روزنامه نگار